سن بلوغ
بلوغ، مبحثی در فقه می‌باشد.و در مورد علائم و نشانه‌های آن اقوالی بین فقهای امامیه و اهل سنت مطرح شده است.
سن بلوغ زن نه سال در رساله ذکر شده است و تکلیف بر او واجب است ولی دختر آن قدر کوچک است که اگر روزه بگیرد مریض می شود، علامت دیگر بلوغ هم ندارد، تکلیف ایشان چیست؟
دختران پس از تمام شدن نه سال بالغ می‌شوند ولی اگر روزه گرفتن برای ایشان مقدور نیست یا سختی و حرج دارد و یا موجب ضرر و زیان قابل توجه برای او است، چنانچه بتواند با فاصله روزه بگیرد مثل این که یک روز روزه بگیرد و یک یا دور روز را نگیرد و سپس باز یک روز روزه بگیرد باید به این نحو عمل کند و اگر به این نحو هم نمی‌تواند، واجب نیست روزه بگیرد ولی در هر حال باید بعداً هر وقت توانست روزه‌هایی را که نگرفته قضا نماید.
دختران پس از تمام شدن نه سال بالغ می‌شوند ولی اگر روزه گرفتن برای ایشان مقدور نیست یا سختی و حرج دارد و یا موجب ضرر و زیان قابل توجه برای او است، چنانچه بتواند با فاصله روزه بگیرد مثل این که یک روز روزه بگیرد و یک یا دور روز را نگیرد و سپس باز یک روز روزه بگیرد باید به این نحو عمل کند و اگر به این نحو هم نمی‌تواند، واجب نیست روزه بگیرد ولی در هر حال باید بعداً هر وقت توانست روزه‌هایی را که نگرفته قضا نماید.
عنوان سوال:
سن بلوغ زن نه سال در رساله ذکر شده است و تکلیف بر او واجب است ولی دختر آن قدر کوچک است که اگر روزه بگیرد مریض می شود، علامت دیگر بلوغ هم ندارد، تکلیف ایشان چیست؟
پاسخ:
دختران پس از تمام شدن نه سال بالغ می‌شوند ولی اگر روزه گرفتن برای ایشان مقدور نیست یا سختی و حرج دارد و یا موجب ضرر و زیان قابل توجه برای او است، چنانچه بتواند با فاصله روزه بگیرد مثل این که یک روز روزه بگیرد و یک یا دور روز را نگیرد و سپس باز یک روز روزه بگیرد باید به این نحو عمل کند و اگر به این نحو هم نمی‌تواند، واجب نیست روزه بگیرد ولی در هر حال باید بعداً هر وقت توانست روزه‌هایی را که نگرفته قضا نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- بنده تا زمان حیات امام خمینی رحمهالله چهارده سال بیشتر نداشتم و خیال میکردم که بالغ نشدهام، غافل از این که دو علامت دیگر بلوغ (احتلام و در آوردن مو) را دارا بودم و تصمیم داشتم هنگام رسیدن به سن بلوغ (پانزده سالگی) از امام تقلید کنم. با توجه به این که تصمیم به تقلید را مؤثر میدانید، آیا بنده میتوانم از امام خمینی رحمهالله تقلید نمایم؟
- در چند سالگی نماز و روزه بر دختر واجب می‌شود؟ و اگر دختری نُه ساله شد، ولی آثار بلوغ جسمی در او ظاهر نشد، آیا نماز و روزه بر او واجب است یا خیر؟
- پدری دارم که مریض است و 54 سال سن دارد و شغلشان کشاورزی و کارگری می‌باشد و توانایی روزه گرفتن را به علت سختی و گرمای طاقتفرسا با توجه به سنشان ندارد. آیا امکان دارد که روزه نگیرد و کفاره بدهد و یا در روزهای پاییز یا زمستان روزه بگیرد؟
