برخورد
برخورد و ملاقات جسمی با جسمی دیگر را تماس گویند و از آن در بابهای طهارت، نکاح، طلاق و ظهار سخن گفته شده است.
نمازگزاری به واسطه برخورد شخص دیگری با او صورت و یا بدنش از قبله منحرف میشود. در این صورت نمازش صحیح است یا باطل؟
اگر به طرف راست یا چپ قبله و یا طرف مقابل قبله برگردد (انحراف نمازگزار از قبله به اندازه نود درجه یا بیشتر از آن شود)، نمازش باطل است؛ ولی اگر قبله ما بین طرف چپ و راست نمازگزار (انحراف کمتر از نود درجه) باشد، نماز باطل نمیشود.
اگر به طرف راست یا چپ قبله و یا طرف مقابل قبله برگردد (انحراف نمازگزار از قبله به اندازه نود درجه یا بیشتر از آن شود)، نمازش باطل است؛ ولی اگر قبله ما بین طرف چپ و راست نمازگزار (انحراف کمتر از نود درجه) باشد، نماز باطل نمیشود.
عنوان سوال:
نمازگزاری به واسطه برخورد شخص دیگری با او صورت و یا بدنش از قبله منحرف میشود. در این صورت نمازش صحیح است یا باطل؟
پاسخ:
اگر به طرف راست یا چپ قبله و یا طرف مقابل قبله برگردد (انحراف نمازگزار از قبله به اندازه نود درجه یا بیشتر از آن شود)، نمازش باطل است؛ ولی اگر قبله ما بین طرف چپ و راست نمازگزار (انحراف کمتر از نود درجه) باشد، نماز باطل نمیشود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی در قیام نماز، به جهت سنگینی وزن و پا به پا کردن، به طرف راست و چپ قبله منحرف میشود. آیا نمازش صحیح است؟
- اگر در حال نماز از بینی نمازگزار خون بیاید، آیا نمازش باطل میشود؟
- گربهای از کنار شخصی که در حال نماز است، رد میشود و لباس او به مو و بدن گربه برخورد میکند. آیا نماز او درست است یا باطل؟
- شخصی که بعد از سجده اول متوجه میشود که رکوع را انجام نداده، آیا نمازش باطل است؟
- بدن فردی بعد از غسل جنابت هنوز خیس است. اگر این شخص بول کند، آیا غسل وی باطل میشود؟
- اگر شخص روزهدار روایات ضعیف را از پیامبر گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله و ائمه معصومین علیهمالسلام نقل کند، آیا روزهاش باطل میشود؟
- اگر در ماه مبارک رمضان، به سبب دیدن صحنه محرّک، جنابت حاصل شود، روزه باطل میشود یا صحیح است؟
- رطوبتهای گوناگونی که از مخرج بول و غائط خارج میشود و غیر از بول و غائط و منی است، چه حکمی دارد؟ آیا وضو و غسل را باطل میکند یا نه؟ این رطوبتها هنگامی که شک داریم در داخل بدن با بول و غائط و منی برخورد کرده یا این که میدانیم برخورد نموده، چه حکمی دارد؟
- اگر کسی با آبی که از دولت اسلامی غصب کرده، وضو بگیرد، نمازش صحیح است یا باطل؟
- اگر مأموم در بین نماز جماعت، سهوا (ولو با برخورد شخص دیگری با او) از امام جماعت جلوتر قرار بگیرد، ولی بلافاصله به جای خود که عقبتر از امام است برگردد، نماز جماعتش صحیح است یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] نمازگزاری که عمدا در وقت نماز، نیّت ما فی الذمّه می کند؛ آیا نمازش صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] نمازگزاری در تسبیحات اربعه، "واللّه اکبر" را بدون "واو" می گفته است، آیا نمازش صحیح بوده است؟
- [آیت الله بهجت] کسی بعد از اتمام نمازش می فهمد که مقداری از قبله منحرف بوده، در این صورت نماز او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اقتدا به امام جماعتی که حدود 30 درجه از جهت قبله منحرف گردیده است، صحیح می باشد؟ و حدّ مجاز برای این مطلب چقدر است؟
