قسمت
قسمت به تمییز حقوق گویند. [۱]
آیا با ریختن آب بر وسط یا پایین صورت و دست‌ها، ولی کشیدن دست از قسمت بالا به پایین، وضوی صحیح محقّق میشود یا خیر؟
اگر ریختن آب به عنوان شستن دست یا صورت نباشد، بلکه مقدّمه شستن باشد و شستن از بالا به پایین تحقّق پیدا کند، وضو صحیح است، وگرنه صحیح نیست.
اگر ریختن آب به عنوان شستن دست یا صورت نباشد، بلکه مقدّمه شستن باشد و شستن از بالا به پایین تحقّق پیدا کند، وضو صحیح است، وگرنه صحیح نیست.
عنوان سوال:
آیا با ریختن آب بر وسط یا پایین صورت و دست‌ها، ولی کشیدن دست از قسمت بالا به پایین، وضوی صحیح محقّق میشود یا خیر؟
پاسخ:
اگر ریختن آب به عنوان شستن دست یا صورت نباشد، بلکه مقدّمه شستن باشد و شستن از بالا به پایین تحقّق پیدا کند، وضو صحیح است، وگرنه صحیح نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا چشم انسان با ریختن قطره نجس در آن، متنجّس میشود و آب کشیدن لازم دارد یا از باطن بدن محسوب میشود و با برطرف شدن قطره نجس، پاک میشود و آب کشیدن لازم ندارد؟
- آیا میتوانیم در وضو، موقع شستن دست، به جای آب ریختن و دست کشیدن، دستمان را زیر شیر آب بگیریم؟
- اگر در وضو بعد از شستن دست‌ها تا نوک انگشتان، انگشتر را حرکت دهیم تا آب به زیر آن برسد، آیا شستن از بالا به پایین صدق میکند یا این که در وضو مشکل ایجاد میشود؟
- اگر در وضو پس از شستن صورت و دست‌ها، مقداری از آب صورت به کف دست‌ها بریزد و یا مقداری آب از یک دست به کف دست دیگر ریخته شود، آیا مسح اشکالی پیدا میکند؟
- یخی که ظاهر آن نجس شده است، آیا با آب قلیل، پاک میشود؟ اگر آب قلیل، گرم باشد و به هنگام ریختن روی یخ، مقداری از آن را آب کند، آیا یخ، پاک میشود؟
- آیا زمین سختی که امکان گود کردن ندارد و جایی هم برای خروج آب در آن موجود نیست، پس از آب کشیدن با آب قلیل و جمع کردن غساله آن، پاک میشود؟
- وجود زخمی که آب برای آن ضرر ندارد، ولی خون آن هم بند نمیآید و در اعضای وضو واقع شده و در صورت گرفتن وضو به طور معمول باعث نجاست اعضای وضو میشود، آیا باعث وجوب تیمّم میشود یا راهی برای وضوی صحیح وجود دارد؟
- آیا تیمّم بر گِل صحیح است؟ در صورت صحّت، هنگام زدن دو دست بر روی گِل، مقداری از آن به دست‌ها میچسبد که اگر آن را به صورت بکشد، صورت نیز گِلی میشود. لطفا کمی در مورد تیمّم با گِل که کمتر در رسالههای عملیه به آن اشاره شده است، توضیح دهید.
