ترکه
ترکه اموال و حقوق بر جاى مانده از میت است واز آن در بابهایى مانند طهارت، زکات، خمس، دین، تفلیس، حجر، وصیت و ارث سخن گفته شده است.
اگر وارث شک داشته باشد که ترکه میّت با مال حرام مخلوط شده است، آیا لازم است خمس آن را بپردازد؟
لازم نیست خمس بپردازد.
لازم نیست خمس بپردازد.
عنوان سوال:
اگر وارث شک داشته باشد که ترکه میّت با مال حرام مخلوط شده است، آیا لازم است خمس آن را بپردازد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مال حلالی که به آن خمس تعلّق گرفته، با مال حرام مخلوط شود و مقدار مال حرام و صاحب آن مجهول باشد، چگونه باید عمل کرد؟
- اگر ترکه میّت از اموال حلال و حرام تشکیل شده باشد، ورثه چه تکلیفی دارند؟
- اگر کسی با مال حلال مخلوط به حرام که وظیفهاش در مورد آن، پرداخت خمس است، قبل از پرداختن خمس، معامله و خرید و فروش کند، حکم وضعی و تکلیفی آن چیست؟
- کسی که مال حرام با اموالش مخلوط شده و صاحبش را نمیشناسد و میداند که مقدار مال حرام، کمتر یا بیشتر از یک پنجم کلّ اموال است، ولی مقدار دقیق آن را نمیداند، آیا با دادن خمس، بقیه اموالش حلال میشود یا کار دیگری باید انجام دهد؟
- آیا لازم است منوبٌ عنه، خمس پولی را که به نایب برای انجام دادن حج میدهد، بپردازد؟
- شخصی دارای سال خمسی است. اگر در بین سال خمسی فوت کند، آیا ورثه او میتوانند قبل از پرداخت خمس او، از ترکه او در تجهیز و تکفین و سایر مخارج میّت مصرف کنند؟
- آیا دختر یا پسر بالغی که هیچ درآمدی جز پولی که پدرش به او میدهد، ندارد، آیا لازم است خمس این پول را بپردازد؟
- کسی که خمس مالش را دستگردان کرده و مقداری بدهکار است، آیا میتواند مقدار بدهی را در سال بعد، از منافع آن سال پرداخت کند یا از مال خمس داده شده باید بپردازد؟
- کسی که حقّ دیگران بر ذمّه اوست، نه در عین اموال او، آیا باید مثل کسی که اموالش با حرام مخلوط شده است، خمس بدهد یا وظیفهاش چیز دیگری است؟
- اگر ملکی برای حفظ مال و جهت خرید خانه در آینده تهیه شود و بعد از مدتی آن را فروخته و با پول آن قصد خرید خانه داشته باشد، آیا باید خمس بپردازد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا اجرتی که آرایشگر بابت تراشیدن ریش می گیرد، حرام است؟ و بر فرض حرمت، اگر با مال حلال مخلوط شود، آیا واجب است هنگام تخمیس آن، خمس آن را دوبار بپردازد یاخیر؟
- [آیت الله بهجت] مال حلال مخلوط به حرام در چه صورتی باید دوبار خمس آن را پرداخت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرق مجهول المالک با مال مخلوط به حرام که فرموده اند با خمس دادن حلال می شود، چیست؟
- [سایر] یکی از اموالی که به آن خمس تعلّق می گیرد مال حلال مخلوط به حرام است. این مال چرا باید به آن خمس تعلق بگیرد در حالی که می توان حرام را از حلال جدا کرد آیا با پرداخت خمس این مال حلال می شود؟ این تالی فاسد عجیبی دارد!
- [آیت الله وحید خراسانی] ایا از منافع خمس و زکات کسی مستطیع می شود یا نه و ایا خمس و زکات جزو ترکه میت است یا نه
- [امام خمینی] آیا میتوان از وجه فروش مال الارث (اصل ترکه)، برای میّت فریضه حج بجا آورد، در حالی که میت هیچ گونه وصیّتی نداشته است؟
- [آیت الله بهجت] مردی مال متعلّق خمس را به زنش می بخشد. تکلیف خمس آن مال چیست؟ کدام یک باید آن را بپردازد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر به مالی (مثلاً به پولی) چند خمس تعلق بگیرد به عنوان مثال، خمسی برای حلال مخلوط به حرام و یکی برای اینکه سال بر آن گذشته است، چگونه باید خمس این مال را پرداخت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مال حلال مخلوط به حرام در چه صورتی باید دوبار تخمیس شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مال حلال مخلوط به حرام در چه صورتی باید دو بار تخمیس شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خمس مال حلال مخلوط به حرام را مانند خمس اموال دیگر میتواند از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خُمس که بدهکار است، پول بدهد.
- اگر مال حلال با مال حرام به نحوی مخلوط شود که انسان نتواند آنها را از یکدیگر تشخیص دهد و هیچ کدام از صاحب مال حرام و مقدار آن معلوم نباشد، باید خُمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خُمس، بقیّه مال حلال میشود.
- اگر خُمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خُمس بوده، بنابر احتیاط واجب، آن مقداری را که میداند از خُمس بیشتر بوده، با اذن حاکم شرع از طرف صاحب آن به مصرف مشترک خمس و مال مجهول المالک برساند.
- اگر صاحب مال بمیرد، ا مانتدار باید مال را به وارث او برساند یا به وارث او خبر دهد و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، ضامن است؛ ولی اگر برای آن که میخواهد بفهمد کسی که میگوید: (من وارث میّت هستم) راست میگوید یا نه یا میّت وارث دیگری نیز دارد یا نه، مال را ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی نکند و مال تلف شود، ضامن نیست.