- [سایر] اگر خانمی در بین نماز قسمتی از بدنش پیدا شود، آیا نمازش باطل است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در جایی مثلاً قبله کمی مایل به راست باشد به اندازه 23 درجه، واز طرفی نمازگزاری بیش از این مقدار کج بایستد و دلیلش این باشد که احتیاط می کنم و عرف به این شخص بگوید کمی بیش از اندازه کج ایستاده ای، حکم نماز این شخص و حکم کسی که به این شخص اقتداء می کند،چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی بنابر اضطرار سر از قبله برگرداند، آیا نمازش باطل می شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی عمدا شخص نمازگزار را با فشار به جلو یا پهلو حرکت دهد، در صورتی که نمازگزار روی از قبله نگرداند، نمازش صحیح است یا خیر؟ اگر بیفتد یا خم شود چه طور؟
- [آیت الله خوئی] زن که تمام بدنش پوشیده باشد جایز است بدون چادر در مقابل مرد نامحرم ظاهر شود و نمازش با چنین لباسی صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی بمدّت یازده سال، به یک جهت نماز خوانده، البتّه آن جهت و قبله را از طریق مساجد اهل سنت آن منطقه معیّن کرده، بعد از یازده سال، توسط قبلهنما معلوم شده که قبله آن 90 درجه منحرف از قبله صحیح بوده است، در این صورت نمازهای گذشته او چه صورت دارد و افرادی که بعنوان میهمان در منزل او نماز خواندهاند، پس از کشف خلاف، آیا صاحبخانه وظیفه دارد که به میهمانهای خود تذکّر دهد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه چیزی از واجبات نماز را عمدا کم یا زیاد کند، اگرچه یک حرف آن باشد، نماز باطل است و اگر به واسطه ندانستن مسأله چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند و در یاد گرفتن مسأله نیز کوتاهی نکرده و آن جزء نیز از ارکان نماز نباشد، نمازش صحیح است، وگرنه نماز باطل است.
- اگر سلام نماز را عمدا ترک کند، نمازش باطل است و اگر آن را فراموش کند و هنگامی به خاطر آورد که موالات و صورت نماز به هم نخورده و کاری هم که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند مثل پشت به قبله کردن انجام نداده، باید سلام را بگوید و نماز او صحیح است و چنانچه حرف زده باشد، سلام نماز را بگوید و دو سجده سهو نیز انجام دهد.
- اگر در رکعت سوم یا چهارم عمدا حمد یا تسبیحات را بلند بخواند، بنابر احتیاط نمازش باطل است، ولی اگر به علت ندانستن حکم مسأله یا فراموشی بلند بخواند، نمازش صحیح است و نیازی به اعاده حمد یا تسبیحات نیست.
- اگر به واسطه تقصیر در ندانستن مسأله، نجاست چیز نجسی را نداند مثلاً نداند عرق کافر غیر کتابی نجس است و با بدن یا لباس آلوده به آن نماز بخواند، نمازش باطل است.
- اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، بنابر احتیاط نباید نماز را رها کند و چنانچه نماز را رها کند، معصیت کرده است؛ پس اگر پیش از انجام عملی مثل رو گرداندن از قبله که نماز را باطل میکند نماز را از سر گیرد، نماز دوم او نیز باطل است و اگر بعد از انجام عملی که نماز را باطل میکند مشغول نماز شود، نماز دوم او صحیح است.
- اگر سلام نماز را فراموش کند و هنگامی به خاطر آورد که فاصله زیادی شده و موالات از بین رفته باشد، چنانچه پیش از آن که موالات از بین برود، کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند مثل پشت به قبله کردن انجام نداده باشد، لازم نیست سلام را بگوید و نمازش صحیح است و اگر پیش از آن که موالات از بین برود، کاری =============================================================================== 1 رجوع شود به مسأله 1276 به بعد. که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند انجام داده باشد، نماز او باطل است.
