حج نیابتی
حج نیابتی حج گزاردن به نیابت از دیگری است و از آن در باب حج سخن گفته‌اند.
اگر کسی از طرف شخص زنده یا مرده‌ای حجّ نیابتی به جا آورد، ثواب حج، برای کسی است که حج را انجام داده یا برای کسی که حج برای او انجام شده است؟
خداوند متعال به هر دو ثواب عطا میکند، ان شاء اللّه.
خداوند متعال به هر دو ثواب عطا میکند، ان شاء اللّه.
عنوان سوال:
اگر کسی از طرف شخص زنده یا مرده‌ای حجّ نیابتی به جا آورد، ثواب حج، برای کسی است که حج را انجام داده یا برای کسی که حج برای او انجام شده است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- گفته می‌شود که زیارت امام رضا علیهالسلام اجر و ثواب چندین حج و چندین عمره را دارد. آیا دلیلی بر افضلیت زیارت امام رضا علیهالسلام بر حجّ مستحبّی وجود دارد؟ و اگر حجّ مستحبّی افضل است، پس معنای اعطای ثواب چند حج و عمره به زائر امام رضا علیهالسلام چیست؟
- کسی که عمره مفرده نیابتی انجام داده و در مکه تا یوم الترویه (روز هشتم ذی الحجّه) باقی مانده و اراده انجام دادن حج را برای خود یا حجّ نیابتی از طرف شخص دیگری را دارد، آیا عمره مفرده او به عمره تمتّع تبدیل می‌شود؟ اگر عمره مفرده را برای خود انجام داده باشد و بخواهد حجّ نیابتی به جا آورد، حکمش چگونه است؟
- کسی که میخواهد تبرّعا از طرف دیگران روزه نیابتی بگیرد، اگر خودش قصد قربت کند و بعد از اذان مغرب، ثواب روزه را به آنها هدیه کند، کافی است یا نیّت دیگری لازم است؟
- کسی که با دریافت مبلغی پول، انجام حجّ نیابتی را پذیرفته است، ولی از رفتن به حج منع شده و نتوانسته شخص دیگری را هم به جای خود، برای انجام دادن حجّ نیابتی بفرستد، آیا جایز است که در سال بعد، این حج را انجام دهد؟
- اگر کار خیری برای شادی روح میّت انجام گیرد و ثواب آن کار به میّت اهدا شود، آیا فاعل آن کار نیز ثواب میبرد؟
- آیا عمل نکردن به دستور احتیاط واجب، موجب گناه و عقاب است؟
- برای اهدای ثواب به اموات و شادی روح آنان، بهتر است چه کارهایی انجام شود؟
- نماز اول ماه، چه نمازی است و اثر و ثواب آن چیست؟
- لطفا کیفیت نماز جعفر طیّار و اثرات و ثواب آن را بیان فرمایید.
- کسی با احرام عمره مفرده وارد مکه شده و پس از به جا آوردن عمره مفرده خودش، به جهت انجام دادن حجّ تمتّع از طرف شخص دیگری نایب شده است؛ ولی به دلیل ممانعت مأمورین نمیتواند برای احرام عمره تمتّع نیابتی به میقات برود. آیا میتواند از ادنی الحل برای عمره تمتّع نیابتی مُحرم شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] آیا نایب در حج و یا اماکن مذهبی و قبور ائمه، خودش هم ثواب می برد؟
- [سایر] چرا ثواب وام دادن از ثواب صدقه دادن بیشتر است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اعتدال در اکتساب ثواب پاداش بیشتری دارد یا افراط در اکتساب ثواب؟
- [آیت الله بهجت] آیا ثواب خواندن نماز آیات به جماعت همانند ثواب نماز جماعت یومیّه می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اعتدال در اکتساب ثواب پاداش بیشتری دارد یا افراط در اکتساب ثواب؟
- [آیت الله بروجردی] آیا کسی که بر خودش حج واجب بوده حج نیابتی رفته، حج نیابتی اوصحیح است یا خیر؟
- [سایر] پر ثواب ترین عبادت چیست؟
- [سایر] ثواب ختم سوره توحید چیست؟
- [آیت الله خوئی] اجیر شدن از برای قرائت قرآن، مانند نماز است که باید نیت نیابت از میت نماید، یا نثار کردن ثواب قرائت است که هر چه قرآنِ خوانده داشته باشد بعداً یک وجهی بگیرد و ثواب آن را ببخشد، یا از اول از برای میتی بخواند، و هم چنین از برای زنده هم می‌شود اجیر شد یا خیر؟
- [سایر] ثواب و خواص سوره ها را بفرمایید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در روایتی وارد شده است که اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند، هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز را دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند، هر رکعتی ثواب ششصد نماز را دارد و هر چه بیشتر شوند، ثواب نمازشان بیشتر می‌شود تا به ده نفر برسند و عدّه آنان که از ده گذشت، اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکّب و درختها قلم و جنّ و انس و ملائکه نویسنده شوند، نمیتوانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند(1). =============================================================================== 1 مستدرک الوسائل، باب 1 از (أبواب صلاة الجماعة)،ح3،ج1،ص487.
- کسی که اذان شخص دیگری را میشنود، مستحب است هر قسمتی را که میشنود تکرار کند، ولی در بازگویی اقامهای که از دیگری میشنود، باید قصد ذکر مطلق نماید نه قصد اقامه و از (حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ) تا (حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَلِ) را به امید ثواب بگوید.
- اگر در نماز عید یک سجده یا تشهّد را فراموش کند، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز آن را به قصد رجاء و امید ثواب بجا آورد و اگر عملی انجام دهد که برای انجام آن، سجده سهو در نمازهای شبانهروزی لازم می‌شود، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز به قصد رجاء و امید ثواب، دو سجده سهو برای آن بجا آورد.
