وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
اگر روزه گرفتن مانع درس خواندن فردی شود که وظیفه و شغلش درس خواندن است، آیا این فرد می‌تواند روزه نگیرد و قضای روزه‌هایش را بعداً بجا آورد؟
اگر منظور این است که دانش‌آموز یا دانشجو می‌باشد و یا برای کنکور درس می‌خواند باید حی‌الامکان ولو با تغییر ساعت استراحت و ساعت درس خواندن، روزه خود را بگیرد و اگر نتوانست می‌تواند با انجام سفر شرعی افطار کند و بعد قضای آن را بجا آورد.
اگر منظور این است که دانش‌آموز یا دانشجو می‌باشد و یا برای کنکور درس می‌خواند باید حی‌الامکان ولو با تغییر ساعت استراحت و ساعت درس خواندن، روزه خود را بگیرد و اگر نتوانست می‌تواند با انجام سفر شرعی افطار کند و بعد قضای آن را بجا آورد.
عنوان سوال:
اگر روزه گرفتن مانع درس خواندن فردی شود که وظیفه و شغلش درس خواندن است، آیا این فرد می‌تواند روزه نگیرد و قضای روزه‌هایش را بعداً بجا آورد؟
پاسخ:
اگر منظور این است که دانش‌آموز یا دانشجو می‌باشد و یا برای کنکور درس می‌خواند باید حی‌الامکان ولو با تغییر ساعت استراحت و ساعت درس خواندن، روزه خود را بگیرد و اگر نتوانست می‌تواند با انجام سفر شرعی افطار کند و بعد قضای آن را بجا آورد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی از خوف ضرر، روزه‌هایش را افطار کرده و کفّاره آن را هم پرداخته است؛ ولی پس از چند سال فهمیده که خوفش بی جا بوده و روزه هیچ ضرری برای او نداشته است. حکم این فرد چیست؟
- زنی به علت بیماری قادر به گرفتن روزه و حتی بجا آوردن قضای آن هم نیست. کفاره آن بر او واجب است یا بر شوهرش؟
- زنی به علت بیماری قادر به گرفتن روزه و حتی بجا آوردن قضای آن هم نیست. کفاره آن بر او واجب است یا بر شوهرش؟
- زنی به علت بیماری قادر به گرفتن روزه و حتی بجا آوردن قضای آن هم نیست. کفاره آن بر او واجب است یا بر شوهرش؟
- زنی به علت بیماری قادر به گرفتن روزه و حتی بجا آوردن قضای آن هم نیست. کفاره آن بر او واجب است یا بر شوهرش؟
- اگر بین مراجع برای عید فطر اختلاف افتاد شخصی که مرجعش آن روز را عید اعلام کرده آیا می‌تواند فقط به گفته مرجع تقلیدش اکتفا بکند و آن روز را روزه نگیرد؟
- اینجانب دانشجوی دانشگاه آبادان هستم که دو روز هفته کلاس درس دارم، نماز و روزه من چطور می‌شود؟ و چنانچه نماز من در آبادان کامل باشد آیا در خرمشهر نیز کامل است؟ با توجه به این که فاصله آنجا تا محل درس خواندن 12 کیلومتر می‌باشد.
- اینجانب دانشجوی دانشگاه آبادان هستم که دو روز هفته کلاس درس دارم، نماز و روزه من چطور می‌شود؟ و چنانچه نماز من در آبادان کامل باشد آیا در خرمشهر نیز کامل است؟ با توجه به این که فاصله آنجا تا محل درس خواندن 12 کیلومتر می‌باشد.
- فردی به من مراجعه کرد تا برای میّت او یک سال نماز بخوانم و یک ماه روزه بگیرم. پس از قبول کردن، شرایط به من فرصت انجام این عمل را نداد و به همین جهت من آن را به فرد دیگری موکول کردم و اکنون شک دارم که آن را صحیح به جا آورده است یا خیر. لطفا مرا در مورد وظیفه شرعیام راهنمایی فرمایید.
