نماز میت
نماز میت پس از مراسم غسل و کفن کردن میّت، بر جنازه او نماز مخصوصی خوانده میشود که نماز میّت نام دارد.
کسی که در نماز میّت شک میکند که دو تکبیر گفته یا سه تکبیر و یا این که شک میکند بعد از تکبیرات قبلی دعا و ذکر پس از آن را خوانده یا نه، چه کند؟
بنا را بر اقل بگذارد؛ ولی اگر مشغول به دعا است و مثلاً بعد از تکبیر دوم، شک در گفتن تکبیر اول کند و یا در دعای بعد از تکبیر سوم، شک در گفتن تکبیر دوم بکند، به شکش اعتنا نکند و بنا را بر گفتن آن بگذارد، اگر چه احتیاط کردن بهتر است و اگر بعد از تکبیر، شک در خواندن دعای قبلی کند، بنا را بر خواندن دعا بگذارد.
بنا را بر اقل بگذارد؛ ولی اگر مشغول به دعا است و مثلاً بعد از تکبیر دوم، شک در گفتن تکبیر اول کند و یا در دعای بعد از تکبیر سوم، شک در گفتن تکبیر دوم بکند، به شکش اعتنا نکند و بنا را بر گفتن آن بگذارد، اگر چه احتیاط کردن بهتر است و اگر بعد از تکبیر، شک در خواندن دعای قبلی کند، بنا را بر خواندن دعا بگذارد.
عنوان سوال:
کسی که در نماز میّت شک میکند که دو تکبیر گفته یا سه تکبیر و یا این که شک میکند بعد از تکبیرات قبلی دعا و ذکر پس از آن را خوانده یا نه، چه کند؟
پاسخ:
بنا را بر اقل بگذارد؛ ولی اگر مشغول به دعا است و مثلاً بعد از تکبیر دوم، شک در گفتن تکبیر اول کند و یا در دعای بعد از تکبیر سوم، شک در گفتن تکبیر دوم بکند، به شکش اعتنا نکند و بنا را بر گفتن آن بگذارد، اگر چه احتیاط کردن بهتر است و اگر بعد از تکبیر، شک در خواندن دعای قبلی کند، بنا را بر خواندن دعا بگذارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در رکوع و سجود، افزون بر ذکر واجب صحیح، دعا و ذکر غلط خوانده شود، آیا به نماز صدمه میزند؟ اگر در قنوت، ذکر و دعای اشتباه خوانده شود، چه حکمی دارد؟
- کسی که بعد از نماز شک میکند که نماز را در داخل وقت خوانده یا قبل از داخل شدن وقت، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- نمازگزاری در رکعات نماز شک میکند و بنا را بر رکعت بیشتر گذاشته، نماز را تمام میکند؛ ولی بعد از سلام نماز، فراموش میکند که شک او بین سه رکعت و چهار رکعت بود تا یک رکعت نماز احتیاط بخواند یا شک بین دو و چهار بود تا وظیفهاش خواندن دو رکعت نماز احتیاط باشد. در این موقع، نماز احتیاط را به چه صورتی بخواند تا نمازش صحیح شود؟
- کسی که در رکعات نماز شک میکند و بعد از مقداری تأمّل، شکّ او تبدیل به گمان میشود و بعد از آن تبدیل به شکّ دیگری میگردد، کدام یک از شکّ اول و گمان بعد از آن و شکّ دوم را باید ملاک عمل خود قرار دهد (مثلاً شک بین سه و چهار میکند و بعد گمان به چهار رکعت پیدا میکند و بعد گمانش تبدیل به شک بین دو و چهار میشود)؟
- کسی که در قنوت نماز این دعا را میخواند: (فاصفح عنّی بحسن توکّلی علیک) و بعد شک میکند که درست خوانده یا نه؟! الف. آیا میتواند (إلیک) بگوید، به این نیّت که هر کدام ((علیک) یا (إلیک)) درست است، همان محسوب شود؟
- اگر سهوا ترتیب غسلهای سه گانه میّت بهم بخورد، آیا تکرار آن لازم است یا همان اغسال کفایت میکند؟
- مکلّفی پس از شک در نماز و بنا گذاشتن بر رکعت بیشتر و سلام دادن نماز، می‌ایستد و آماده خواندن نماز احتیاط میشود، اما قبل از شروع به نماز احتیاط، یقین میکند که به اندازه رکعت کمتر، نماز خوانده، مثلاً پس از شک در دو و چهار و آماده شدن برای نماز احتیاط، میفهمد که دو رکعت خوانده نه چهار رکعت. حکم این نماز چیست؟
- کسی که در مورد اصل خواندن نماز، زیاد شک میکند، آیا باید به شکّ خود توجه کند یا نه؟
- نمازگزاری که بعد از به جا آوردن دو سجده، بین دو و چهار یا بین سه و چهار و یا بین دو و سه و چهار شک میکند و بعد از شکّ خود، گمان پیدا میکند که چهار رکعت نخوانده است، چه باید بکند؟
