تقسیم
تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آن‌ها است.
خانمی مدعی است که در منزل شوهر خدمت و کار زیادی انجام داده است، و اکنون شوهرش فوت شده و بنا است اموال او را تقسیم کنند، آیا حق دارد اجرت کارهای خود را مطالبه کند؟
مسأله چند صورت دارد: 1 اگر تبرعاً کار کرده و قصد گرفتن اجرت نداشته است، فعلاً حق مطالبه اجرت ندارد. 2 اگر شوهر با او شرط کرده که کارها را مجاناً انجام دهد و او هم طبق این شرط کار کرده است، دراین فرض هم حق ندارد. 3 اگر تبرعی انجام نداده و به امر شوهر خدمت و کار کرده است حق مطالبه اجرت المثل دارد. 4 اگر تبرعی و مجانی بودن مشکوک است، و ظاهر این باشد که تبرعی نبوده و به امر زوج انجام داده است. دراین فرض نیز استحقاق اجرت المثل دارد. 5 مجانی بودن و امر شوهر هر دو مشکوک باشد. در این فرض احتیاط این است که با ورثه مصالحه کنند. 6 اگر احراز شود که کارهای او به امر زوج نبوده است، حق مطالبه ندارد. هر چند در این صورت بهتر است او را راضی کنند.
مسأله چند صورت دارد: 1 اگر تبرعاً کار کرده و قصد گرفتن اجرت نداشته است، فعلاً حق مطالبه اجرت ندارد. 2 اگر شوهر با او شرط کرده که کارها را مجاناً انجام دهد و او هم طبق این شرط کار کرده است، دراین فرض هم حق ندارد. 3 اگر تبرعی انجام نداده و به امر شوهر خدمت و کار کرده است حق مطالبه اجرت المثل دارد. 4 اگر تبرعی و مجانی بودن مشکوک است، و ظاهر این باشد که تبرعی نبوده و به امر زوج انجام داده است. دراین فرض نیز استحقاق اجرت المثل دارد. 5 مجانی بودن و امر شوهر هر دو مشکوک باشد. در این فرض احتیاط این است که با ورثه مصالحه کنند. 6 اگر احراز شود که کارهای او به امر زوج نبوده است، حق مطالبه ندارد. هر چند در این صورت بهتر است او را راضی کنند.
عنوان سوال:
خانمی مدعی است که در منزل شوهر خدمت و کار زیادی انجام داده است، و اکنون شوهرش فوت شده و بنا است اموال او را تقسیم کنند، آیا حق دارد اجرت کارهای خود را مطالبه کند؟
پاسخ:
مسأله چند صورت دارد: 1 اگر تبرعاً کار کرده و قصد گرفتن اجرت نداشته است، فعلاً حق مطالبه اجرت ندارد. 2 اگر شوهر با او شرط کرده که کارها را مجاناً انجام دهد و او هم طبق این شرط کار کرده است، دراین فرض هم حق ندارد. 3 اگر تبرعی انجام نداده و به امر شوهر خدمت و کار کرده است حق مطالبه اجرت المثل دارد. 4 اگر تبرعی و مجانی بودن مشکوک است، و ظاهر این باشد که تبرعی نبوده و به امر زوج انجام داده است. دراین فرض نیز استحقاق اجرت المثل دارد. 5 مجانی بودن و امر شوهر هر دو مشکوک باشد. در این فرض احتیاط این است که با ورثه مصالحه کنند. 6 اگر احراز شود که کارهای او به امر زوج نبوده است، حق مطالبه ندارد. هر چند در این صورت بهتر است او را راضی کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانمی حق زحمتها و کارهایی را که در منزل شوهر انجام داده به شوهرش بخشیده است، بعداً پشیمان شده، آیا می تواند مطالبه و اخذ کند؟
- اگر زنی فوت کند و شوهرش از او ارث ببرد، آیا در صورت فوت شوهر همسر دیگر او از این اموال ارث می برد؟
- خانمی از دنیا رفته است و ورثه او عبارتند از پدر، مادر، شوهر و چند فرزند، لطفاً طریقه تقسیم اموال و سهم الأرث هر یک از ورثه او را بیان فرمایید:
- خانمی مهر خود را که به ذمه شوهرش بوده به او بخشیده است، بعداً پشیمان شده یا شوهر او تصمیم گرفته او را طلاق دهد، آیا می تواند رجوع و مهر خود را مطالبه کند؟
- خانمی مهر خود را که به ذمه شوهرش بوده، به شوهرش بخشیده است به شرط اینکه او همسر دیگری نگیرد، ولی شوهر به شرط عمل نکرده و زن دیگری گرفته است، آیا خانم می تواند رجوع کند و مهر خود را مطالبه و اخذ کند؟
- در عرف معمول است که زن کارهای خانه را انجام می دهد، آیا می توان گفت زن و شوهر با توجه به این عرف، به صورت ارتکازی، عقد را به این مبنا انجام می دهند که زوجه در منزل کار کند؟ لذا زوجه جهت انجام کارهای منزل، آیا مزدی طلبکار نیست؟
- شخصی که فرزند صغیری دارد فوت کرده است. پدر او مقداری از خانه وی را تصاحب کرده، و قرضهای او را از مال خود داده است، آیا این کار او صحیح است؟ و آیا فرزند صغیر متوفی، می تواند هنگام بلوغ اصل دین پدر را انکار کرده و کلّ منزل را از پدربزرگ خود مطالبه کند؟
- مرسوم است که شخص در زمان حیات اموال خود را به صورت سهم الارث بین ورثه خود تقسیم می کند و بعد از فوت بین ورثه اختلاف حاصل می شود، آیا این مسأله وجاهت شرعی دارد؟ همچنین آیا می تواند در زمان حیات مقدار زیادی از دارایی خود را به یکی از ورثه مصالحه یا هبه کند به نحوی که ضرر به حقوق سایر ورثه داشته باشد؟