- دختر بچهای که از سن یازده یا دوازده سالگی شروع به گرفتن روزه میکند و قبل از آن نمیدانسته که روزه بر او واجب است، آیا نسبت به قضا و کفّاره روزههای قبلی تکلیفی دارد یا خیر؟
- مادربزرگ من با سن 75 سال به تنهایی زندگی می¬کند و جدیداً با گرفتن روزه دچار سردرد و افت فشار شدید می شود که به ناچار به دکتر مراجعه می کند. با توجه به تنها بودن ایشان و احتمال سکته آیا روزه بر او واجب است؟
- بیماری زن باردار یا شیرده، سه سال پشت سر هم طول کشیده و در این مدت، روزه نگرفته و اکنون شفا یافته است. آیا قضای روزهها بر او واجب است یا دادن کفّاره کافی است؟
- اگر در چند سال اولِ بعد از بلوغ، عمل به تقلید نکرده باشد و این تقلید نکردن از روی جهل و عدم آگاهی به مسائل واجب باشد، آیا بعد از آگاهی و شروع به تقلید، واجبات قبلی، مانند نماز و روزه را باید قضا کند؟
- اینجانب دارای دو برادر و پنج خواهر بالغ میباشم و در بین ما کسی صغیر نیست و یکی از خواهرانم مجرد و در سن 40 سالگی با مادرم که بیش از شصت سال دارد زندگی میکند و از مستمریبگیران تأمین اجتماعی می‌باشد. مرحوم پدرم سیزده سال است که به رحمت خدا رفته است. از ارث بجا مانده پدرم یک ملک دارای دو واحد مسکونی بجا مانده است. در یکی از آن دو منزل، مادرم و خواهر مجردم زندگی میکنند و خانة دیگر از تاریخ فوت پدرم تا الآن اجاره داده شده و اجارة آن را مادر دریافت میکند. حال یکی از فرزندان تقاضای گرفتن سهمالارث خود را میکند. آیا وی چنین حقی دارد؟ آیا نماز و روزة مادر و خواهر در آن واحد مسکونی صحیح است؟ مابقی افراد خانواده که در همان شهر یا در شهر دیگر سکونت دارند ولی برای دیدن مادر چند روز در ماه یا در سال به منزل یاد شده مراجعه میکنند، نماز و روزة آنها چه حکمی دارد؟
- پدر و مادرم عشایر بوده و از من 25 سال دور بودهاند طوری که مسائل شرعیام را خود از برادران و خواهران یا دیگران پرسیده و مطابق آن عمل کردهام. اما تا 25 سالگی نمیدانستم که بر پسر مجرد هم با محتلم شدن غسل جنابت واجب می‌شود. در این مدت به مسجد رفتهام، نمازهایم را تا حد امکان اول وقت به جا آورده روزه گرفته و قرآن خواندهام، غافل از اینکه غسل واجب بر عهده داشتهام. با آگاه ساختن پدرم مسألهام را فهمیده و توبه کردهام تکلیف روزه و نماز من چیست؟
- پدر و مادرم عشایر بوده و از من 25 سال دور بودهاند طوری که مسائل شرعیام را خود از برادران و خواهران یا دیگران پرسیده و مطابق آن عمل کردهام. اما تا 25 سالگی نمیدانستم که بر پسر مجرد هم با محتلم شدن غسل جنابت واجب می‌شود. در این مدت به مسجد رفتهام، نمازهایم را تا حد امکان اول وقت به جا آورده روزه گرفته و قرآن خواندهام، غافل از اینکه غسل واجب بر عهده داشتهام. با آگاه ساختن پدرم مسألهام را فهمیده و توبه کردهام تکلیف روزه و نماز من چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] سن بلوغ زن نه سال در رساله ذکر شده است و تکلیف بر او واجب است، در حالیکه دختر این قدر کوچک است که اگر روزه