- اگر بعد از سلام نماز به خاطر آورد که یک رکعت یا بیشتر از آخر نماز را نخوانده، چنانچه عملی انجام داده باشد که اگر در نماز عمدا یا سهوا اتّفاق بیفتد نماز را باطل میکند، مثلاً پشت به قبله کرده باشد، نمازش باطل است و اگر عملی که عمد و سهو آن نماز را باطل میکند، انجام نداده باشد، باید فورا مقداری را که فراموش کرده بجا آورد و بنابر احتیاط دو سجده سهو نیز برای زیاد شدن سلام بجا آورد.
- اگر با لباسی که نمیداند از حیوان حرام گوشت است نماز بخواند، نمازش صحیح است و همچنین است اگر فراموش کرده باشد و یا جاهل به مسأله باشد؛ ولی اگر جهل او به خاطر کوتاهی در یادگیری مسأله باشد، نمازش باطل است.
- انسان نمیتواند با دو خواهر اگرچه رضاعی باشند، یعنی به واسطه شیر خوردن، خواهر یکدیگر شده باشند ازدواج کند و چنانچه دو زن را عقد کند و بعد بفهمد خواهر بودهاند، در صورتی که عقد آنان در یک وقت بوده باشد، هر دو باطل است و اگر در یک وقت نبوده، عقد اوّلی صحیح و عقد دومی باطل است.
- اگر در جایی که نمیداند غصبی است، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، نماز او صحیح است و همچنین اگر در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده، نماز بخواند و بعد از نماز به خاطر آورد، نماز او صحیح است، مگر آن که خودش غصب کرده باشد که در این صورت نمازش باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری بگرداند که بیشتر از طرف راست یا چپ از قبله منحرف گردد نمازش باطل میشود، ولی اگر سر را کمی بگرداند که نگویند روی خود را از قبله برگردانده - عمداً باشد یا اشتباهاً - نمازش باطل نمیشود و اگر به مقداری برگرداند که بگویند روی خود را از قبله برگردانده است ولی بیشتر از طرف راست و چپ قبله منحرف نشده باشد، نمازش در این صورت چنانچه رو گرداندن عمدی باشد باطل است و اگر سهوی باشد نمازش صحیح است. ششم: (کلام عمدی) از مبطلات نماز آن است که عمداً لفظی بگوید که دو حرف یا بیشتر باشد؛ اگر چه معنی هم نداشته باشد، ولی اگر سهواً بگوید نماز باطل نمیشود.
- [آیت الله بهجت] اگر در بین نماز فهمید که از قبله منحرف است، پس اگر انحراف در بین طرف راست و چپ او بوده و قبله در جهت پشت قرار نگرفته باشد، به طرف قبله متوجه میشود و بقیه نمازش را میخواند و صحیح است؛ ولی اگر پشت به قبله بوده و یا کاملاً به طرف راست یا چپ بوده، نماز را قطع میکند و دوباره رو به قبله نماز میخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید و اگر بعضی از نماز را پیش از وقت خوانده حکمش در مساله بیان شده است و اگر بفهمد نماز را رو به قبله نخوانده در صورتی که منحرف به ما بین راست و چپ باشد نمازش صحیح است و در غیر این صورت اگر پیش از گذشتن وقت بفهمد باید اعاده کند و اگر بعد از ان بفهمد قضا ندارد ولی اگر پشت به قبله کرده باشد بنابر احتیاط واجب قضا نماید و در هر صورت اگر به جهت ندانستن حکم شرعی به غیر قبله نماز بخواند نمازش باطل است
- [آیت الله مکارم شیرازی] در جایی که به واسطه احتمال باد و باران یا فشار جمعیت و مانند آن اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند اگر به امید تمام کردن شروع کند و به مانعی برخورد ننماید نمازش صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر عمدا یا سهوا سر را به قدری بگرداند که مواجه طرف راست یا چپ قبله یا بیشتر باشد؛ نمازش باطل است؛ ولی اگر سر را کمی بگرداند که نگویند روی خودرا از قبله گردانده؛ عمدا باشد یا اشتباها؛ نمازش باطل نمی شود و اگر به مقداری برگرداند که بگویند روی خود را از قبله برگردانده