امامت جماعت
امام جماعت یا پیش‌ْنَماز کسی است که در نماز جماعت جلو می‌ایستد و دیگران به او اقتدا می‌کنند. در فقه، امام جماعت باید واجد شرایطی باشد که مهمترین آنها عادل بودن است.
کسی که خود را عادل نمیداند، اگر او را با اصرار برای امامت جماعت در جلوی صفوف نمازگزاران قرار دهند، چه کند تا نماز خودش و دیگران به طور صحیح برگزار شود؟
اگر خود را عادل نمیداند و دیگران او را عادل میدانند، امام جماعت شدن او اشکال ندارد، اگر چه بهتر است اجتناب کند.
اگر خود را عادل نمیداند و دیگران او را عادل میدانند، امام جماعت شدن او اشکال ندارد، اگر چه بهتر است اجتناب کند.
عنوان سوال:
کسی که خود را عادل نمیداند، اگر او را با اصرار برای امامت جماعت در جلوی صفوف نمازگزاران قرار دهند، چه کند تا نماز خودش و دیگران به طور صحیح برگزار شود؟
پاسخ:
اگر خود را عادل نمیداند و دیگران او را عادل میدانند، امام جماعت شدن او اشکال ندارد، اگر چه بهتر است اجتناب کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مأمومین صف اول جماعت، همگی مسافر باشند و در نماز چهار رکعتی، بعد از دو رکعت سلام دهند، نماز صفوف بعدی صحیح است یا باطل؟ و در صورت صحیح بودن، جماعت است یا فرادی؟
- مراد از عادل بودن که شرط امام جماعت است، چیست؟
- آیا بیماری که روی صندلی ویلچر نماز میخواند، موجب بر هم خوردن اتصال صفوف نماز جماعت نمیشود؟
- اگر در بین نماز جماعت، حائلی بین یک مأموم با صفوف جماعت یا بین یک صف با صف دیگر ایجاد شود، این نماز، چه حکمی پیدا میکند؟
- ما شخصی را واجد شرایط امامت جماعت میدانیم؛ ولی خودش میگوید: (من راضی نیستم که به من اقتدا کنید) یا این که میگوید: (من عادل نیستم). در فرض مذکور، اقتدا به او چه حکمی دارد؟
- اگر انسان در بین نماز آیاتی که به جماعت برگزار می‌شود، به نماز برسد، آیا میتواند اقتدا کند؟
- شخصی در نماز جماعت، فقط از یک طرف به نماز جماعت متصل است. در بین نماز، افرادی که به واسطه آنها به جماعت متصل است، نماز خود را تمام می‌کنند و میروند و بین این مأموم و صفوف جماعت فاصله ایجاد می‌شود. در این موقع مأموم چه باید بکند؟
- با توجه به این که تعداد نمازگزاران در اعیاد و ایّام روضه و ماه مبارک رمضان، زیاد و جا در مسجد کم می‌شود، آیا اقتدا کننده میتواند در مکانی پایینتر از امام جماعت قرار بگیرد؟ و مقدار آن چه قدر است؟
- با توجه به اینکه تذکرات فراوانی به نمازگزاران مبنی بر خاموش کردن تلفن همراه در موقع نماز داده می‌شود ولی متأسفانه مؤثر واقع نگردیده است و هنگام اقامه فریضه نماز جماعت در مسجد، صدای زنگ تلفن همراه باعث حواسپرتی و مزاحمت نمازگزاران می‌گردد. آیا استفاده از مسدود کننده تلفن همراه در موقع نماز (حداکثر 10 دقیقه) اشکالی دارد؟
- در لباس نمازگزار مقداری خون هست؛ ولی نمیداند که به اندازه درهم است یا کمتر از آن. آیا نماز با آن صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] اگر بعد از نماز متوجه شوند که از اول نماز جماعت، اتصال صفوف برقرار نبوده است، نماز نمازگزاران چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر بین صفوف مردان و صفوف زنان حائلی مثل دیوار باشد نماز جماعت صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر بین صفوف مردان و زنان در نماز جماعت پرده کرکره فاصله شود آیا نماز جماعت آنان صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در نماز میّت، عدالت امام جماعت شرط است؟
- [سایر] آیا عدالت معتبر در مرجع تقلید با عدالت امام جماعت، تفاوت دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر گروهی از مؤمنین اصرار کنند که بنده امام جماعت آنها شوم اما من هم پافشاری کنم که نمی شوم چرا که می دانم عادل نیستم، آیا می توانم امام جماعت شوم (بدون نیت امام بودن)؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا فردی که بر ریش تراشی اصرار دارد عادل محسوب می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] منظور از اصرار بر گناه صغیره که به عدالت ضرر می رساند، چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا بین عدالت لازم در تقلید، با عدالت قاضی و یا امام جماعت تفاوت مرتبه وجود دارد؟
- [سایر] فرق عدالت امام جمعه و جماعت را بیان نمایید. منبع مسئله زیر را بیان نمایید. امام جمعه باید علاوه بر مأمومین که او را عادل می دانند، خود نیز خود را عادل بداند بر خلاف امام جماعت؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بر روی چیزی که مانع از اتصال در صفوف جماعت است سوراخهایی ایجاد کنند نیز اتصال در جماعت برقرار نمیشود و نماز افرادی که به واسطه این مانع از جماعت جدا شدهاند، به جماعت صحیح نیست.