- کسی در بین نماز شک میکند کاری را که در نماز انجام داده، صحیح به جا آورده یا نه. آیا این فرد باید به شکّ خود اعتنا کند و وظیفهای برعهدهاش آمده است یا نباید به شکّ خود اعتنا کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر یک تکبیر از پنج تکبیر نماز میت فراموش شود و خوانده نشود چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در نماز میّت ذکر تکبیر اوّل و دوّم سهوا عوض شود و به جای أشهد أن لا اله الاالله در تکبیر اوّل، صلوات خوانده شود چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] در نماز جماعت وقتی امام تکبیرات مستحبی را می گفت مأموم اشتباهاً تکبیر واجب را گفت وظیفه چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در رکوع و سجود افزون بر ذکر واجب، دعا و ذکر غلط خوانده شود به نماز صدمه میزند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم نماز میتی که در آن تکبیر دوم را چهار بار تکرار نمایند و در ادامه صلوات ذکر تلقین میت را بخوانند و بعد از آن تکبیر سوم را بگویند چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگرکسی بر میت یا امواتی نماز میت خوانده باشد وبعدا متوجه شود نماز را اشتباه خوانده مثلا تکبیر آخر را نگفته و اموات را نشناسد وقبر آنهارا بلد نباشد چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی وقتی به جماعت می رسد که بعضی از تکبیرات نماز میّت گفته شده است، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله مظاهری] من بسیاری از اوقات در نماز سه رکعتی، هنگام تشهّد شک میکنم که رکعت دوّم هستم یا رکعت سوّم، ولی در سایر نمازها شک نمیکنم. البته قابل ذکر است که بعضی از اوقات، آن نماز را به نیّت دو رکعتی تمام میکنم و نماز سه رکعتی را اعاده میکنم و وقتی به رکعت سومّ میرسم، احساس میکنم که نماز قبلی را نیز سه رکعت خواندهام، وظیفه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر میت بالغ نباشد امام (رحمه الله) در رساله می فرماید بعد از تکبیر چهارم این دعا خوانده شود: (اللهم اجعل لأبویه ولنا سلفاً و فرطاً و اجراً) آیا نظر حضرتعالی هم همین است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بخواهیم نماز میّت بر متوفّای اهل سنّت بخوانیم پنج تکبیر بگوئیم یا چهار تکبیر؟ و گفتن ذکر (اللهم اغفر للمؤمنین) و (اللّهم اغفر لهذا المیّت) و (ما نعلم منه الاّ خیرا) بر او کفایت میکند یا اذکار خاصّی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از نماز احتیاط بفهمد کسری نماز او به مقدار نماز احتیاط بوده، مثلاً در شک بین سه و چهار، یک رکعت نماز احتیاط بخواند و بعد بفهمد نماز را سه رکعت خوانده، نماز او صحیح است.
- اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبّی شک کند، چنانچه طرف بیشترِ شک نماز را باطل کند، باید بنا را بر کمتر بگذارد؛ مثلاً اگر در نافله صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است و اگر طرف بیشتر شک نماز را باطل نکند، مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت، به هر طرف شک عمل کند نماز او صحیح است، ولی بهتر است بنا را بر کمتر بگذارد.
- شکهایی که نماز را باطل میکنند از این قرارند: اوّل: شک در شماره رکعتهای نماز دو رکعتی، مثل نماز صبح و نماز مسافر، ولی شک در شماره رکعتهای نماز مستحب دو رکعتی و بعضی از نمازهای احتیاط، نماز را باطل نمیکند. دوم: شک در شماره رکعتهای نماز سه رکعتی. سوم: آن که در نماز چهار رکعتی شک کند که یک رکعت خوانده یا بیشتر. چهارم: آن که در نماز چهار رکعتی پیش از سر برداشتن از سجده دوم، شک کند که دو رکعت خوانده یا بیشتر پنجم: شک بین دو و پنج، یا دو و بیشتر از پنج. ششم: شک بین سه و شش، یا سه و بیشتر از شش. هفتم: شک بین چهار و شش، یا چهار و بیشتر از شش. هشتم: شک در رکعتهای نماز به صورتی که اصلاً نداند چند رکعت خوانده است.
- اگر پیش از خواندن قنوت شک کند که تکبیر قبل از آن را گفته یا نه و یا پیش از گفتن تکبیر شک کند که قنوت قبل از آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نماید و آن قنوت یا تکبیری را که شک در به جا آوردن آن دارد، به جا آورد.