- اگر در وضو، دست انسان به حالتی شود که آب وضو به طرف آرنج دست برگردد، ایرادی به وضو وارد میشود یا خیر؟
- اگر قالب یخ، نجس شود و قسمت نجس شده، به تدریج آب شده، از یخ جدا گردد، آیا در پاک شدن یخ کافی است یا این که آب کشیدن هم لازم دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا در وضوی ارتماسی نیز، دست کشیدن استحباب دارد؟ و آیا دست کشیدن برای مسح اشکال ایجاد نمی کند؟
- [آیت الله بهجت] در رساله فرموده اید که در وضو، شستن صورت و دست ها در مرتبه ی اوّل واجب، مرتبه ی دوّم مستحبّ و مرتبه ی سوّم حرام است، آیا مراد از مرتبه، ریختن آب است؟ یا منظور دست کشیدن است؟
- [سایر] اگر کسی با آفتابه یا هر وسیله دیگری، به کف دست او آب بریزد ولی خودش صورت و دست‌ها را بشوید، آیا این وضو صحیح است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر دست ها را زیر شیر آب بگیریم یا در آب فرو ببریم و به قصد وضو بیرون بیاوریم، بدون دست کشیدن، آیا وضو صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی مدتی دستش را برای وضوی جبیره ای در کیسه پلاستیکی کرده و وضوی ارتماسی گرفته و یا به جای دست کشیدن، آن را شسته و نماز خوانده، آیا نمازهای او صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در زمان وضو گرفتن دو نفر کنار هم باشند و آب وضوی شخص اوّل به دست شخص دوّم بریزد آیا وضوی شخص دوّم صحیح است یا خیر؟
- [سایر] مدت زمان غسل ترتیبی به طور میانگین چقدر طول می کشد؟ و آیا فقط ریختن آب از دوش روی سمت راست و چپ کافی است و نیاز به دست کشیدن نیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد آب وضو را در قسمت جلوی دست بریزد، وضویش صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] آیا تمام قسمت روی پا از سر انگشت بزرگ تا برآمدگی روی پا، باید مسح شود و آب به آن برسد یا کشیدن دست هر چند بعضی از قسمت ها خشک بماند کافی است؟
- [سایر] آیا کشیدن مسح سر در وضو الزاماً باید از فرق سر به پایین باشد؟ به سمت خواب مو باشد یا از پایین به بالا یا کنار سر مسح کشیدن ایراد دارد؟ اگر مسح سر با دست چپ باشد چطور؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- برای شستن صورت باید آب را از بالا به سمت پایین بر روی آن جاری کرد و احتیاط واجب آن است که شستن صورت را از پیشانی شروع و در چانه تمام نماید. برای شستن دست‌ها نیز باید آنها را از آرنج به سمت سر انگشتان بشوید و اگر صورت یا دست‌ها را از پایین به بالا بشوید، وضو باطل است.
- تیمم آن است که به قصد بدل از وضو یا غسل، کف دو دست را به چیزی که تیمّم بر آن صحیح است بزند و آنها را به صورت و پشت دست‌ها بکشد، بنابر این در تیمم چهار چیز واجب است: اوّل:نیّت؛ یعنی قصد کند به جهت فرمانبرداری از دستور خداوند به جای وضو و یا غسل تیمم کند. دوم:زدن کف هر دو دست بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست بر تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میروید تا ابروها و بالای بینی، و بنابر احتیاط واجب، باید دست‌ها روی ابروها نیز کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ بر تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست بر تمام پشت دست چپ، و احتیاط واجب آن است که پس از مسح پیشانی و پیش از کشیدن کف دست‌ها بر پشت یکدیگر، یک بار دیگر دست‌ها را بر زمین بزند.
- اگر آب در ظرف غصبی باشد و غیر از آن، آب دیگری برای وضو نداشته باشد، باید تیمّم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد، وضوی او باطل است؛ ولی اگر بتواند آب را در ظرف مباح خالی کند و بعد از آب آن ظرف وضو بگیرد، وضوی او صحیح است بلکه اگر آب متعلّق به خود او باشد، باید این کار را انجام دهد و سپس با آن آب وضو بگیرد و اگر آب مباح دیگری در اختیار داشته باشد، چنانچه در آن ظرف غصبی وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف آب به صورت و دست‌ها بریزد، وضوی او باطل است، ولی اگر با کف دست، آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دست‌ها بریزد، وضوی او صحیح است، اگرچه از جهت تصرّف در ظرف غصبی، مرتکب فعل حرام شده است.
- در صورتی که زخم، دمل یا شکستگی در صورت و دست‌ها بوده و روی آن باز باشد و آب ریختن روی آن ضرر داشته باشد، باید اطراف آن را بشوید و چنانچه کشیدن دست تر بر آن ضرر نداشته باشد و محل هم نجس نباشد، باید دست تر بر آن بکشد و اگر این مقدار نیز ضرر داشته یا زخم نجس باشد و نتوان آن را آب کشید، باید اطراف زخم را به گونهای که در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و بنابر احتیاط مستحب پارچه پاکی روی زخم بگذارد و دست تر روی آن بکشد و تیمّم لازم نیست، ولی اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد، اطراف زخم را به گونهای که در وضو گفته شد از بالا به پایین بشوید و بنابر احتیاط مستحب، تیمّم نیز بنماید.
- اگر فراموش کند آب غصبی است و با آن وضو بگیرد، وضوی او صحیح است. * شرط چهارم:ظرف آب وضو مباح باشد. * شرط پنجم:ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد.
- اگر دست را تر کند و به صورت و دست‌ها بکشد، چنانچه رطوبت دست به قدری باشد که به واسطه کشیدن دست، آب کمی بر آنها جاری شود و عرفا بگویند که دست یا صورت را شسته است، کافی است.
