سال خمسی
يكسال تمام كه از تاريخ شروع به كار يا حصول درآمد، و برای كسانی كه مدت زمانی خمس نپرداخته‌اند، از تاريخ نخستين رسيدگی به حساب اموال آغاز می‌گردد.
کسی که درآمدش به اندازه مخارجش نیست، آیا لازم است سال خمسی برای خود تعیین کند؟
تعیین سال خمسی برای شخص مذکور لازم نیست. البته اگر کسی بر خودش سخت بگیرد و درآمدش را در مؤونه صرف نکند و سال بر آن بگذرد، باید خمسش را بپردازد.
تعیین سال خمسی برای شخص مذکور لازم نیست. البته اگر کسی بر خودش سخت بگیرد و درآمدش را در مؤونه صرف نکند و سال بر آن بگذرد، باید خمسش را بپردازد.
پاسخ:
تعیین سال خمسی برای شخص مذکور لازم نیست. البته اگر کسی بر خودش سخت بگیرد و درآمدش را در مؤونه صرف نکند و سال بر آن بگذرد، باید خمسش را بپردازد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تعیین ابتدای سال خمسی به دست خود ماست؟ و کسی که ابتدای شروع به کار و کسب و درآمد خود را نمیداند، چه باید بکند؟
- تعیین قیمت کالاهای موجود در مغازه هنگام موعد سال خمسی مشکل است. آیا با تخمین محاسبه شود یا احتیاج به مصالحه دارد؟
- کسی که سال خمسی دارد و چند روز قبل از رسیدن سال، محصول گندمش را به دست میآورد، آیا لازم است خمس گندمها را هم بدهد؟
- کسی که جنسی را قبل از سال خمسی خود میخرد و پول آن را پس از سال خمسی میپردازد، آیا در پایان سال خمسی که هنوز پول آن جنس را پرداخت نکرده، باید خمس آن جنس را حساب کند؟
- دختری که پدرش سال خمسی نداشته و برای او جهیزیه تهیه کرده است، آیا لازم است خمس جهیزیه خود را بدهد؟
- آیا میتوان سال خمسی را تغییر داد؟
- مقداری از اموالی که خمس آن‌ها پرداخت شده، با اموالی که خمسش ادا نشده است، مخلوط شده و سال خمسی فرا رسیده است و اندازه هیچ کدام هم معلوم نیست. حالا چه طور باید خمس را محاسبه کرد؟
- آیا در سال خمسی، تبدیل سال شمسی به قمری یا به عکس آن جایز است یا خیر؟
- آیا غیر از محاسبه خمس در پایان سال خمسی، میتوان مثلاً خمس را در پایان هر روز یا هر ماه و یا پس از هر معامله یا پس از چند معامله حساب کرد یا خیر؟ در صورت جایز بودن، آیا سال خمسی از بین میرود یا باید در پایان سال خمسی، دوباره به حساب خمس رسیدگی کرد؟
- کسی که قبل از سال خمسی خود به سفر میرود و هدایایی برای فامیل و آشنایان تهیه میکند و بعد از سال خمسی به آن‌ها میدهد، آیا خمس این هدایا را باید بپردازد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا در سال خمسی تعیین ساعت خمسی نیز لازم است؟ و در صورت تعیین، اگر بعد از آن ساعت پولی به انسان برسد آیا جزو درآمد سال بعد محسوب می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا برای تعیین سال خمسی، بهتر است سال شمسی محاسبه شود یا قمری؟
- [آیت الله بهجت] آیا برای تعیین سال خمسی، بهتر است سال شمسی محاسبه شود یا قمری؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] 6- خانم هایی که شاغلند و در آمد دارند، آیا لازم است هر ماه خمس حقوق خود را کنار بگذارند یا تعیین سال خمسی کفایت میکند؟
- [سایر] آیا تعیین سال خمسی بر جوانان مجردی که با پدر و مادر خود زندگی میکنند، واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] تعیین قیمت کالاهای موجود در مغازه، هنگام حساب سال خمسی، مشکل است، چگونه باید آن را حساب کرد؟