- اگر بعد از سلام واجب نماز شک کند که نماز او صحیح بوده یا نه، مثلاً شک کند رکوع کرده یا نه یا بعد از سلام نماز چهار رکعتی، شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت، نباید به شک خود اعتنا کند؛ ولی اگر هر دو طرف شک او باطل باشد، مثلاً بعد از سلام نماز چهار رکعتی شک کند که سه رکعت خوانده یا پنج رکعت، نماز او باطل است.
- اگر پیش از رفتن به رکوع در تعداد تکبیرهای نماز یا قنوتهای آن شک کند، مثلاً شک کند که سه تکبیر گفته یا بیشتر، بنا را بر کمتر بگذارد و بقیه قنوتها و تکبیرها را به جا آورد و اگر بعد معلوم شود که گفته بوده، اشکال ندارد و اگر پس از رفتن به رکوع شک کند، به شک خود اعتنا ننماید.
- اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز کمتر از نماز احتیاط بوده، مثلاً در شک بین دو و چهار دو رکعت نماز احتیاط بخواند و بعد بفهمد نماز را سه رکعت خوانده، باید نماز را دوباره بخواند.
- اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید، مثلاً اوّل شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت و بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، باید به دستور شک دوم عمل نماید.
- اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند، مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و مأموم در شماره رکعتهای نماز شک کند، نباید به شک خود اعتنا نماید و این حکم در افعال نماز، مثل تعداد سجدهها نیز جاری است.
- نمازگزار باید تکبیر، حمد، سوره، ذکر و دعا را به گونهای بخواند که خودش بشنود و اگر به واسطه سنگینی یا ناشنوایی گوش یا سر و صدای زیاد نمیشنود، باید به نحوی بگوید که اگر مانعی نباشد بشنود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] شکهائی که نماز را باطل می کند از این قرار است: اول - شک در شماره رکعتهای نماز دو رکعتی مثل نماز صبح و نماز مسافر؛ ولی شک در شماره رکعتهای نماز مستحب و نماز احتیاط نماز را باطل نمی کند. دوم - شک در شماره رکعتهای نماز سه رکعتی. سوم - آنکه در نماز چهار رکعتی شک کند که یک رکعت خوانده یا بیشتر. چهارم - آنکه در نماز چهار رکعتی پیش از تمام شدن ذکر واجب سجده دوم؛ شک کند که دو رکعت خوانده یا بیشتر. پنجم - شک بین دو و پنچ یا دو و بیشتر از پنج. ششم - شک بین سه و شش یا سه و بیشتر از شش. هفتم - شک در رکعتهای نماز که نداند چند رکعت خوانده است. هشتم - شک بین چهار و شش یا چهار و بیشتر از شش و شک بین چهار و پنج بعد از رکوع و قبل از تمام شدن سجدتین.
- [آیت الله وحید خراسانی] اول ان که بعد از تمام شدن ذکر واجب سجده دوم شک کند که دو رکعت خوانده است یا سه رکعت که باید بنا بگذارد سه رکعت خوانده است و یک رکعت دیگر بخواند و نماز را تمام کند و بعد از نماز یک رکعت نماز احتیاط ایستاده به جا اورد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه یعنی چون نمی داند که آیا در سه نماز قبلی شک کرده تا کثیر الشک باشد یا فقط در دو نماز قبلی شک کرده تا کثیر الشک نباشد باید به دستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله خوئی] شکهایی که نماز را باطل میکند از این قرار است: اول- شک در شمارة رکعتهای نماز دو رکعتی مثل نماز صبح و نماز مسافر. ولی شک در شمارة رکعتهای نماز مستحب و نماز احتیاط نماز را باطل نمیکند. دوم- شک در شماره رکعتهای نماز سه رکعتی. سوم- آن که در نماز چهار رکعتی شک کند که یک رکعت خوانده یا بیشتر. چهارم- آن که در نماز چهار رکعتی پیش از تمام شدن ذکر سجدة دوم شک کند که دو رکعت خوانده یا بیشتر. پنجم- شک بین دو و پنج یا دو و بیشتر از پنج. ششم- شک بین سه و شش یا سه و بیشتر از شش. هفتم- شک در رکعتهای نماز که نداند چند رکعت خوانده است. هشتم- شک بین چهار و شش یا چهار و بیشتر از شش.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش اید مثلا اول شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت باید به دستور شک دوم عمل نماید
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید مثلاً اول شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، باید به دستور شک دوّم عمل نماید.
- [امام خمینی] اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید، مثلا اول شک کند که دو کعت خوانده یا سه رکعت، بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت،باید به دستور شک دوم عمل نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید، مثلاً اول شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، باید به دستور شک دوم عمل نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید، مثلاً اوّل شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، بعد شک کند سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، باید به دستور شک دوم عمل نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید، مثلاً اول شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، باید به دستور شک دوم عمل نماید.