احتیاج
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
آیا مقدار رشد و نمو گاو و بز و گوسفندی که مورد احتیاج خود شخص است و از آنها در مؤونه زندگی خود استفاده میکند، خمس دارد یا خیر؟
اگر با منافع آنها بیش از مؤونه زندگی به دست نمیآید، خمس آنها واجب نیست.
اگر با منافع آنها بیش از مؤونه زندگی به دست نمیآید، خمس آنها واجب نیست.
عنوان سوال:
آیا مقدار رشد و نمو گاو و بز و گوسفندی که مورد احتیاج خود شخص است و از آنها در مؤونه زندگی خود استفاده میکند، خمس دارد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- گوسفند و بز و برّه و گاو، در چه صورتی خمس دارند؟
- آیا گاو و گوسفندی که در بین سال خمسی فروخته میشوند، خمس دارند؟
- بچههای گاو و گوسفند که نگهداری میشوند تا مثلا پس از دو سال، از خود آنها یا منافع آنها در مؤونه زندگی استفاده شود، آیا متعلّق خمس قرار میگیرند؟
- کسی که در سر سال، خمس قیمت گوسفندان یا درختان خود را میدهد و تا سال بعد، قیمت گوسفندان و درختان رشد میکند و ارزش آنها بسیار بیشتر میشود، آیا باید دوباره خمس بدهد؟
- شخصی تعدادی گوسفند برای استفاده زندگی خود دارد. اگر از بچه و پشم گوسفندان در غیر مؤونه استفاده کند، آیا خمس گوسفندان را باید بپردازد؟
- کسی به خانه یا ماشین احتیاج دارد و میتواند مطابق شأن خود آنها را تهیه کند؛ ولی اگر خانه یا ماشین با قیمت پایینتر هم تهیه کند، منافات با شأن او ندارد. آیا آنچه مطابق شأن اوست، جزء مؤونه محسوب میشود و خمس ندارد یا باید ملاحظه مقدار کمتر را بکند؟
- کسی که باغی را فقط برای مصرف خانوادگی خود میخرد و چیزی از محصولات آن را نمیفروشد، بلکه همه محصول را صرف در مؤونه خود میکند، آیا لازم است خمس زمین و باغ را بدهد؟
- طریقه حساب کردن خمس، برای کارمندان، کارگرانِ کارخانجات بزرگ، معلّمان و یا هر شخص دیگری که حقوق خود را به طور ماهانه دریافت میکند، چگونه است؟
- کسی در منزل پدرش که اهل خمس نیست، زندگی میکند. اگر در این منزل جنب شود، آیا غسل، نماز و روزه او صحیح است؟
- شخصی برای تهیه خانه و مانند آن از مؤونه لازم زندگی، مجبور است درآمد چند سال خود را پس انداز کند. آیا با گذشت چند سال از این پس انداز، خمس به آن تعلّق میگیرد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا تلفن منزل جزو مایحتاج زندگی و مؤونه حساب می شود و خمس ندارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر زنی طلای زینتیِ مورد احتیاج خود را برای رفع نیازمندی ها و مؤونه زندگی بفروشد و در سال مصرف کند؛
- [آیت الله بهجت] گاو و گوسفندی که بیش از یک سال عمر دارند، اگر در بین سال خمسی فروخته شوند چه موقع متعلّق خمس واقع می شوند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] گاو و گوسفندی که بیش از یکسال عمر دارند، اگر در بین سال خمسی فروخته شوند چه موقع متعلّق خمس واقع می شوند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] ابتدای عمل، چه درخت باشد و چه حیوان، قصد تجارت ندارد بلکه قصد مؤونه دارد و گاهی نه قصد مؤونه دارد و نه قصد تجارت بلکه مطلق می گذارد و بعد از به دست آوردن ثمره و رشد و... هم تجارت و هم در خرج مؤونه استعمال می کنند این جا درباره خمس چه حکم می فرمایید؟
- [آیت الله سیستانی] کسی که در بلاد غیر مسلم زندگی میکند چگونه باید خمس خود را بپردازد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی تعدادی گاو و گوسفند دارد که خمس آن ها را داده است. سال بعد تعداد گاو و گوسفندان همین مقدار است ولی قیمت آن ها دو برابر شده است، آیا خمس دارد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی تعدادی گوسفند برای استفاده زندگی خود دارد، حال اگر از بچه و پشم آن ها در غیر مؤونه استفاده کند، آیا خمس گوسفندان را باید بپردازد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی تعدادی گوسفند برای استفاده زندگی خود دارد اگر از بچه و پشم آنها در غیر مؤونه استفاده کند، آیا خمس گوسفند را باید بپردازد؟
- [آیت الله خوئی] زمینی که احتیاج برای امرار معاش به آن دارد و از ربح بین سال خریده شده، و لکن در سال اول فقط شیار کرده است که مقدمه مهیا شدن زمین است برای زراعت آتیه، آیا جزو مؤونه است و خمس ندارد یا اخراج خمس واجب است؟ و حیواناتی که احتیاج به آنها برای امر معاش دارد ولی در سالهای اول نگاهداری آنها استفاده از آنها نمیشود مثل کرّه اسب و استر و غیر آنها آیا خمس ندارد یا باید خمس آنها را داد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هر جنس و مالی که یک بار خُمس آن داده شود، دیگر خُمس به آن تعلّق نمیگیرد، مگر این که رشد کرده یا قیمت آن افزایش یابد که مقدار رشد کرده یا افزایش یافته، متعلّق خمس است؛ ولی اگر رشد قیمت بر اثر کاهش ارزش پول باشد به گونهای که درآمد و غنیمت محسوب نشود خُمس آن لازم نیست.