است ولی به حد راست یا چپ قبله نرسیده باشد؛ در این صورت چنانچه روگرداندن عمدی باشد نماز باطل است و اگر سهوی باشد نماز صحیح است. ششم از مبطلات نماز آن است که عمدا کلمه ای بگوید که یک حرف یا بیشتر باشد؛ اگرچه معنی هم نداشته باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری بگرداند که مواجه طرف راست یا چپ قبله یا بیشتر باشد نمازش باطل است، ولی اگر سر کمی بگرداند که نگویند روی خود را از قبله برگرداند- عمداً باشد یا اشتباهاً- نمازش باطل نمیشود، و اگر به مقداری برگرداند که بگویند روی خود را از قبله برگردانده است، ولی به حد راست یا چپ قبله نرسیده باشد، در این صورت چنانچه روگرداندن عمدی باشد نماز باطل است، و اگر سهوی باشد نماز صحیح است. ششم- از مبطلات نماز آن است که عمداً کلمهای را بگوید که یک حرف را بیشتر باشد اگرچه معنی هم نداشته باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر سلام نماز را فراموش کند موقعی یادش بیاید که صورت نماز بهم خورده است ، یا آنکه کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند ، مثل پشت به قبله کردن ، انجام داده باشد ، نمازش صحیح است . ترتیب
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد، اگر چه مثل آنها نباشد، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن یا بر حسب عادت، دستها را روی هم بگذارد اشکالی ندارد. چهارم: (گفتن آمین) از مبطلات نماز آن است که بعد از خواندن حمد، آمین بگوید، ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید، نمازش باطل نمیشود. پنجم: (روگرداندن از قبله) از مبطلات نماز آن است که عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند، یا سر را به قدری برگرداند که بیشتر از طرف راست و چپ از قبله منحرف گردد، بلکه اگر عمداً به قدری برگردد که نگویند رو به قبله است، اگر چه به طرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل است.
- [آیت الله سیستانی] اگر مکلف با هواپیما سفر کند، و بخواهد در آن نماز بخواند، در صورتی که بتواند به هنگام نماز رو به قبله بودن و استقرار داشتن و دیگر شرایط را رعایت کند، نمازش صحیح است، وگرنه در صورتی که وقت داشته باشد و بتواند پس از خروج از هواپیما نماز واجد شرایط را بجای آورد، بنا بر احتیاط نمازش در هواپیما صحیح نیست. لکن اگر وقت تنگ باشد، واجب است نماز را درون هواپیما بجای آورد و در آن صورت اگر جهت قبله را بداند، باید بدان جهت نماز بخواند و نمازش بدون رعایت قبله جز در حال ضرورت صحیح نیست، و در این حال باید هرگاه هواپیما از سمت قبله منحرف شد، بدان سو رو کند، و در هنگام انحراف از قبله، از قراءت و ذکر دست بکشد، و اگر نتواند به عین قبله توجه کند، باید سعی کند بیش از (نود) درجه از قبله منحرف نشود، و اگر جهت قبله را نداند، باید بکوشد آن را مشخص کند و طبق ظنّ خود عمل نماید، و اگر نتواند ظن بدست آورد کافی است نماز را به هر جهتی که احتمال میدهد قبله در آن باشد، بجای آورد. گر چه احتیاط مستحب آن است که نماز را به چهار جهت بجای آورد. این در جایی است که بتواند با شناخت قبله رو به قبله باشد و اگر جز در تکبیرة الاحرام نتواند، بدان اکتفا کند و اگر اصلاً نتواند، شرط استقبال ساقط میشود. و جایز است انسان قبل از وقت نماز اختیاراً با هواپیما مسافرت کند، هرچند بداند در هواپیما ناچار به نماز فاقد شرط استقبال و استقرار خواهد شد.
- [آیت الله مظاهری] اگر به واسطه یقین یا ترس ضرر تیمّم کند و پیش از نماز بفهمد که آب برایشضرر ندارد تیمّم او باطل است و اگر بعد از نماز بفهمد نمازش صحیح است.