حکومت
حکومت به توسعه یا تضییق تعبدی دلیل محکوم، توسط دلیل حاکم اطلاق می‌شود. حکومت چهار معنی دارد:۱.به معنای ناظر و مفسر بودن دلیلى نسبت به دلیلى دیگر.۲.حکومت مقابل کشف.۳.قضاوت.۴.ارش جنایت.
هزینه درمان کسی که حدّ خورده یا قصاص شده، با محکوم است یا با حکومت؟
هزینه درمان محکوم با خود محکوم است و اگر نداشته باشد مانند سایر فقراست.
هزینه درمان محکوم با خود محکوم است و اگر نداشته باشد مانند سایر فقراست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در عوارضی که می توان اجرای حدّ یا قصاص را تأخیر انداخت، آیا بین عارضه ای که محکوم عمداً بر خود وارد کرده یا آنچه بطور طبیعی عارض شده تفاوتی وجود دارد؟
- شخصی شراب خورده است و می گوید نمی دانسته که شراب خواری حد دارد، آیا ندانستن و جهل به حد، مسقط حد است؟
- در صورتی که نظر حضرتعالی در بعضی از شقوق مبنی بر قصاص باشد. آیا می توان قاتل را به مجازات دیگری محکوم کرد یا خیر؟
- پس از اجرای قصاص اطراف، عضو قطع شده ملک کیست؟ ملک حکومت است یا مجنی علیه یا شخص قصاص شده؟ که در صورت سوم بتواند عضو را بعد از قطع پیوند بزند.
- خسارتی که محکوم برای گرفتن حق خود، از قبیل: هزینه دادرسی و حقّ کارشناسی و حقّ الوکاله و غیر آن متحمّل شده، در صورتی که محکوم علیه با علم و عمد آن حق را انکار کرده، آیا می تواند از محکوم علیه بگیرد؟
- چنانچه کسی محکوم به قصاص باشد. و به عنوان قصاص نفس، حلق آویز شود. و پزشک متخصص گواهی دهد که فوت کرده است، و در سردخانه بهوش بیاید و زنده شود. اولا: حکم قصاص به قوت خود باقی است یا ساقط است؟ ثانیاً: در صورت باقی بودن به قوّت خود، آیا دیه حلق آویزی اوّل به جانی تعلق می گیرد یا خیر؟ ج: 1 در فرض سؤال، حکم قصاص به قوّت خود باقی است. 2 در مورد سؤال، حلق آویزی اول، دیه ندارد.
- شخصی در حین نزاع به دیگری جراحتی وارد کرده، که نوعاً کشنده نیست. و در صورت مراجعه به پزشک و مداوا زخم بهبود می یابد (مثلا یک بند انگشت او را قطع کرده) امّا شخص مجروح عامداً به پزشک مراجعه نمی کند و به مداوا نمی پردازد. (یا به علت فقر و نداشتن هزینه درمان یا به علت بی مبالاتی و سهل انگاری یا بر اثر لجاجت و غیره) در نتیجه موضع جراحت، دچار عفونت و سرایت به نقاط دیگر بدن شده و در نهایت منجر به مرگ شخص می گردد. در فرض مسأله آیا ضارب مرتکب قتل عمد گردیده و باید قصاص شود؟ یا این که چون قصد نتیجه قتل را نداشته، شبه عمد است؟ یا اساساً قتل منتسب به او نبوده و تنها باید نسبت به جراحت، محکوم به قصاص یا دیه شود؟
- درعوارضی که می توان اجرای حدّ را تأخیر انداخت، آیا بین عارضه ای که درمان آن بسیار است (مثلاً جراحی قلب) و عوارض دیگر تفاوتی وجود دارد؟
- فروش عضوِ قطع شده در حدّ یا قصاص یا واگذاری آن به مسلمان دیگر جایز است یا نه؟ اگر جایز است، رضایت چه کسی شرط است و پول فروش آن به چه کسی می رسد؟
- اگر عضوی به خاطر حدّ یا قصاص بریده شود، آیا می توان آن را به خود جانی دوباره پیوند زد؟ اگر بخواهند به دیگری پیوند بزنند، آیا رضایت جانی شرط است یا مجنی علیه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) هزینه درمان و بهبود شخصی که در اثر اجرای حد یا قصاص اطراف، یکی از اعضای خود را از دست داده، بر عهده بیت المال است، یا محکوم علیه؟ ب) در صورتی که بر عهده بیت المال باشد، حکم اختصاص به معالجات اوّلیه دارد، یا معالجات بعدی را نیز در بر می گیرد؟ ج) آیا در حکم مذکور بین فقیر و غنی فرقی هست؟ د) آیا تفاوتی بین حد و قصاص وجود دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] هزینه درمان و بهبود شخصی که در اثر اجرای حدّ یا قصاص اطراف، یکی از اعضای خود را از دست داده، به عهده بیت المال است یا محکوم علیه؟ در صورتی که به عهده بیت المال باشد حکم اختصاص به معالجات اوّلیه دارد یا معالجات بعدی را نیز در بر میگیرد؟ آیا بین فقیر و غنی در حکم مذکور فرقی هست یا نه؟ آیا تفاوتی بین حدّ و قصاص وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] الف. هزینه درمان و بهبود شخصی که در اثر اجرای حد یا قصاص اطراف، یکی از اعضای خود را از دست داده، به عهده بیت المال است یا محکوم علیه؟ ب. در صورتی که به عهده بیت المال باشد، حکم اختصاص به معالجات اولیه دارد یا معالجات بعدی را نیز در بر میگیرد؟ ج. آیا بین فقیر و غنی در حکم مذکور فرقی هست یا نه؟ د. آیا تفاوتی بین حد و قصاص وجود دارد؟
