ارتماسی
ارتماسی یکی از دو کیفيّت وضو گرفتن و غسل کردن مقابل ترتیبی را گویند و جایگاه این بحث باب طهارت است.
آیا در وسعت وقت، وضو گرفتن به دو صورت ترتیبی و ارتماسی جایز است؟ کدامیک افضل از دیگری است؟
هر دو جایز است؛ ولی وضوی ترتیبی افضل است.
هر دو جایز است؛ ولی وضوی ترتیبی افضل است.
عنوان سوال:
آیا در وسعت وقت، وضو گرفتن به دو صورت ترتیبی و ارتماسی جایز است؟ کدامیک افضل از دیگری است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا غسل دادن میت به نحو ارتماسی جایز است؟ اگر به طور مکانیزه غسل داده شود چطور؟
- در جایی که هم غسل لازم است و هم وضو، مثل کسی که مسّ میّت نموده و میخواهد نماز بخواند، آیا ترتیبی بین غسل و وضو و یا تیمّم بدل از آن دو لازم است رعایت شود یا خیر؟
- آیا خواندن نماز واجب و مستحب در حجر اسماعیل علیهالسلام جایز است؟ در صورت جواز، نماز خواندن در حجر اسماعیل علیهالسلام افضل است یا در دیگر نقاط مسجد الحرام؟
- آیا کسی که چند ساعت قبل از داخل شدن وقت نماز وضو میگیرد، به قصد این که پس از داخل شدن وقت، با آن وضو نماز بخواند، وضویش صحیح است یا خیر؟
- شخصی میداند که با انجام دادن وضو، مقدار کمی از نمازش در خارج وقت خوانده می‌شود، با این حال، تیمّم مقدّم می‌شود یا وضو؟
- فردی که دو دست او از بالای آرنج قطع شده است، میتواند به این صورت وضو بگیرد که اول صورت خود را در آب فرو ببرد و به طور ارتماسی وضو دهد و بعد صورت خود را بر چیزی که آماده کرده است، بمالد تا رطوبت صورت به آن منتقل شود و بعد با کشیدن سر و پا بر آن چیز، مسح را انجام دهد. آیا این فرد باید برای وضو گرفتن نایب بگیرد یا به همین صورتی که گفته شد، وضو را به جا آورد؟
- به جهت تنگی وقت، باید تیمّم کنیم؛ ولی اقدام به غسل و وضو میکنیم و نماز میخوانیم. غسل و وضو و نمازی که این طور برگزار شده است، صحیح است یا باطل؟
- آیا وضو گرفتن به خودی خود، عمل مستحبّی است و ثواب دارد یا اگر برای انجام دادن کاری وضو بگیریم، آن وقت مستحب می‌شود و یا این که ثواب، اصلاً مربوط به وضو نیست؛ بلکه مربوط به غایتی است که برایش وضو میگیریم؟
- اگر کسی نذر کند که در وقت معیّنی نمازی را بخواند، چنانچه در آن وقت نتواند وضو یا غسل خود را انجام دهد، آیا نذر خود را با تیمّم انجام دهد یا انجام دادن آن را به وقتی که غسل و وضو را به جا میآورد، موکول کند؟
- کسی که آب برای وضو گرفتن و غسل کردن و خاک برای تیمّم کردن ندارد و در داخل وقت است، وظیفهاش نسبت به نماز چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] حکم انجام بعضی از اعضای وضو به صورت ترتیبی و بعضی به صورت ارتماسی چیست؟
- [آیت الله مظاهری] کدامیک از مواقیت احرام افضل از سایر مواقیت است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] وضو گرفتن قبل از غسل مسّ میّت و غسل حیض و نفاس و... در وسعت و تنگی وقت جایز است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل فرموده اید: (شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جایز و مرتبه سوم حرام است)، آیا این مطلب اختصاصبه وضوی ترتیبی دارد یا شامل وضوی ارتماسی هم می شود؟
- [آیت الله سبحانی] خواندن نماز جماعت در غیر اول وقت افضل است یا نماز فرادی در اول وقت؟
- [آیت الله خوئی] در مسئله 267 میفرمائید: وضوی ارتماسی آن است که صورت و دستها را به قصد وضو در آب فرو برد، ولی مسح با تری دست اشکال دارد، پس کسی که در دست راستش، زخم یا شکستگی می‌باشد و نمیتواند دست چپ را ترتیبی وضو دهد، چه کند؟
- [آیت الله خامنه ای] در اثنای غسل جنابت یکی از مبطلات وضو پیش می آید، آیا در وسعت وقت می توان دوباره غسل کرد که احتیاج به وضو گرفتن مجدد نباشد و با همان غسل نماز خواند؟
- [آیت الله مظاهری] در نماز شب و هنگام تنگی وقت، خواندن قنوت کامل نماز وتر افضل است، یا تکمیل رکعات نماز؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا وضو گرفتن به نیت نماز واجب قبل از داخل شدن به وقت آن جایز است؟
- [آیت الله بهجت] خواندن نماز اوّل وقت افضل است یا پذیرایی از میهمانی که تازه رسیده و آمادگی برای نماز را ندارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر برخی از اعضای وضو را به نحوی که گفته شد با وضوی ارتماسی و برخی دیگر را با وضوی ترتیبی بشوید، اشکالی ندارد.
- اگر کسی که وظیفه او تیمّم است بداند یا گمان داشته باشد که تا آخر وقت عذر او باقی میماند، در وسعت وقت میتواند با تیمّم نماز بخواند؛ بنابر این با احتمال برطرف شدن عذر نیز تیمم در وسعت وقت جایز است، ولی اگر بداند یا گمان داشته باشد که تا آخر وقت عذر او برطرف می‌شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند یا در تنگی وقت با تیمّم نماز را بجا آورد.