- شخصی با سه فرزند کبیر خود با هم کار می کردند و مال زیادی تحصیل کرده اند. حالا پدرشان فوت کرده و شراکت ایشان معلوم نیست. نه هرکدام سرمایه معلومی داشتند و نه قراری گذاشته اند. فقط با هم کار می کردند و با هم خرج می کردند. حالا به چه قسمی اموال را قسمت می کنند؟ اگر شریک بودند سهم هرکدام چقدر است و اگر شرکت باطل است باز هم برای هرکدام چقدر تعیین کنند؟
- خانمی بیوه و بدون شوهر حمل برداشته و سپس ضمن عمل سقط جنین، زن و جنین شش ماهه اش هردو فوت کرده اند و معلوم نیست که حمل از نکاح بوده است یا از زنا، لطفاً بفرمایید که اولا آیا حکم ولد حلال را دارد یا ولد زنا؟ ضمناً یادآور می شود که زن مدعی نکاح نبوده و در ایام حاملگی خائف بوده است. ثانیاً بر فرض ولد زنا شمردن، آیا بچه های آن زن شرعاً خواهر و برادر آن جنین محسوب می شوند و نسب حاصل می شود یا نه؟ از جهت احکام نکاح و توارث حکم چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] خانمی در منزل پدر زندگی می کند و شوهرش خوراک و پوشاک وی را می دهد. آیا برای خروج از منزل، اذن شوهر لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنان چه مهریّه خانمی سفر حجّ بوده، و آن خانم قبل از تشرّف به حجّ، فوت نماید، آیا ورثه وی می توانند مهریّه را مطالبه کنند؟ نحوه تقسیم یک سفر حجّ، بین چند وارث چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله نوری همدانی] خانمی فوت کرده و ورّاث وی عبارتند از: شوهر، عمّه ابی، دایی ابوینی خواهشمند است نحوه تقسیم ما ترک متوفیّه را ارشاد نمایید.
- [آیت الله بهجت] در عرف، معمول است که زن کارهای خانه را انجام می دهد. آیا می توان گفت زن و شوهر با توجّه به این عرف به صورت ارتکازی، عقد را به این مبنا انجام می دهند که زوجه در منزل کار کند؟ لذا زوجه جهت انجام کارهای منزل آیا مزدی طلب کار نیست؟
- [آیت الله مظاهری] خانمی اگر مهریه اش را بگیرد مستطیع می شود و اگر مطالبه کند شوهرش به او می دهد ولی شوهرش دیگر قادر به ادامه کار و تحصیل معاش نمی شود زیرا سرمایه اش را به عنوان مهریه به همسرش داده، آیا این خانم مستطیع است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی در زمان حیات شوهر مهریّه اش را مطالبه نکرده است، آیا پس از فوت شوهرش می تواند مطالبه نماید؟ در صورتی که باید پرداخت شود، آیا در مرتبه دیون است یا خیر؟ و در صورتی که در مرتبه دیون است، آیا بر سایر دیون مقدّم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که خانمی از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج،زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید: الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث می برد؟ ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطای محض، آیا حکم مسأله تفاوتی پیدا می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که خانمی از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج، زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید: الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث می برد؟ ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطای محض، آیا حکم مسأله تفاوتی پیدا می کند؟
- [سایر] با عرض سلام و خسته نباشید خدمت سرکار خانم کهتری.خواهری دارم 30 ساله متاهل دارای دو فرزند پسر.در حدود 2 الی 3 سال اخیر احساس افسردگی میکندوبه پزشک مراجعه کرده و از وی تست افسردگی گرفته و بر اساس آن دارو تجویز کرده اند.چندی پیش پدر شوهر خواهرم فوت کردند با وجود سن بالای این فرد اما در خواهرم تاثیر فراوانی گذاشت چرا که او را همچون پدرم دوست داشت.60 روز از فوت این فرد نگذشته بود که دختر خواهر شوهر خواهرم بر اثر بیماری ناشناخته در حین زایمان فوت نمود.این هم از موضوعاتی بود که تاثیر سختی بر اعصاب خواهرم گذاشته.از زندگی خسته شده و اینطوری که فهمیدم حاضر است از خانه اشان فرار کند ولی چون شوهرش را دوست دارد تن به این کار نمیدهد.نا گفته نماند منزلی که به تازگی خواهرم در آن مستقر شده اند منزلی است در طبقه 3 و این منزل را همزمان با فوت پدر شوهرش اجاره نمودند.مدتی که پدر شوهرش فوت کرده بود بینهایت از این منزل متنفر بود.اما با گذشت زمان به آن عادت کرد.و اکنون باز هم با فوت این خانم دوباره نسبت به آنجا احساس تنفر دارد.با تست افسردگی که در این سایت قرار دارد اگر درست باشد متوجه شدم افسردگی خواهرم شدید است.ضمن اینکه تحصیلات خواهرم در حد سیکل است.سرکار خانم کهتری لطفا بفرمایید که برای حل این موضوعات باید چه کند؟و ما چه کمکی برای حل مشکلش میتوانیم انجام دهیم؟