- ماهی مرده‌ای که معلوم نیست آن را زنده از آب گرفتهاند یا مرده، چنانچه در دست مسلمان باشد، حلال است و اگر در دست کافر باشد، اگرچه بگوید: (آن را زنده گرفتهام) حرام می‌باشد، مگر این که اطمینان حاصل شود که راست میگوید.
- چیزهایی که در نمازهای شبانهروزی واجب و مستحباند، در نماز آیات نیز واجب و مستحب میباشند، ولی نماز آیات اذان و اقامه ندارد و میتواند قبل از نماز سه مرتبه به قصد و امید ثواب بگوید: (اَلصَّلاة).
- مستحب است پیش از نماز عید غسل کنند و دعاهایی را که پیش از نماز و بعد از آن در کتابهای دعا ذکر شده، به امید ثواب بخوانند.
- اگر ملخ را با دست یا به وسیله دیگری زنده بگیرند، بعد از جان دادن، خوردن آن حلال است و لازم نیست کسی که آن را میگیرد مسلمان باشد و در هنگام گرفتن، نام خدا را ببرد؛ ولی اگر ملخ مرده‌ای در دست کافر باشد و معلوم نباشد که آن را زنده گرفته یا نه، اگرچه بگوید: (زنده گرفتهام)، حلال نیست مگر این که اطمینان حاصل شود که راست میگوید.
- اگر از بدن انسان زنده و یا مرده قسمتی که دارای استخوان است جدا شود و پیش از آن که قسمت جدا شده را غسل دهند انسان آن را مس نماید، باید غسل مسّ میّت کند، ولی اگر قسمتی که جدا شده استخوان نداشته باشد، چنانچه از بدن انسان زنده جدا شده باشد، برای مسّ آن غسل واجب نیست، ولی اگر از بدن مرده‌ای که او را غسل ندادهاند جدا شده باشد، بنابر احتیاط واجب مسّ آن موجب غسل می‌شود.
- انسان میتواند برای بعضی از کارهای مستحبّی، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسی که در مکه نیست، قرائت قرآن، زیارت قبر پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و امامان علیهمالسلام و توابع آن مثل نماز زیارت، از طرف زندگان اجیر شود و ظاهرا نیابت تبرّعی (مجانی) در جمیع مستحبات از طرف افراد زنده اگر به قصد رجا باشد اشکال ندارد؛ اما صحّت اجیر شدن برای غیر از مثل مستحبات ذکر شده، محلّ تأمّل است و نیز انسان میتواند کار مستحبّی را انجام دهد و ثواب آن را به مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- اگر نذر کند نماز واجب خود را در جایی بخواند که به خودیِ خود ثواب نماز در آنجا زیاد نیست مثلاً نذر کند نماز را در اتاق بخواند چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتی بهتر باشد مثلاً به واسطه این که خلوت است انسان حضور قلب پیدا میکند نذر صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند؛ هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هرچه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می شود تا به ده نفر برسند و عده آنان که از ده گذشت؛ اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکب و درختها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند نمی توانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر یک نفر بامام جماعت اقتدا کند، هر رکعت از نماز آنان ثواب صد وپنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هرچه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می‌شود تا به ده نفر برسند وعده آنان که از ده گذشت، اگر تمام آسمانها کاغذ ودریاها مرکّب ودرختها قلم وجن وانس وملائکه نویسنده شوند، نمیتوانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در خبر است اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند، هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد، و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعت ثواب ششصد نماز دارد، و هرچه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می شود، تا به ده نفر برسند، و عده آنان که از ده گذشت، اگر تمام آسمان ها کاغذ و دریاها مرکب و درخت ها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شود، نمی توانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
- [آیت الله بروجردی] اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند، هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هرچه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می‌شود، تا به ده نفر برسند و عدّهی آنان که از ده گذشت، اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکب و درختها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند، نمیتوانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
- [آیت الله سبحانی] اعتکاف عمل واحدی است ، و باید از طرف یک نفر انجام بگیرد، بنابراین نمی توان یک اعتکاف را از طرف چند نفر انجام داد، فقط می توان ثواب عمل اعتکاف را برای گروهی اهدا نمود، خواه زنده باشند، یا نه.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که برای نیابت اجیر می‌شود، باید عمل را از طرف منوب عنه به جا آورد و اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای او هدیه کند کافی نیست؛ بلی اگر برای اهداء ثواب اجیر شود، عمل را انجام میدهد و ثواب آن را برای منوب عنه، هدیه مینماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی در عمره مفرده یا حجّ مستحبّی برای خود محرم شود گرچه نمیتواند دیگری را در احرام خود شریک کند یا از نیّت خود عدول کند ولی اعمال دیگر نظیر طواف را میتواند برای خود و به نیابت از دیگری به جا آورد، همچنین میتواند بعد از اتمام، ثواب آن عمره یا حجّ را گرچه واجب باشد به دیگری چه زنده و چه مرده هدیه کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخص نایب باید خود را به جای میت فرض کند و عبادتی را که بر ذمه اوست قضا نماید و اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای او هدیه کند دین او ادا نمی شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر از شکم حیوان زنده بچه مرده‌ای بیرون آید یا آن را بیرون آورند خوردن گوشت آن حرام است.
- [آیت الله بهجت] اگر از شکم حیوان زنده، بچه مرده‌ای بیرون آید یا آن را بیرون آورند، خوردن گوشت آن حرام است.