فضله
فضله، سرگین جانوران ، بویژه پرندگان می باشد.
گندم یا برنجی که در آن فضله موش پیدا شده است، آیا لازم است قبل از آرد کردن آنها مورد جستجو قرار گیرند تا اگر فضله دیگری در آنها وجود دارد، جدا شود یا لازم نیست؟
با شک در بودن فضله موش دیگری در بقیه گندم و یا برنج و یا حبوبات دیگر، جستجو و تفحّص لازم نیست و آرد آن، محکوم به طهارت است.
با شک در بودن فضله موش دیگری در بقیه گندم و یا برنج و یا حبوبات دیگر، جستجو و تفحّص لازم نیست و آرد آن، محکوم به طهارت است.
عنوان سوال:
گندم یا برنجی که در آن فضله موش پیدا شده است، آیا لازم است قبل از آرد کردن آنها مورد جستجو قرار گیرند تا اگر فضله دیگری در آنها وجود دارد، جدا شود یا لازم نیست؟
پاسخ:
با شک در بودن فضله موش دیگری در بقیه گندم و یا برنج و یا حبوبات دیگر، جستجو و تفحّص لازم نیست و آرد آن، محکوم به طهارت است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در نان پخته شده، فضله موش یا چیز نجس دیگری پیدا شود، حکم آن چیست؟
- در مواردی که استعمال چیزی مشروط به طهارت آن است و شک در طهارت آن چیز داریم و به راحتی میتوانیم به پاک یا نجس بودن آن پی ببریم، آیا جستجو کردن از پاکی و نجاست آن واجب است یا میتوانیم بنا را بر پاکی گذاشته و آن چیز را مورد استفاده قرار دهیم؟
- آیا کسی که در حال گفتن اذان اعلام است، میتواند همان اذان را اذان نماز خود قرار دهد و بعد از آن اقامه بگوید و نمازش را بخواند یا لازم است برای نماز، اذان دیگری بگوید؟
- شخصی خانه نیمه سازی داشته و در اثنای ساخت، منزلی از طرف مؤسسه محلّ خدمت در اختیار وی قرار میگیرد (جهت استفاده در طول خدمت). اکنون که ساخت خانه به پایان رسیده است، آیا لازم است خمس خانه را بپردازد؟
- اعضای وضو که باید پاک باشند، آیا لازم است قبلاً پاک شوند و بعد از پاک شدن، وضو گرفته شود، یا قرار گرفتن آنها زیر آب وضو کفایت میکند؟
- اگر موقعی که میّت را در قبر قرار دادهایم، کفن به واسطه نجاست خارجی یا خود میّت نجس شود، آیا باز هم ازاله نجاست لازم است یا خیر؟ اگر امکان ازاله نجاست از کفن یا تعویض کفن نبود، چه باید کرد؟ در صورتی که بتوان ازاله نجاست از کفن نمود، آیا باید قسمت نجس شده بدن میّت را هم آب کشید؟
- آیا قرارداد استصناع تحت یکی از عقود باب معاملات مثل بیع و اجاره قرار میگیرد یا عقدی است مستقل؟ در صورتی که این قرارداد تحت یکی از عقود باشد، تحت کدام عقد است و آیا تمام شروط عقد مورد نظر از نظر آثار و خیارات در استصناع هم جاری است؟ در صورتی که عقد مستقل باشد آیا لازم است یا جایز و چه آثار و خیاراتی بر آن مترتب است؟ شرایط صحت قرارداد استصناع چیست؟
- آیا قرارداد استصناع تحت یکی از عقود باب معاملات مثل بیع و اجاره قرار میگیرد یا عقدی است مستقل؟ در صورتی که این قرارداد تحت یکی از عقود باشد، تحت کدام عقد است و آیا تمام شروط عقد مورد نظر از نظر آثار و خیارات در استصناع هم جاری است؟ در صورتی که عقد مستقل باشد آیا لازم است یا جایز و چه آثار و خیاراتی بر آن مترتب است؟ شرایط صحت قرارداد استصناع چیست؟
- معمولاً کسانی که نمیتوانند سجده کنند، مهر نماز را با دست بلند میکنند و پیشانی را بر آن میگذارند و در این حال نوک انگشتان بزرگ پا را هم بر زمین نمیگذارند، در حالی که میتوانند با درست کردن سکویی و قرار دادن مهر بر آن، پیشانی را بر مهر و کف هر دو دست را بر زمین بگذارند. در این حالت، آیا درست کردن سکو برای این که بتوان کف هر دو دست را بر زمین گذاشت و همچنین گذاشتن نوک انگشتان بزرگ پا لازم است یا همان صورتی که به طور معمول انجام می‌شود، کافی است؟