- هرگاه از درآمد سال چیزی مانند خانه یا ماشین سواری یا فرش و یا سایر وسایل زندگی را در بین سال تهیّه کند و یا بخرد و در سالهای بعد آن را بفروشد، چنانچه پول آن را در مؤونه صرف نماید، مانند این که خانه دیگری را که نیاز دارد بخرد، خُمس ندارد و هر مقدار از آن از مخارج سالانه زیاد بیاید، باید خمس آن را پرداخت نماید.
- اگر با سودی که از کسب و کار به دست آورده، پیش از پرداختن خُمس، اثاثیه ولوازم منزل یا کتاب و مانند اینها را بخرد، هر وقت به طور کلّی احتیاج او از آنها برطرف شد، تا وقتی آنها را نفروخته، لازم نیست خمس آنها را بدهد و پس از فروش چنانچه پول آنها را در مؤونه دیگری صرف نکند، باید خُمس آن را بپردازد. حکم زیورآلات زنانه نیز اگر وقت زینت کردن با آنها بگذرد همین است.
- اگر غیر از چیزی که برای تجارت خریده، مالی داشته باشد که خُمس آن را داده یا خُمس نداشته باشد، چنانچه قیمت آن بالا رود و آن را بفروشد، مقداری که بر قیمت آن اضافه شده، چنانچه در مخارج سال مصرف نشود خُمس دارد و چنانچه درختی که خریده رشد کند و بزرگ شود و یا گوسفندی که خریده چاق شود، در صورتی که مقصود او از نگهداری آنها این بوده که از ترقّی عین آنها سود ببرد، باید خُمس آنچه را که زیاد شده بدهد.
- اگر مستأجر مبلغی را به عنوان سرقفلی مغازه بپردازد، آن سرقفلی جزء سرمایه است و حکم آن را دارد و کسی که مبلغ سرقفلی را گرفته، اگر تا آخر سال آن را به مصرف مؤونه زندگی نرساند و باقی بماند، باید خُمس آن را بدهد.
- اگر تاجر یا کاسب و یا کشاورز از درآمد سالانه خود وسیله نقلیهای بخرد، چنانچه آن را برای استفاده در کسب و کار خریده باشد، حکم سرمایه را دارد؛ و اگر برای استفاده خانوادگی و برآوردن نیاز زندگی خریده باشد، جزء مؤونه است و خُمس آن واجب نیست و چنانچه برای هر دو باشد، به نسبتی که برای کسب و کار از آن استفاده میکند، حکم سرمایه را دارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زکات شتر و گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب رسیده واجب است چه همه آنها نر باشند، یا ماده، یا بعضی نر باشند و بعضی ماده.
- [امام خمینی] زکات شتر و گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب برسد واجب است، چه هم? آنها نر باشند یا ماده، یا بعضی نر باشند و بعضی ماده.
- [آیت الله سیستانی] زکات شتر و گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب برسد واجب است ، چه همه آنها نر باشند ، یا ماده ، یا بعضی نر باشند ، و بعضی ماده .
- [آیت الله شبیری زنجانی] زکات شتر و گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب برسد واجب است، چه همه آنها نر باشند یا ماده، یا بعضی نر باشند و بعضی ماده.
- [آیت الله مظاهری] زکات شتر، گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب برسد واجب است چه همه آنها نر باشند یا ماده، یا بعضی نر باشند و بعضی ماده.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زکات شتر و گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب رسیده واجب است؛ چه همه آنها نر باشند یا ماده، یا بعضی نر باشند و بعضی ماده.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زکاه شتر و گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب برسد واجب است؛ چه همه آنها نر باشند یا ماده؛ یا بعضی نر باشند و بعضی ماده.
- [آیت الله بروجردی] زکات شتر و گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب برسد واجب است، چه همهی آنها نر باشند یا ماده، یا بعضی نر باشند و بعضی ماده.
- [آیت الله خوئی] زکات شتر و گاو و گوسفندی که به مقدار نصاب برسد واجب است، چه همه آنها نر باشند یا ماده، یا بعضی نر باشند و بعضی ماده.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر باغی احداث کند برای آنکه بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد میوه و نموّ درخت ها و زیادی قیمت باغ جزء درآمد سال او است و اگر صرف مؤونه نشد باید خمس آن را بدهد. ولی اگر قصدش این باشد که میوه آن را بفروشد باید خمس میوه را اگر صرف مؤونه او نشود بدهد. و اصل باغ حکم سرمایه را دارد که باید طبق احکام خمس سرمایه تخمیس شود.