- اگر چیز نجس به آب مضاف برسد آن را نجس میکند، ولی چنانچه آب مضاف از بالا با فشار روی چیز نجس بریزد، مقداری از آن که به چیز نجس رسیده، نجس و مقداری که بالاتر از آن است پاک میباشد؛ مثلاً اگر گلاب را از گلابدان روی دست نجس بریزند، آنچه به دست رسیده نجس و آنچه به دست نرسیده پاک است و نیز اگر مثل فوّاره با فشار از پایین به بالا برود، اگر نجاست به بالا برسد، پایین نجس نمیشود.
- وضو را می‌توان به صورت ترتیبی یا ارتماسی انجام داد. وضوی ترتیبی آن است که آب را روی صورت و هر یک از دست‌ها بریزد و به ترتیبی که گفته خواهد شد از بالا به پایین بشوید؛ ولی وضوی ارتماسی به نحوی که در مسأله 286 خواهد آمد، انجام میشود.
- راه رفتن در بین وضو اشکال ندارد، پس اگر بعد از شستن صورت و دست‌ها چند قدم راه برود و بعد سر و پا را مسح کند، وضوی او صحیح است. * شرط یازدهم:شستن صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر دیگری او را وضو دهد، وضویش باطل است و نیز اگر در ریختن آب به صورت و دست‌ها او را یاری کند، اگرچه پس از آن خود وی آن آب را به قصد وضو بر آن عضو جاری کند، صحّت وضوی او محلّ اشکال است.
- آوردن آب، باز کردن شیر آب و ریختن آب در کف دست کسی که میخواهد وضو بگیرد، اشکال ندارد. همچنین اگر کسی به جهتی دیگر آب را مثلاً از مکان بلندی بریزد و شخص دیگر اعضای وضو را به قصد وضو در زیر آن آب بشوید، اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دست‌ها از بالا به پایین شسته شود پس اگر وقتی که صورت و دست‌ها را در آب فرو میبرد قصد وضو کند باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج در آب فرو برد و اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو کند، باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج بیرون آورد.
- [آیت الله بهجت] در وضوی ارتماسی نیز باید صورت و دست‌ها از بالا به پایین شسته شود، پس اگر وقتی که صورت و دست‌ها را در آب فرو میبرد قصد وضو کند، باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج در آب فرو برد؛ و اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو کند، باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج بیرون آورد.
- [آیت الله مظاهری] اگر دست را تر کند و به صورت و دست‌ها بکشد، چنانچه تری دست به قدری باشد که به واسطه کشیدن دست، آب کمی بر آنها جاری شود کافیاست.
- [آیت الله سبحانی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دست ها باشد و بشود روی آن را باز کرد چنانچه ریختن آب روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد، دست تر روی آن بکشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دست ها باشد و بشود روی آن را باز کرد، چنان چه ریختن آب روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد کشیدن دست تر روی آن کافی است و پارچه گذاردن و دست روی آن کشیدن لازم نیست اگر چه احتیاطاً خوب است.
- [آیت الله بهجت] وضوی ارتماسی آن است که انسان صورت و دست‌ها را به قصد وضو در آب داخل کند یا آنها را بعد از اینکه در آب فرو برد، به قصد وضو بیرون آورد. و اگر موقعی که دست‌ها را در آب فرو میبرد نیت وضو کند و تا وقتی که آنها را از آب بیرون میآورد و ریزش آب تمام میشود به قصد وضو باشد، وضوی او صحیح است؛ و نیز اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو کند و تا وقتی که ریزش آب تمام میشود به قصد وضو باشد وضوی او صحیح میباشد.
- [آیت الله بهجت] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دست‌ها باشد و بشود روی آن را باز کرد، چنانچه ریختن آب روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد، بنابر اظهر باید دست تر روی آن بکشد و بعد پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را هم دست تر بکشد، بهنحوی که در محل مسح و غَسل گذشت؛ و اگر صدق غَسل جبیره در محل غَسل ننماید، احتیاط این است که تیمم هم بنماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دست‌ها باشد و بشود روی آن را باز کرد، چنانچه ریختن آب، روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد، واجب است دست تر روی آن بکشد.
- [امام خمینی] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دست‌ها باشد و بشود روی آن را باز کرد، چنانچه ریختن آب روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد، واجب است دست تر روی آن بکشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] وضوی ارتماسی ان است که انسان صورت و دست‌ها را به قصد وضو در اب فرو برد ولی مسح با تری ان دست اشکال دارد بنابراین اگر دست چپ را ارتماسی شست مقداری از ان را از طرف کف دست در اب فرو نبرد و با دست راست ان مقدار را بشوید و بنابر احتیاط واجب به بیرون اوردن از اب وضوی ارتماسی محقق نمی شود