- طلبهای احتیاج به نمرة قبولی دارد و خودش مدتها در خدمت نظام بوده و در کشاکش خدمت، آمادگی علمیاش تحلیل رفته است. هماکنون بعد از عائلهمند شدن و احتیاجات معیشتی، به خاطر نداشتن این نمرات، در حال از دست دادن ممرّ درآمد خود می‌باشد. در چنین شرائطی از من خواسته شده به وکالت از او امتحان دهم. این کار صحیح است؟ و اگر جایز نیست با توجه به فرض مذکور حکم این عمل در هر یک از شرایط زیر چه خواهد بود: اولاً: ایشان در اضطرار فراوان باشد و عدم این نمره عسر و حرج فراوان برایش ایجاد کند. ثانیاً: اینگونه خدمات اضطراری، تقریباً نوعی عرف شده باشد و گردانندگان امور آموزشی هم از این موضوع فیالجمله مطلع بوده اما گویا خود نیز برای مراعات طلاب شاغلی که در عسر و حرجند قدری اهل تساهل شده باشند. ثالثاً: از شخص مربوطه تعهد اخلاقی خواسته شود تا در فرصت مقتضی، خود به مطالعة دروس مربوطه بپردازد. اگر به هر حال انجام این عمل اشکال داشت با توجه به اینکه اگر تقاضایشان را صریحاً رد کنم در عسر و حرج و نیز در تنگنای اخلاقی میافتم، آیا اگر در جلسة امتحان به اندازة گرفتن نمرة قبولی، جواب ندهم از من رفع مسئولیت می‌شود؟ منظور این است که عمداً در جلسهای که قرار است به وکالت از شخصی دیگر امتحان دهم، کمتر از میزان لازم برای قبول شدن در حد عرف، جواب دهم تا دشمنی و کدورتی هم بین ما دوستان نیفتد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر در کیسه آرد فضله موشی پیدا شد آیا جستجوی بیشتر لازم است؟
- [سایر] اگر صاحب خانه در بین غذا خوردن، بفهمد غذا نجس است (مانند دیدن فضله موش در غذا)، آیا لازم است به میهمانان بگوید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در غذای پخته شده نجاستی مانند فضله موش پیدا شود حکم چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر فضله ی موش در خمیر یا نان دیده شود تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی جو و گندم وقفی دارد که در ایّام محرّم الحرام برای نذر امام حسین 7 مصرف کند در وقت محرّم آرد گندم موجود نیست به جهت نبود آسیاب و یا مشکلات دیگری نتوانسته گندم را آرد کند آیا این شخص میتواند آرد خود را به جای آرد وقفی مصرف کند و گندم آرد نشده را برای خود نگه دارد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] بعدازنیمپخت شدن برنج (حین آبکش کردن) فضله موش در داخل برنج پیدا شد آیا با آب کشیدن پاک می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] برخی از کارخانه های آرد یا مکینه های گندم پس از دریافت گندم از کشاورزان، مقدار کمتری آرد به آن ها پس داده و دستمزد و هزینه آرد کردن را با رضایت مشتری از آرد برمی دارند، آیا این عمل ربای معاملی محسوب می شود؟ و اگر آرد تحویلی به آن ها از همان گندم دریافتی نباشد چه طور؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که مشغول خوردن غذا است اگر در بین ظرف غذا فضله موش پیدا کند آیا لازم است که به باقی افراد خانواده بگوید یا نه، و همینطور گفتن به میهمان چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا به آرد گندم زکات تعلق می گیرد؟
- [سایر] کسی که غذایی را که در آن فضله موش پیدا شده است خورده، آیا دهانش نجس است؟ اگر آب دهانش به جایی بپاشد آنجا نجس می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر از درنده بترسد یا جستجوی آب به قدری سخت باشد که نتواند تحمل کند یا وقت نماز به قدری تنگ باشد که هیچ نتواند جستجو کند، جستجو لازم نیست؛ ولی اگر بتواند مقداری جستجو کند، جستجو به همان مقدار لازم است و اگر از دزد بر جان یا مال خود بترسد، نباید در جستجوی آب برود؛ ولی اگر مالی که احتمال میدهد از بین برود به حسب حال او قابل اعتنا نباشد و ترس دیگری نیز نداشته باشد، جستجوی آب واجب است.