- اگر مال میّت بیشتر از خرج واجب کفن و دفن و بدهی او نباشد، باید مال او را به همین مصرفها برسانند و به وارث او چیزی نمیرسد.
- اگر کافر ذِمّی صغیر باشد و ولیّ او زمینی را برای او بخرد، لازم نیست خمس آن را بپردازد.
- اگر خُمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و سپس صاحب آن پیدا شود، لازم نیست چیزی به او بدهد؛ ولی چنانچه مالی را که صاحب آن معلوم نیست، خودش از طرف او صدقه بدهد، اگر بعدا صاحب آن پیدا شد و راضی به آن صدقه نشد، باید مثل یا قیمت آن را به او بدهد؛ اما اگر آن مال را به حاکم شرعی تحویل دهد و سپس صاحب آن پیدا شود، ضامن نیست.
- اگر وارث میّت فقط (یک جدّ) یا (یک جدّه) باشد، چه پدری باشد و چه مادری، همه مال به او میرسد و با بودن جدّ میّت، پدر جدّ او ارث نمیبرد.
- اگر وارث میّت فقط (جدّ و جدّه پدری) باشد، مال سه قسمت میشود، دو قسمت را جدّ و یک قسمت را جدّه می‌برد و اگر (جدّ و جدّه مادری) باشد، مال را به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند.
- اگر مالی به انسان ارث برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث مانده خُمس آن را نداده، باید خُمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خُمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث مانده، خُمس بدهکار است، باید به نسبت سهم الارثی که به وی رسیده، از خمس میّت پرداخت نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی، با دو عنوان، خمس بدهکار باشد , مانند اینکه به عنوان مال حلال مخلوط به حرام و ارباح مکاسب به مالش خمس تعلق گرف ت, در این صورت, دو بار باید خمس مالش را بپردازد : 1 .به عنوان مال مخلوط به حرام . 2 . به عنوان ارباح مکاسب و در این مسأله، نخست به عنوان ارباح مکاسب با حاکم شرع مصالحه می کند، چون سود سالانه اش به جهت مخلوط شدن با مال حرام مشخّص نیست; سپس برپایه مال مخلوط به حرام خمس بپردازد. شخصیت حقوقی بودن مالک مال
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مکلف پس از پرداختن خمسِ مال حلال مخلوط به حرام، بفهمد مقدار حرام بیش از مقدار خمسی است که پرداخت کرده است، در این صورت, هنوز مالش مخلوط به حرام است و با فرض ندانستن مقدار حرام , باید دوباره خمس آن را بپردازد. مخلوط شدن سهوی
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مال حلال کسی با مال حرام مخلوط شد و مالک مال حرام است, همچنین اگر مال حلال مخلوط به حرام با یکی از عنوانهای دیگر خمس مانند معدن, غوص, گنج و... جمع شود, شخصیّت حقوقی است؛ نظیر آن که زکات یا خمس یا مال وقفی در مال او مخلوط شده باشد، در این صورت, حکم مالکِ معلومی را دارد که مقدار مال او معلوم نیست، بنابراین باید با اولیای زکات یا خمس یا وقف مصالحه کند. خمس مال حرام تصرف شده
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کس ی مال حرامی دارد که مقدار و مالک آن معلوم نیست، چنانچه این مال را سهواً با مال حلالش مخلوط کرد، در این صورت , جای پرداختن خمس نیست، بلکه باید با حاکم شرع مصالحه کند و مقدار مورد مصالحه را به نیابت از صاحبش صدقه بپردازد . چنانچه مال حرام را عمداً با مال حلال خود مخلوط کرده باشد، باید مقداری که با آن , یقین به برائت ذمّه حاصل میشود، صدقه بپردازد. خمس با دو عنوان
- [آیت الله نوری همدانی] اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده ،لازم است مقداری را که می داند از خمس بیشتر بوده ، از طرف صاحب آن صدقه بدهد .
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که مال حلال مخلوط به حرام دارد که باید خمس آن داده شود و قبل از پرداختن خمس، تمام مال را مصرف یا تلف کند، نسبت به خمس ضامن است و باید آن را بپردازد. پیدا شدن مالک مال پس از خمس
- [آیت الله مظاهری] اگر در شکم حیوانی مالی پیدا کند، گنج نیست و لازم نیست خمس آن را بدهد. 4 - مال حلال مخلوط به حرام:
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی خمسِ مالِ حلالِ مخلوط به حرام (مال دیگری ) را پرداخت کرد و سپس مالک مال حرام پیدا شد، در این صورت , پرداخت کننده ضامن نیست. بیشتر یا کمتر بودن مال حرام از خمس
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مال حلال با مال حرام به طوری مخلوط شود که انسان نتواند آنها را از یکدیگر تشخیص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن، هیچ کدام معلوم نباشد باید خمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خمس، بقیّه مال حلال می شود. و بنابر احتیاط این خمس را به سادات به قصد ما فی الذّمه، (اعم از خمس اصطلاحی و صدقه) از طرف مالک بپردازد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در مال حلال مخلوط به حرام مسلّماً دوبار تخمیس است؛ یک بار به عنوان مال حلال مخلوط به حرام خمس دارد و سپس باقیمانده آن از هزینه سال , به عنوان ارباح مکاسب خمس دارد; همچنین اگر در معدنداری، یا غواصی، یا گنج یابی و غنائم جنگی، مال حرام در آن مخلوط شد، دوبار تخمیس میشود.