- در وضوی ارتماسی، انسان میتواند تنها صورت را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا از طرف پیشانی در آب فرو برد، ولی مسح سر و پاها با رطوبت دست در وضوی ارتماسی اشکال دارد، بنابر این می‌توان در شستن دست راست آن را به قصد وضوی ارتماسی از طرف آرنج در آب فرو برد و در شستن دست چپ، آن را نیز به نحو ارتماسی در آب فرو برد ولی قسمتی از کف دست را باقی گذاشت و آن را با دست راست به صورت ترتیبی شست و در این صورت مسح با رطوبت باقی مانده در دست اشکال ندارد. در وضوی ارتماسی از ابتدای فرو بردن صورت و دستها در آب تا خروج آنها، باید قصد شستن به نیّت وضو داشته باشد و کفایت قصد وضوی ارتماسی در حال بیرون آوردن صورت و دست محلّ اشکال است.
- کسی که روزه قضا دارد، چنانچه وقت آن وسعت داشته باشد، میتواند روزه استیجاری بگیرد.
- احکام غسل جبیره‌ای مانند وضوی جبیره‌ای است، ولی انجام دادن آن به صورت ارتماسی احتیاطا جایز نیست.
- غسل به معنای شستشوی تمام بدن به قصد تقرّب به خداوند متعال است که با کیفیت مخصوص و در شرایط خاصی انجام می‌شود. غسل یا واجب است و یا مستحب و می‌توان آن را به صورت ترتیبی یا ارتماسی انجام داد.
- اگر نزدیک وقت نماز به قصد آمادگی برای نماز وضو بگیرد، اشکال ندارد و با آن وضو میتواند نماز بخواند و اگر به قصد طهارت وضو گرفته باشد، هر وقت وضو بگیرد میتواند با آن نماز بخواند.
- هرگاه وقت به قدری تنگ باشد که اگر وضو بگیرد، کمتر از یک رکعت از نماز را میتواند در وقت آن بخواند، باید تیمّم کند و اگر یک رکعت یا بیشتر را بتواند داخل وقت بجا آورد، ولی مقداری از آن در خارج وقت واقع شود، ظاهرا بین تیمم و وضو مخیر است، اگرچه بعید نیست که تیمم موافق با احتیاط باشد؛ ولی اگر برای وضو و تیمّم به یک اندازه وقت لازم باشد، باید وضو بگیرد.
- کسی که نمیتواند وضو بگیرد یا غسل کند، جایز است نمازهای مستحبّی مثل نافلههای شبانهروزی را که وقت معیّنی دارند، حتی در اوّل وقت به شرط آن که علم و یا گمان به برطرف شدن عذر تا آخر وقت نداشته باشد با تیمّم بخواند.
- لازم نیست نیّت وضو را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند، ولی باید در تمام مدّت وضو گرفتن، متوجه باشد که وضو میگیرد، به گونهای که اگر از او بپرسند: چه میکنی؟ بگوید: وضو میگیرم. * شرط نهم: وضو را به ترتیبی که گفته شد بجا آورد؛ یعنی اوّل صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشوید و بعد از آن سر و بعد پاها را مسح نماید و احتیاطا باید پای راست را پیش از پای چپ مسح کند و اگر به این ترتیب وضو نگیرد، وضوی او باطل است. * شرط دهم:کارهای وضو را پشت سر هم انجام دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی که میتواند بدون کمک دیگران وضوی ارتماسی بگیرد، نباید به کمک دیگران وضوی غیر ارتماسی (ترتیبی) بگیرد.
- [آیت الله بهجت] اگر در صورت یا دستها بریدگی یا زخمی است که خون آن بند نمیآید و آب برای آن ضرر ندارد، باید در آب کر یا جاری فرو برد و قدری فشار دهد که خون بند بیاید، بعد به دستوری که گفته شد وضوی ارتماسی بگیرد. و اگر بعد از بند آمدن دو مرتبه خون جاری شد، وضو بهطور ارتماسی صحیح است و اگر خون جاری نشد بهصورت ترتیبی هم می‌شود وضو گرفت. شرط هفتم: وقت برای وضو و نماز کافی باشد.
- [آیت الله مظاهری] غسل جبیره‌ای را باید ترتیبی به جا آورند و اگر ارتماسی انجام دهند باطل است.
- [آیت الله مظاهری] غسل میّت مثل غسل جنابت است و می‌شود آن را ترتیبی یا ارتماسی انجام داد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه در موقع غسل خون قطع نشود، ضرری برای غسل ندارد، خواه ترتیبی باشد یا ارتماسی.
- [آیت الله سیستانی] غسل جنابت را به دو قسم می‌شود انجام داد : ترتیبی و ارتماسی . غسل ترتیبی :
- [آیت الله سیستانی] اگر در بین غسل ، حدث اصغر از او سر زند ، مثلاً بول کند ، لازم نیست غسل را رها کرده و غسل دیگری بنماید ، بلکه میتواند غسل خود را تمام نماید و بنابر احتیاط لازم باید وضو هم بگیرد ، ولی اگر از غسل ترتیبی به ارتماسی و یا از ارتماسی به ترتیبی عدول نماید ، لازم نیست وضو هم بگیرد .
- [امام خمینی] غسل جبیره ای مثل وضوی جبیره ای است، ولی بنابر احتیاط واجب بایدآن را ترتیبی به جا آوردند نه ارتماسی.
- [امام خمینی] غسل را چه واجب باشد و چه مستحب، به دو قسم می شود انجام داد ترتیبی و ارتماسی
- [آیت الله مکارم شیرازی] غسل را خواه واجب باشد یا مستحب، به دو صورت می توان انجام داد: ترتیبی و ارتماسی.