- اگر جاعل مالی را که قرار میگذارد بدهد، معیّن کند، مثلاً بگوید: (هر کس اسب مرا پیدا کند، این بار گندم را به او میدهم) لازم نیست بگوید آن گندم مال کجاست و قیمت آن چیست؛ ولی اگر مال را معیّن نکند، مثلاً بگوید: (کسی که اسب مرا پیدا کند صد کیلو گندم به او میدهم) باید خصوصیّات آن را کاملاً معیّن نماید.
- در هر طرفی که یقین دارد آب نیست، لازم نیست جستجو کند.
- اگر جنس چیزی به گونهای تغییر کند که تبدیل به جنس دیگری گردد، می‌گویند (استحاله) شده است و اگر جنس چیز نجس یا متنجسی به گونهای تغییر کند که به صورت چیز پاکی در آید، به سبب استحاله پاک می‌شود؛ مثل آن که سگ در نمکزار فرو رود و تبدیل به نمک شود یا چوب نجسی بسوزد و خاکستر گردد؛ ولی اگر جنس آن عوض نشود مثل آن که گندم نجس را آرد کنند یا با آرد نجس نان بپزند پاک نمیشود.
- اگر بعد از داخل شدن وقت نماز جستجو کند و آب پیدا نکند و تا وقت نماز دیگر در همان جا بماند، جستجو لازم نیست، ولی اگر احتمال عقلایی بدهد که در این مدت آبی در آنجا پیدا شده باشد، احتیاطا باید دوباره جستجو کند.
- اگر پیش از وقت نماز جستجو نماید و آب پیدا نکند و تا وقت نماز همان جا بماند، لازم نیست که دوباره در جستجوی آب برود، ولی اگر احتمال عقلایی بدهد که در این مدت آبی در آنجا پیدا شده باشد، احتیاطا باید دوباره جستجو کند.
- تا انسان یقین نکند که فتوای مجتهد عوض شده است، میتواند به آنچه در رساله او نوشته شده عمل نماید و اگر احتمال دهد که فتوای او عوض شده، جستجو لازم نیست.
- اگر زمینی را برای زراعت جو یا گندم اجاره دهد و اجارهبها را جو یا گندم همان زمین قرار دهد، اجاره صحیح نیست، مگر این که اجارهبها مقدار معیّنی در ذمّه باشد و مقیّد نباشد که از محصول خود زمین باشد و مستأجر از محصول همان زمین بدهد که در این صورت اشکال ندارد.
- حرام بودن احتکار در زمان ما منحصر به گندم، جو، خرما، کشمش و روغن زیتون نیست، بلکه شامل هر نوع کالا و خدمتی است که شدیدا مورد نیاز مردم باشد و از نبودن آن در مضیقه و سختی قرار گیرند.