با تشکر از کمک شما.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که خانمی از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج،زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید: الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث می برد؟ ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطای محض، آیا حکم مسأله تفاوتی پیدا می کند؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شرط شود که تمام حاصل برای مالک باشد مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگری باشد مالک باید مزد ابیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد و چنانچه مقدار معمول بیشتر از مقدار قرارداد باشد لزوم دادن زیادی محل اشکال است و احوط صلح است
- [آیت الله سیستانی] اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد ، مساقات باطل است ، ولی در عین حال حاصل مال مالک می‌باشد ، و کسی که کار میکند نمیتواند مطالبه اجرت نماید ، ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد ، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده است بدهد ، ولی اگر مقدار معمول بیشتر از مقدار قرار داد باشد و او از آن اطلاع داشته باشد ، دادن زیادی لازم نیست .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد؛ مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید؛ ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد؛ مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد؛ ولی اگر مقدار معمول بیشتر از مقدار قرارداد باشد؛ دادن زیادی لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شرط شود که تمام حاصل برای مالک باشد، مساقات باطل است و میوه مال مالک می‌باشد و کسی که کار میکند نمیتواند مطالبه اجرت نماید، ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختان را پرورش داده است بپردازد.
- [امام خمینی] اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد، مساقات باطل است، و میوه مال مالک می‌باشد و کسی که کار میکند نمیتواند مطالبه اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد، مساقات باطل است ومیوه مال مالک می‌باشد و کسی که کار میکند نمیتواند مطالبه اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کردهبدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد ، مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبة اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگرباشد ، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد .
- [آیت الله خوئی] اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد مساقات باطل است و میوه مال مالک می‌باشد و کسی که کار میکند نمیتواند مطالب اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد. ولی اگر مقدار معمول بیشتر از مقدار قرارداد باشد دادن زیادی لازم نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در عقد ازدواج انجام کاری از خدمات منزل را بر زن شرط کرده باشند؛ مثلاً در ضمن عقد غذا پختن را ذکر کرده یا عقد را بر اساس آن جاری کرده باشند به نحوی که تخلّف از آن تخلّف از قرارداد محسوب گردد، زن باید به تعهّد خود عمل نماید و در غیر این صورت زن وظیفه ندارد خدمت خانه را انجام دهد و میتواند بابت کارهای خانه از شوهر خویش مطالبه مزد نماید، همچنان که میتواند بابت کارهایی که به درخواست شوهر قبلاً انجام داده مزد بگیرد، مگر در چهار صورت: 1 - در وقت انجام آن کارها با آگاهی از استحقاق مزد قصد مجانیت کرده باشد. 2 - از استحقاق مزد مطّلع نبوده ولی به طور مطلق قصد مجانیت کرده باشد (یعنی قصد داشته بدون مزد غذا - مثلاً - بپزد، حتّی به فرض آن که حقّ مزد گرفتن داشته باشد) 3 - پس از انجام آن کارها، حقّ مزد خویش را اسقاط کرده باشد. 4 - شوهر قصد مجانی بودن کار را داشته و درخواست وی ظاهر در این معنا باشد.
- [آیت الله سیستانی] تلقیح زن با منی شوهرش در حال حیات او جایز است. البته اگر این کار مستلزم نگاه بهجایی که دیدن آن حرام است، و لمس قسمتی از بدن که لمس آن حرام است، باشد، جز شوهر جایز نیست کسی این کار را انجام دهد مگر در موارد ضرورت، مانند اینکه بچهدار شدن برای او مستلزم حرجی باشد که معمولاً تحمل نمیشود و راهی برای حامله شدن بجز این راه نباشد. حکم فرزندی هم که از این تلقیح حاصل می‌شود، بیهیچ تفاوتی حکم دیگر فرزندان آن‌ها را دارد. ولی تلقیح زن با منی شوهر پس از مرگ او بنا بر احتیاط واجب جایز نیست و اگر انجام شود فرزند از او ارث نمیبرد گر چه به او منتسب است.