- [سایر] آیا تعیین سال خمسی بر جوانان مجردی که با پدر و مادر خود زندگی می کنند، واجب است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا پس از تعیین سال خمسی توسط نماینده مرجع تقلید، مقلد می تواند آن تاریخ را تغییر دهد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا پس از تعیین سال خمسی توسط نماینده مرجع تقلید، مقلد می تواند آن تاریخ را تغییر دهد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا تعیین سال خمسی بر جوانان مجردی که با پدر و مادر خود زندگی می کنند، واجب است؟ ابتدای سال خمسی آنان از چه زمانی است و چگونه باید آن را حساب کنند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر قضای چند روز از ماه رمضان بر او واجب باشد، لازم نیست در نیّت تعیین کند که قضای کدام روز را میگیرد؛ ولی چنانچه برخی از آن‌ها قضای رمضان سال قبل باشد و برخی قضای رمضانهای پیش از آن، برای آن که قضای رمضان سال آخر حساب شود، باید آن را در نیّت تعیین کند و چنانچه در نیّت تعیین نکند که روزهای که میگیرد از کدام رمضان است، از رمضان آخر محسوب نمیشود. بنابراین چنانچه برخی از روزههای قضا تا رسیدن رمضان سال بعد باقی بماند و آن‌ها را به جا نیاورد، باید کفّاره تأخیر قضای رمضان را بپردازد.
- صنعتگر یا مالک یا تاجری که درآمد او از مخارج سالش کمتر است، میتواند برای کسری مخارجش زکات بگیرد و لازم نیست ابزار کار یا ملک یا سرمایه خود را به مصرف مخارج برساند.
- لازم نیست نمازگزار به هنگام نیت شماره رکعتهای نمازی را که میخواند تعیین کند؛ ولی باید متوجه باشد نمازی که میخواند، مثلاً نماز ظهر است یا عصر و همچنین باید بداند که نماز ادا میخواند یا قضا؛ ولی لازم نیست قصد وجوب یا استحباب نماید، مگر در مثل نماز صبح و نافله آن که تعیین هر کدام متوقّف بر قصد وجوب یا استحباب می‌باشد.
- کسی که میخواهد خمس مالی را که در سال قبل به دست آورده، از درآمد سال بعد خود بدهد، باید به اندازه یک چهارم مال متعلّق خمس را بپردازد.
- بعید نیست که (شرکت) عقد لازم باشد؛ بنابراین اگر بعضی از شریکها بخواهند شرکت را پیش از مدّت تعیین شده به هم بزنند، نمیتوانند، مگر این که وقت معیّن فرا رسیده باشد.
- لازم نیست در قرارداد بیمه میزان خسارت تعیین شود؛ پس اگر قرار بگذارند که هر مقدار خسارت وارد شد جبران کنند، صحیح است، ولی در عقد بیمه باید تعهدات طرفین عرفا معلوم و معین باشد.
- کسی که مخارج سالش را دارد، اگر مقداری از آن را مصرف کند و بعد شک کند که آنچه باقی مانده به اندازه مخارج سال او هست یا نه، نمیتواند زکات بگیرد.
- کسی که چند نماز آیات بر او واجب است، اگر همه آن‌ها برای یک چیز بر او واجب شده باشند، مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آن‌ها را نخوانده باشد، هنگامی که قضای آن‌ها را میخواند، لازم نیست معیّن کند که برای کدام مرتبه آن‌ها است، ولی اگر برای گرفتن خورشید و ماه و زلزله یا برای دو تای اینها نمازهایی بر او واجب شده باشد، بنابر احتیاط واجب باید هنگام نیّت ولو اجمالاً، معیّن کند نماز آیاتی که میخواند برای کدام یک از آنهاست، ولی در غیر از گرفتن خورشید و ماه و زلزله، لازم نیست تعیین کند که نماز آیات را به چه سببی میخواند، اگرچه تعیین آن بهتر است.