بگیرد مریض می‌شود بلکه نمی‌تواند روزه بگیرد و علامت بلوغ دیگر هم ندارد، تکلیف ایشان چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] من حدود شش ماه است که به سن تکلیف رسیده ام. چند هفته قبل از رسیدن به آن سن فکر می کردم تنها علامت بلوغ، تمام کردن پانزده سال هجری قمری است. ولی اکنون کتابی راجع به علامتهای بلوغ پسران خواندم که در آن علامتهای دیگری برای بلوغ ذکر شده که در من وجود دارند، ولی زمان پیدایش آنها را نمی دانم. آیا در حال حاضر قضای نماز و روزه بر عهده من هست یا خیر؟ با توجه به این که من گاهی نماز می خواندم و ماه رمضان سال گذشته را به طور کامل روزه گرفته ام، وظیفه من در این باره چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر به مقدار ده درصد احتمال بدهیم که دو علامت دیگر بلوغ (غیر از سن تکلیف) زودتر ظاهر شده اند، حکم چیست؟
- [آیت الله خوئی] کسی که نمیدانسته - یعنی جاهل مقصر بوده - که علامت بلوغ منحصر به سن 15 و 9 سال در پسر و دختر نیست، و بعداً فهمید، آیا عباداتی را که ترک کرده، قضا و کفاره دارد یا خیر؟
- [سایر] سن تکلیف دختر، بر مبنای سال شمسی چقدر است؟
- [آیت الله خامنه ای] دخترانی که تازه به سن تکلیف رسیده اند و روزه گرفتن بر آنها مقداری مشکل است، چه حکمی دارند؟ آیا سن بلوغ شرعی دختران اکمال نه سال قمری است؟
- [سایر] آیا هنگام دیده شدن علامت های سن تکلیف در بدن، قبل از رسیدن به 15 سالگی نماز بر او واجب می شود؟
- [سایر] دختر من تازه به سن تکلیف رسیده است، اگر قدرت بر روزه نداشته باشد چه کند؟
- [سایر] سن تکلیف دختر و پسر، بر مبنای سال شمسی چقدر است؟
- [آیت الله بهجت] مدت 13 سال روزه نگرفته ام، کفاره آن چه قدر است و اگر قدرت پرداخت آن را نداشتم، تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مرد میتواند دختر بچّهای را که سن او از سه سال بیشتر نیست غسل دهد و زن نیز میتواند پسر بچّهای را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.
- دختری که از نظر سن، بالغ فرض می‌شود، ولی از لحاظ جسمی به گونهای است که روزه گرفتن برای او مقدور نیست یا سختی و حرج دارد و یا موجب زیان و ضرر قابل توجّه برای اوست، واجب نیست روزه بگیرد؛ ولی چنانچه بتواند یک روز در میان یا دو روز در میان یا با فاصله بیشتر بعضی از روزها را روزه بگیرد، باید به همین ترتیب عمل نماید و در هر حال هر وقت توانست، باید روزه‌هایی را که نگرفته قضا نماید.
- اگر پسری به گمان این که فقط تمام شدن پانزده سال علامت بلوغ است به تکالیف خود عمل نکرده باشد، و بعد بفهمد که قبل از پانزده سالگی یکی از علائم بلوغ در او وجود داشته است، باید هر مقدار از نمازها و روزهها و اعمالی را که میداند بر او واجب بوده و بجا نیاورده، قضا نماید و یا بجا آورد؛ ولی مقداری را که شک دارد لازم نیست قضا کند، هر چند خوب است به مقداری قضا نماید که اطمینان پیدا کند قضای آنچه را که ترک شده بجا آورده است.