- [آیت الله بهجت] قطع عضو شخص محکوم به قصاص عضو یا حدّ قطع، با دستگاه چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا محکوم به حدّ رجم را می توان به طریق دیگری کشت؟ محکوم به قصاص نفس را چه طور باید کشت؟
- [آیت الله سبحانی] آیا از شخصی که محکوم به قصاص نفس یا حد قتل شده، می توان خون گرفت و پول بابت خون به چه کسی پرداخت شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا در قصاص عضو، محکوم می تواند پیش از قصاص، آن را بی حسّ کند؟ آیا محکوم به قصاص نفس می تواند پیش از اجرای حکم، خود را بی هوش کند یا وی را بی هوش کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا تجهیز شخصی که محکوم به قصاص نفس گردیده، قبل از قصاص لازم است یا تغسیل و تکفین بعد از قصاص نیز بلامانع است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا تجهیز شخصی که محکوم به قصاص نفس گردیده، قبل از قصاص لازم است یا تغسیل و تکفین بعد از قصاص نیز بلامانع است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا تجهیز شخصی که محکوم به قصاص نفس گردیده، قبل از قصاص لازم است یا تغسیل و تکفین بعد از قصاص نیز بلامانع است؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب کسی که بیماری خوره یا پیسی دارد یا کسی که حدّ شرعی خورده، نباید امام جماعت شود.
- [آیت الله سبحانی] عامل در سفر خود باید در حد امکان صرفه جویی کند و از هزینه کردن سرمایه در مواردی که ارتباط به تجارت ندارد خودداری کند.
- [آیت الله بهجت] اگر شک کنند بچه به مقداری که علت محرم شدن است و با سایر شرایط شیر خورده یا نه، بچه به کسی محرم نمیشود، و همچنین است اگر گمان داشته باشند، ولی گمان به حد اطمینان نرسد.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب برای مسّ بدن شهیدی که او را غسل میّت نمیدهند و همچنین برای مسّ بدن کسی که پیش از اجرای قصاص یا حد، غسل میّت انجام داده است، باید غسل مسّ میّت انجام داد.
- [آیت الله اردبیلی] خوردن، آشامیدن، تزریق و یا استعمال چیزی که برای جسم یا روح انسان ضرر قابل توجّه دارد، حرام است، ولی اگر در موردی به نظر پزشک متخصّص و مطمئن درمان بیماری منحصر به آن باشد، در حدّ ضرورت اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] تشریفات منزل و زندگی و هزینه اِیاب و ذهاب و میهمانیهای انسان و خانواده او، اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر نباشند، خُمس ندارند و اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر باشند، باید خُمس زاید بر متعارف را بپردازد و شأن افراد به حسب زمانها و شهرها و اوضاع معیشت عمومی مردم متفاوت می‌باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر چند نفر با شراکت، معدن را استخراج کنند، چنانچه بعد از کسر هزینه استخراج، نصیب هر کدام به حد نصاب برسد، باید خمس آن را بدهند؛ و بنابر احتیاط واجب، اگر نصیب مجموع همه به حد نصاب برسد، باید هرکدام خمس نصیب خود را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که مال یا حقّ او غصب شده است، میتواند با مراجعه به حکومت صالح و در حال ضرورت به حکومت جائر یا توسل به زور، ضمن حفظ مقرّرات شرع، مال یا حقّ خود را به دست آورد؛ ولی اگر در این راه متحمّل مخارجی شود، نمیتواند آن را از غاصب بگیرد مگر این که صرف این مخارج طبق معمول جهت پس گرفتن مال لازم باشد، مانند هزینهای که برای دادرسی هزینه کرده است، در صورتی که آن را ضمن دادخواست مطالبه نموده باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر چند نفر به صورت مشارکت، معدنی را استخراج کنند و پس از کسر هزینه های استخراج و تصفیه ماده معدنی , چنانچه مجموع سهام استخراج شده به حد نصاب برسد , ولی سهم هیچ کدام به تنهایی به نصاب نرسد, پرداختن خمس آن واجب نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر چند نفر به اشتراک , گنجی را به دست آورند , باید پس از کسر هزینه ها، سهم هر یک به مقدار نصاب برسد . بنابراین اگر سهم هر کدام کمتر از حدّ نصاب باشد, بر هیچ یک از شرکا خمس واجب نیست.