- برخی معاملات مکروه از این قرار است: قصّابی، کفن فروشی، معامله با مردمان پست، معامله بین اذان صبح تا اوّل آفتاب، کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دادن، برای خریدن جنسی که دیگری میخواهد آن را بخرد، داخل معامله او شدن.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] در هر طرفی که اطمینان دارد آب نیست، در آن طرف جستجو لازم نیست و اگر نسبت به تمام جهات چنین اطمینانی دارد، اصلاً جستجو لازم نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر قضای روزه رمضان را چند سال تأخیر بیندازد باید قضا را بگیرد و برای هر روز یک مدّ آرد گندم به فقیر بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] هرگاه شیره و روغن ومانند اینها طوری شل باشد که اگر مقداری از آن ملاقات با نجاست کرد وعرف جمیع آن را ملوث میبیند مثل روغن در تابستان، همین که یک نقطه از آن نجس شد، تمام آن نجس می‌شود ولی اگر غلیظ وسفت باشد مثل شیره و روغن در زمستان فقط جایی که نجاست به آن رسیده نجس می‌باشد پس اگر فضله موش در آن بیفتد جایی که فضله افتاده نجس وبقیه پاک است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه شیره و روغن و مانند اینها طوری باشد که اگر مقداری از آن را بردارند جای آن خالی نمیماند، همین که یک نقطه از آن نجس شود، تمام آن نجس می‌شود؛ ولی اگر طوری باشد که جای آن در موقع برداشتن خالی بماند، اگر چه بعد پر شود، فقط جایی که نجاست به آن رسیده نجس می‌باشد؛ پس اگر مثلاً فضله موش در آن بیفتد جایی که فضله افتاده نجس و بقیه پاک است.
- [آیت الله سیستانی] هر گاه شیره و روغن و مانند اینها طوری باشد که اگر مقداری از آن را بردارند جای آن خالی نمیماند ، همین که یک نقطهای از آن نجس شد ، تمام آن نجس می‌شود . ولی اگر طوری باشد که جای آن در موقع بر داشتن خالی بماند ، اگر چه بعد پر شود ، فقط جایی که نجاست به آن رسیده نجس می‌باشد ، پس اگر فضله موش در آن بیفتد جایی که فضله افتاده نجس وبقیّه پاک است .
- [آیت الله مکارم شیرازی] بول و مدفوع انسان و هر حیوان حرام گوشت که خون جهنده دارد، یعنی اگر رگ آن را ببرندخون از آن به سرعت جاری می شود، نجس است، احتیاط واجب آن است از بول حیوان حرام گوشت که خون جهنده ندارد نیز اجتناب کند; ولی فضله حیوانات کوچک مثل پشه مگس و مانند آنها پاک است بنابر این از فضله موش و گربه و حیوانات درنده و مانند آنها باید اجتناب کرد.
- [آیت الله سبحانی] زنی که زائیدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نیست. و باید برای هر روز یک مدّ آرد گندم به فقیر بدهد. و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مدّ گندم و یا آرد آن را به فقیر بدهد. و در هر دو صورت روزه هائی را که نگرفته باید قضا نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر گاه شیره و روغن و مانند اینها طوری باشد که اگر مقداری از آن را بردارند جای آن خالی نمی ماند همین که یک نقطه از آن نجس شد، تمام آن نجس می شود. ولی اگر طوری باشد که جای آن در موقع برداشتن خالی بماند، اگر چه بعد پر شود، فقط جایی که نجاست به آن رسیده نجس می باشد. پس اگر فضله موش در آن بیفتد جایی که فضله افتاده نجس، و بقیه پاک است.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه شیره و روغن و مانند اینها طوری باشد که اگر مقداری از ان را بردارند جای ان خالی نمی ماند همین که یک نقطه از ان نجس شد تمام ان نجس می شود ولی اگر طوری باشد که جای ان در موقع برداشتن خالی بماند اگر چه بعد پر شود فقط جایی که نجاست به ان رسیده نجس می شود پس اگر مثلا فضله موش در ان بیفتد جایی که فضله افتاده نجس و بقیه پاک است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] هر گاه شیره و روغن و مانند اینها طوری باشد که اگر مقداری از آن را بردارند جای آن خالی نمی ماند؛ همین که یک نقطه ای از آن نجس شد؛ تمام آن نجس می شود. ولی اگر طوری باشد که جای آن در موقع برداشتن خالی بماند؛ اگرچه بعد پر شود؛ فقط جائی که نجاست به آن رسیده نجس می باشد. پس اگر فضله موش در آن بیفتد جائی که فضله افتاد نجس و بقیه پاک است.