تخلی
تَخَلّی در فقه اسلامی، به معنای دفع ادرار و مدفوع، در باب طهارت ذکر شده و احکامی دارد؛ از جمله اینکه پوشاندن عورت از دیگران در هنگام تخلّی واجب است.
اگر به علتی، موقع تخلّی مجبور شویم که رو یا پشت به قبله باشیم، آیا رو به قبله بنشینیم یا پشت به قبله؟
اگر مضطر به یکی از دو امر شوید، مخیّر هستید، اگر چه احتیاط استحبابی، استدبار (پشت به قبله بودن) است.
اگر مضطر به یکی از دو امر شوید، مخیّر هستید، اگر چه احتیاط استحبابی، استدبار (پشت به قبله بودن) است.
عنوان سوال:
اگر به علتی، موقع تخلّی مجبور شویم که رو یا پشت به قبله باشیم، آیا رو به قبله بنشینیم یا پشت به قبله؟
پاسخ:
اگر مضطر به یکی از دو امر شوید، مخیّر هستید، اگر چه احتیاط استحبابی، استدبار (پشت به قبله بودن) است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا به خاطر ناچاری، مثلاً برای این که نامحرم ما را نبیند، میتوانیم هنگام تخلّی رو به قبله یا پشت به قبله بنشینیم؟
- آیا میتوان بچه را در حالت تخلّی، رو به قبله یا پشت به قبله نگه داشت؟ و اگر بچه بدون طهارت، دست به قرآن یا اسامی خدا و پیغمبر صلیاللهعلیهوآله و مقدّسات بزند، واجب است او را منع کنند؟
- آیا کسی که در بیابان است و نمیداند قبله در کدام طرف است، هنگام تخلّی وظیفهای دارد یا نه؟
- آیا احداث محلّ تخلّی (دستشویی) در پشت بام یا طبقه دوم یا سوم مسجد، جایز است یا خیر؟
- اگر کودکی برای دستشویی کردن رو به قبله یا پشت به قبله نشست وظیفه انسان چیست؟
- آیا در هنگام استبراء و یا تطهیر و تمیز نمودن مخرج ادرار و مدفوع میتوان رو به قبله یا پشت به قبله نشست؟
- اگر نمازگزار به طرفی که یقین داشت قبله است نماز خواند و پس از نماز فهمید پشت به قبله یا به طرف راست یا چپ قبله نماز خوانده است، در این صورت نمازش چه حکمی دارد؟
- گاهی وارد جایی میشویم و جهتی را به عنوان قبله به ما نشان می‌دهند؛ ولی خودمان جهت قبله را غیر از آن جهتی که با ما نشان دادهاند، تشخیص میدهیم. در این موقع، کدام یک را ترجیح دهیم؟
- میدانیم که در موقع ذبح کردن، حیوان باید رو به قبله باشد. اگر حیوان را به طرف راست یا چپ بخوابانند و یا ایستاده به طرف قبله آن را ذبح کنند، حکمش چیست؟
- مردی پس از طواف، در پشت مقام ابراهیم علیهالسلام نماز میخواند و ازدحام جمعیت زیاد است و موقع نماز طواف، زنی در کنار یا در جلو او مشغول نماز خواندن است. آیا در این صورت، اشکالی به نماز طواف و حجّ او وارد می‌شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر توالت خانه رو یا پشت به قبله ساخته شده باشد، وظیفه هنگام تخلی چیست؟
- [آیت الله خوئی] در جمره عقبه از سه طرف رمی می‌شود آیا جایز است در موقع ازدحام به پشت جمره که رامی رو به قبله باشد رمی نماید؟
- [آیت الله خوئی] آیا واجب است بر ولی یا غیر ولی از مکلفین این که روی به قبله یا پشت به قبله نکند طفل را در حال تخلی و آیا واجب است بر او این که مانع شود طفل را از مس نمودن کتابت قرآن و اسماء حسنی به غیر طهارت؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در مکانی قرار گیرد که یا باید رو به قبله تخلی کند تا در منظر دیگران نباشد، یا در منظر دیگران رو از قبله بگرداند، کدام یک را باید برگزیند؟
- [آیت الله سیستانی] دستشوئی که پشت به قبله هست چه حکمی دارد ؟
- [آیت الله بهجت] جماع کردن رو به قبله یا پشت به قبله و همین طور صحبت کردن در جماع چه حکمی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] جماع کردن رو به قبله یا پشت به قبله و همینطور صحبت کردن در حال جماع چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] مردی که به هر علتی مثل مرض، روزه نمیگیرد، اگر همسر روزهدار خود را مجبور به جماع نماید، روزه زن باطل است؟ و آیا کفاره دارد یا نه؟ کفاره آن به عهده چه کسی است (زن یا مرد)؟
- [سایر] چرا در زیارت حضرت معصومه (علیها السلام) باید رو به قبله و در زیارت امام رضا (علیه السلام) برای خواندن زیارت، قبله باید پشت سر ما واقع شود؟
- [سایر] آیا سجده کردن زائرین امام رضا (ع) در مقابل ضریح ( و پشت به قبله) شرک است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر هنگام تخلّی رو به قبله یا پشت به قبله باشد و عورت خود را از قبله برگرداند، بنابر احتیاط کفایت نمیکند؛ و اگر رو به قبله یا پشت به قبله نباشد، احتیاط واجب آن است که عورت خود را رو یا پشت به قبله ننماید.