- اگر شوهر در جبهه جنگ یا به علّت دیگری مفقودالاثر شود، سه صورت دارد: اوّل:زن یقین کند شوهر او از دنیا رفته است که در این حالت باید عدّه وفات نگهدارد و پس از عدّه میتواند ازدواج نماید. دوم: یقین کند شوهر او زنده است که در این صورت باید به هر حال صبر کند و مخارج زندگی او از مال شوهر است و اگر مال نداشته باشد، از صدقات و بیت المال تأمین می‌شود و اگر صبر کردن برای او موجب عسر و حرج شود، باید برای تعیین تکلیف به حاکم شرع مراجعه نماید. سوم:نداند شوهرش زنده است یا نه، که در این صورت اگر پدر یا جدّ پدری یا وکیل شوهر، مخارج زندگی او را از مال شوهر یا محلّ دیگری تأمین کنند، باید صبر کند و اگر تأمین نکنند، حاکم شرع آنان را وادار به تأمین میکند و اگر به هیچ شکل مخارج او تأمین نشود، زن میتواند به حاکم شرع مراجعه کند و حاکم شرع دستور دهد زن تا مدّت چهار سال پس از مراجعه صبر کند و در این مدّت با هر وسیله ممکن تحقیق میکنند، اگر ثابت شد که شوهر زنده است باید صبر کند و اگر ثابت نشد، حاکم شرع به پدر یا جدّ پدری شوهر دستور میدهد که زن را طلاق دهد و اگر ممکن نشد، خود حاکم شرع او را طلاق میدهد و بنابر احتیاط واجب زن باید بعد از طلاق به مقدار عدّه وفات یعنی چهار ماه و ده روز عدّه نگهدارد و بعد میتواند شوهر کند و چنانچه پس از عدّه، شوهر اوّل او پیدا شود، حقّی بر زن ندارد و اگر در بین مدّت عدّه طلاق پیدا شود، حق دارد رجوع کند و اگر بعد از عدّه طلاق و قبل از پایان عدّه وفات پیدا شود، احوط آن است که رجوع نکند و در صورت تمایل دوباره عقد نکاح بخوانند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] مرد میتواند دختر بچهای را که سنّ او از سه سال بیشتر نیست غسل دهد، زن هم میتواند پسر بچهای را که سه سال بیشتر ندارد غسلدهد.
- [آیت الله بروجردی] مرد میتواند دختر بچّهای را که سن او سه سال بیشتر نیست غسل دهد. زن هم میتواند پسر بچّهای را که سه سال بیشتر ندارد غسل دهد.
- [آیت الله مظاهری] مرد میتواند دختر بچهای را که سن او از سه سال بیشتر نیست غسل دهد، زن هم میتواند پسر بچهای را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.
- [آیت الله خوئی] مرد میتواند دختر بچهای را که سن او از سه سال بیشتر نیست، غسل دهد. زن هم میتواند پسر بچهای را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.
- [آیت الله بهجت] سن بلوغ دختر تمام شدن نُه سال قمری است، ولی تکالیفی که قدرت بر انجام آن نداشته باشد، مثل روزه، از جهت عدم قدرت ساقط است، ولی بعداً باید قضا نماید. ولی اگر میتواند در همان رمضان بهطور منفصل انجام دهد باید انجام دهد.
- [آیت الله نوری همدانی] مرد می تواند دختر بچه ای ا أه سن او ازو سه سال بیشتر نیست ، غسل دهد ، زن هم می تواند پسر بچه ای را أه سه سال بیشتر ندارد ، غسل دهد .
- [آیت الله سبحانی] مرد می تواند دختر بچه ای را که سن او از سه سال بیشتر نیست; غسل دهد. زن هم می تواند پسر بچه ای را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.
- [امام خمینی] مرد می تواند دختر بچه ای را که سن او از سه سال بیشتر نیست، غسل دهد. زن هم می تواند پسر بچه ای را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مرد میتواند دختر بچهای را که سن او از سه سال بیشتر نیست، غسل دهد؛ و زن هم میتواند پسر بچهای را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مرد می تواند دختر بچه ای را که سن او از سه سال بیشتر نیست؛ غسل دهد. و زن هم می تواند پسر بچه ای را که سه سال بیشتر ندارد؛ غسل دهد.