- اگر در قرض شرط کنند که در وقت معیّن آن را بپردازد، پیش از رسیدن آن وقت لازم نیست طلبکار قبول کند، ولی اگر تعیین وقت فقط برای همراهی با بدهکار باشد، چنانچه پیش از آن وقت هم قرض را بدهد، باید قبول نماید.
- زنی که به عقد موقّت درآمده، مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کردهاند، طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدّت تعیین شده تمام شود یا مرد مدّت را به او ببخشد، به این ترتیب که بگوید: (مدّت را به تو بخشیدم) و در این مورد شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی در یک سال خمسی، درآمدش از هزینه او کمتر بود و از سرمایه مصرف کرد، نمی تواند کسری این سال را از درآمد سال بعد جبران و جایگزین نماید و اگر برای تأمین هزینه سال قبل وام گرفته باشد، می تواند این وام را از درآمد سال بعد کم نماید و جزء هزینه او محسوب می گردد و خمس ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در اثنای سال خمسی می توانند خمس را بپردازند و در پایان سال خمسی و محاسبه هزینه سال و مشخص شدن مقدار سود و خمس آن , مانده خمس را تأدیه نمایند ; چنانچه مقدار خمسی که در وسط سال پرداخته بیش از مقدار خمسی بود که در پ ایان سال خمسی حسابرسی کرده است، در این صورت, میتواند مقدار زائدی که پرداخت کرده بود را پس بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست تعیین کند نمازی که می خواند برای کدام یک از این حوادث است که رخ داده، همین اندازه که نیت آنچه بر او واجب است بکند کافی است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی هزینه های سفر حج یا زیارتهای مستحبی یا عروسی فرزند خود را در روزهای پایانی سال خمسی انجام داد که بخشی از این هزینه ها در پایان سال خمسی و بخش دیگر آن در سال جدید انجام شد، آن مقداری که در سال خمسی جاری هزینه می شود، جزء مؤونه همان سال شمرده می‌شود و خمس ندارد . مقداری که در سال جدید هزینه می شود، مربوط به محاسبات سال جدید است. خمس مطلق درآمد
- [آیت الله خوئی] لازم است در قرارداد بیمه تعیین آنچه که بیمه می‌شود و تعیین خطرهای احتمالی که آن چیز به خاطر آن خطرات بیمه می‌شود و همین طور لازم است اقساط بیمه و ابتداء و انتها و مدت بیمه تعیین گردد.
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت خرید خانه یا تلفن یا ماشین و مانند اینها پرداخت میکند اگر از درآمد همان سال باشد و به آن نیاز متعارف داشته باشد، و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر از درآمد همان سال نباشد، یا سال خمسی نداشته باشد، یا اگر سال خمسی دارد تا سَرِ سال خمسی به او تحویل ندهند و سال بعد تحویل دهند، باید خمس آن را بدهد، مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه، یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که درآمد اضافی ندارد نیاز به قرار دادن سال خمسی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت ثبت نام حجّ یا عمره و مانند اینها میپردازد، اگر در همان سال برود و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر در همان سال نرود و یا سال خمسی نداشته باشد باید خمس آن را بدهد مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله علوی گرگانی] لازم است در قرارداد بیمه تعیین آنچه که بیمه می‌شود وتعیین خطرهای احتمالی که آن چیز به خاطر آن خطرات بیمه می‌شود وهمینطور لازم است اقساط بیمه وابتدأ وانتهأ ومدّت بیمه تعیین گردد.
- [آیت الله وحید خراسانی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش اید و ان منفعت زاید بر مخارجش باشد خمس ان را همان وقت بدهد و جایز است دادن خمس را تا اخر سال تاخیر بیندازد و بنابر احتیاط واجب سال خمس را سال قمری قرار دهد