- اگر برای آن که نامحرم او را نبیند مجبور شود رو یا پشت به قبله بنشیند، باید رو یا پشت به قبله بنشیند؛ و نیز اگر به دلیل دیگری ناچار باشد که رو یا پشت به قبله بنشیند مانعی ندارد.
- احتیاط مستحب آن است که بچّه را در وقت تخلّی رو یا پشت به قبله ننشانند و اگر خود بچّه بنشیند نیز جلوگیری از او واجب نیست.
- در هنگام استبراء و تطهیرِ مخرجِ ادرار و مدفوع، رو یا پشت به قبله بودن اشکالی ندارد، هرچند بهتر است که در این حالت نیز رو یا پشت به قبله ننشیند.
- اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده یا آن را پشت به قبله یا به طرف راست یا چپ قبله بجا آورده، باید دوباره آن را بخواند و اگر وقت گذشته، قضا نماید و اگر با وجود این که میتوانسته قبله را جستجو کند، بدون جستجو نماز بخواند و سپس متوجه شود که به جهت قبله نماز نخوانده، نمازش باطل است، حتی اگر انحراف از قبله کمتر از حدّ راست یا چپ باشد.
- اگر زن کافر بمیرد و بچّه در شکم او مرده باشد، چنانچه پدر بچّه مسلمان باشد، احتیاطا باید زن را در قبر به پهلوی چپ و پشت به قبله بخوابانند تا روی بچّه به طرف قبله باشد، بلکه اگر هنوز روح نیز به بدن طفل داخل نشده باشد، بنابر احتیاط واجب باید به همین دستور عمل کنند.
- کسی که نمیتواند نشسته نماز بخواند، باید در حال نماز به گونهای به پهلوی راست بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر ممکن نباشد، باید به نحوی به پهلوی چپ بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر به این نحو نیز نتواند قرار گیرد، باید به گونهای به پشت بخوابد که کف پای او رو به قبله باشد.
- کسی که بر میّت نماز میخواند، باید رو به قبله باشد و نیز واجب است میّت را مقابل او به گونهای به پشت بخوابانند که سر میّت به طرف راست و پای او به طرف چپ نمازگزار باشد.
- انسان تا میتواند بنشیند، نباید خوابیده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشیند، باید به هر نحو که میتواند بنشیند و اگر به هیچ صورت نتواند بنشیند، باید به گونهای که در احکام قبله گفته شد، به پهلوی راست بخوابد و اگر نتواند، به پهلوی چپ بخوابد و اگر آن نیز ممکن نباشد، به گونهای به پشت بخوابد که کف پاهای او رو به قبله باشد.
- مسلمانی را که محتضر است (یعنی در حال جان دادن است، مرد باشد یا زن، بزرگ باشد یا کوچک، احتیاطا باید به پشت بخوابانند به گونهای که کف پاهای او به طرف قبله باشد و اگر خواباندن او به این روش ممکن نباشد، بنابر احتیاط واجب تا اندازهای که ممکن باشد باید به این دستور عمل کنند و چنانچه خواباندن او به این روش به هیچ قسم ممکن نباشد، احتیاطا او را رو به قبله بنشانند و یا به پهلوی راست یا به پهلوی چپ رو به قبله بخوابانند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] موقع تخلّی باید طرف جلوی بدن یعنی شکم و سینه و زانوها رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] موقع تخلّی باید جلوی بدن؛ یعنی شکم و سینه، رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
- [آیت الله سیستانی] موقع تخلّی باید بنابر احتیاط لازم جلوی بدن یعنی شکم و سینه رو به قبله و پشت به قبله نباشد .
- [امام خمینی] موقع تخلی باید طرف جلوی بدن یعنی شکم و سینه رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
- [آیت الله بهجت] موقع تخلی باید طرف جلوی بدن ، یعنی شکم و سینه ، رو به قبله و پشت به قبله نباشد .
- [آیت الله مظاهری] موقع تخلّی باید طرف جلوی بدن یعنی سینه و شکم رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] موقع تخلی باید طرف جلوی بدن یعنی شکم و سینه رو به قبله و پشت به قبله نباشد
- [آیت الله وحید خراسانی] موقع تخلی باید طرف جلوی بدن یعنی شکم و سینه رو به قبله و پشت به قبله نباشد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . موقع تخلی باید طرف جلوی بدن یعنی شکم و سینه و زانوها رو به قبله یا پشت به قبله نباشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] موقع تخلّی باید طرف جلوی بدن، مانند شکم و سینه رو به قبله یا پشت به قبله نباشد.