- عدالت امام جماعت از چند راه ثابت می‌شود: اوّل: انسان به عدالت امام جماعت وثوق و اطمینان پیدا کند و فرقی نمیکند که اطمینان از چه راهی حاصل شود، به شرط این که انسان از افراد آشنا به مسائل باشد و از افرادی نباشد که با کمترین چیز به امری اطمینان کند. دوم: شهادت دو مرد عادل به شرط آن که دو مرد عادل دیگر برخلاف آن شهادت ندهند و حتّی اگر یک مرد عادل که گفته او موجب وثوق است، بر خلاف آن شهادت دهد، نمیتوان به شهادت آنها اکتفا کرد. سوم: حسن ظاهر امام جماعت که از رفتار او در اجتماع حاصل می‌شود.
- امام جماعت باید عاقل، شیعه دوازده امامی، عادل و حلالزاده و بنابر احتیاط بالغ باشد و نماز را به نحو صحیح بخواند و نیز اگر مأموم مرد باشد، امام او نیز باید مرد باشد و احتیاط واجب آن است که امام زنان نیز مرد باشد و اقتدا کردن بچّه ممّیز که خوب و بد را میفهمد به بچّه ممّیز دیگر بنابر احتیاط صحیح نیست.
- در نماز جمعه علاوه بر شرایطی که برای صحّت نماز گفته شده است، پنج شرط دیگر نیز وجود دارد: 1 نماز جمعه باید به جماعت خوانده شود. 2 حداقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه باید پنج نفر مرد عاقل و بالغ و بنابر احتیاط غیر مسافر باشند. 3 امام جمعه قبل از نماز دو خطبه بخواند. 4 بین دو محلّی که نماز جمعه برگزار می‌شود، حداقل یک فرسخ شرعی فاصله باشد. 5 امام جمعه واجد شرایط باشد.
- انسان هنگامی میتواند مشغول نماز شود که یقین یا اطمینان کند وقت آن فرا رسیده است یا دو مرد عادل از داخل شدن وقت خبر دهند.
- اگر کسی بگوید: (من وصیّ میّتم که مال او را به مصرفی برسانم) یا (میّت مرا قیّم بچّههای خود قرار داده است)، در صورتی باید حرف او را قبول کرد که دو مرد عادل گفته او را تصدیق نمایند.
- اگر در بین نماز جماعت نیّت فرادی نماید، بنابر احتیاط واجب نمیتواند دوباره نیّت جماعت کند؛ ولی اگر مردّد شود که نیّت فرادی کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است.
- مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معیّن می‌کنند، عادل و آگاه به اوقات نماز بوده و صدای او بلند باشد و اذان را در جای بلندی بگوید.
- کسی که برای نماز قضای میّت اجیر شده، باید یا مجتهد باشد یا مسائل مورد ابتلای نماز را از روی تقلید به نحو صحیح بداند.
- اگر نماز همه کسانی که در صف جلو هستند تمام شود یا همه نیّت فرادی نمایند، نماز صفهای بعد به نحو جماعت صحیح نمیباشد، مگر آن که کسانی که نمازشان تمام شده، بلافاصله به همان جماعت اقتدا کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صحت اقتدا وحدت اجتماع و اتصال صفوف معتبر است بنابراین در ساختمان چند طبقه اگر طبقات فوقانی زیاد مرتفع نباشد و اتصال صفوف و وحدت عرفی جماعت صدق کند اقتدا صحیح است والا صحیح نیست.
- [آیت الله بهجت] امام جماعت باید شیعه دوازده امامی، عاقل، عادل و حلالزاده باشد و نماز را بهطور صحیح بخواند و بنابر احتیاط باید بالغ باشد و نیز اگر مأموم مرد است امام او هم باید مرد باشد.
- [آیت الله مظاهری] امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل و حلالزاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند و امامت زن برای زنها و بچّه ممیّز برای بچّه ممیّز اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] عدالت امام جماعت باید برای مأموم محرز باشد و با شک در اصل عدالت نمی توان به او اقتدا کرد و در صورتی که امامی را که عادل می دانسته، اگر شک کند به عدالت خود باقی است یا نه، می تواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مجتهدی که از او تقلید می کند باید دارای صفات زیر باشد: مرد، بالغ، عاقل، شیعه¬ی دوازده امامی، حلال زاده و هم‌چنین بنابراحتیاط واجب عادل و زنده باشد. (عادل کسی است که دارای حالت خداترسی باطنی است که او را از انجام گناه کبیره و اصرار بر گناه صغیره باز می دارد).
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده، یا به جهتی نمازش باطل بوده، مثلاً بیوضو نماز خوانده، نماز مأموم صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده، یا کافر بوده، یا به جهتی نمازش باطل بوده، مثلاً بیوضو نماز خوانده، نمازش صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده یا به جهتی نمازش باطل بوده، مثلاً بیوضو نماز خوانده، نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] اگر ماموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده، یا کافر بوده، یا به جهتی نمازش باطل بوده، مثلا بی وضو نماز خوانده، نمازش صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده، یا کافر بوده، یا به جهتی نمازش باطل بوده مثلاً بیوضو نماز خوانده نمازش صحیح است.