- تکلیف کسی که حدود 10 سال روزه قضا داشته و به یاد ندارد به خاطر مریضی بوده یا نه، چیست؟ آیا می‌تواند به جای قضای ماه آخر کفاره آن را داد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] هنگامی که روزه میگیرم، به شدت بدنم سست می‌شود و نمیتوانم کارهایی مثل درس خواندن را انجام دهم، وظیفه من چیست؟
- [آیت الله بهجت] هنگامی که روزه می گیرم، به شدت سست و ضعیف می شوم و نمی توانم کارهایی، مثل درس خواندن را انجام دهم، وظیفه ی من چیست؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی شغلش مسافرت است و معمولاً در سفر به سر میبرد. با توجه به اینکه در سفر، روزههای ماه رمضان خود را میگیرد و نماز را تمام می‌خواند، آیا می‌تواند روزه قضای ماه رمضان خود را نیز در سفر بگیرد؟
- [آیت الله سبحانی] زمینی فروخته شده ولی فرد غاصبی مانع تحویل و انتقال سند به خریدار شده است اکنون وظیفه فروشنده چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر پدر و مادر از انجام کارهای خوب مثل درس خواندن جلوگیری کنند وظیفه فرزند چیست؟
- [سایر] اگر قضای روزه رمضان را تا رمضان آینده نگیرد، آیا معصیت کرده است یا نه؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که به خاطر وضعیت شغلی در مواقع خاصی مثل تابستان طاقت نداشته باشد روزه‌هایش را بگیرد (در حالت عادی می‌تواند روزه بگیرد)؛ مثلاً کشاورزی که در تابستان مشغول جمعآوری محصول و زراعت خود است یا کسی که در معادن گرم و طاقتفرسا کار میکند، حکم روزهاش چگونه است؟ آیا فقط قضا کافی است یا کفاره هم دارد؟ و آیا در آن مواقع می‌تواند روزه خود را نگیرد؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی برای اینکه بتواند روزه بگیرد، باید در شب قبل دارو یا آمپول خاصی را استفاده کند. آیا انجام این کار برای اینکه بتواند روزه‌هایش را بگیرد، بر او واجب است یا می‌تواند این کار را انجام ندهد و به علت ضعف روزهها را نگیرد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر پزشک منعی برای روزه بیمار نداند، ولی خود بیمار روزه را برای خود مضر بداند، آیا می‌تواند روزه نگیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که یقین ندارد ولکن خوف دارد بیماری او تشدید شود، می‌تواند روزه نگیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- پسری که مکلّف نشده ولی خوب و بد را تشخیص میدهد و نماز و روزه خود را به نحو صحیح به جا میآورد، می‌تواند قضای نماز و روزه پدر خود را بجا آورد.
- در هر موردی که وظیفه انسان است که نماز خود را هم تمام و هم شکسته بخواند، باید روزه خود را نیز بگیرد و قضای آن را نیز بجا آورد.
- کسی که قضای روزه رمضان را گرفته، اگر وقت برای قضای روزههای او تنگ نباشد، می‌تواند پیش از ظهر روزه خود را باطل نماید.
- اگر نذر کند که در هر هفته روز معیّنی مثلاً روز جمعه را روزه بگیرد، چنانچه یکی از جمعهها عید فطر یا قربان باشد یا در روز جمعه عذر دیگری مانند حیض برای او پیدا شود، باید آن روز را روزه نگیرد و بعد قضای آن را بجا آورد.
- اگر کسی که به واسطه پیری روزه نگرفته، بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید قضای روزههایی را که نگرفته بجا آورد.
- قضای نماز و روزه مادر بر پسر بزرگتر واجب نیست، اگرچه بهتر است آنها را بجا آورد.
- اگر در ماه رمضان به واسطه عذری روزه نگیرد و بعد از رمضان عذر او برطرف شود و تا رمضان آینده عمدا قضای روزه را نگیرد، باید روزه را قضا کند و برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد.
- کسی که میخواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است، چنانچه وقت قضای روزه تنگ باشد، مثلاً پنج روز روزه قضای رمضان داشته باشد و پنج روز نیز به رمضان مانده باشد، باید بعد از رمضان عوض آن را بجا آورد و اگر وقت قضای روزه تنگ نباشد، باید روز دیگری روزه بگیرد و در هر صورت لازم نیست این روز را روزه بگیرد.
- اگر روزه برای انسان ضرر داشته باشد، نباید روزه بگیرد و اگر با وجود ضرر روزه گرفت، روزه او باطل است و باید قضای آن را بجا آورد و همچنین اگر احتمال بدهد که روزه برای او ضرر دارد و احتمال او در نظر مردم عقلایی و بجا باشد، نباید روزه بگیرد و اگر روزه گرفت، باطل است و قضا دارد.
- کسی که عقیدهاش این است که روزه برای او ضرر ندارد، اگر روزه بگیرد و بعد از مغرب بفهمد روزه برای او ضرر داشته، بنابر احتیاط واجب باید قضای آن را بجا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد ، باید قضای آن را بجا آورد و برای هر روز دو ماه روزه بگیرد ، یا به شصت فقیر طعام بدهد ، یا یک بنده آزاد کند ، و چنانچه تا رمضان آینده قضای آن روزه را بجا نیاورد بنابر احتیاط لازم برای هر روز یک مُد طعام نیز کفاره بدهد .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد، باید قضای آن را بجا آورد وبرای هر روز دو ماه روزه بگیرد، یا به شصت فقیر طعام بدهد، یا یک بنده آزاد کند و چنانچه تا رمضان آینده قضای آن روزه را بجا نیاورد، برای هر روز، باید یک مدّ طعام بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر روزة رمضان را عمداً نگیرد ، باید قضای آن را بجا آورد و برای هر روز دو ماه روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام بدهد ، یا بنده آزاد کند و چنانچه تا رمضان آینده قضای آن روزه را بجا نیاورد ، برای هر روز نیز دادن یک مد طعام لازم است .
- [آیت الله سیستانی] اگر نذر کند روز معیّنی را روزه بگیرد ، باید همان روز را روزه بگیرد ، و در صورتی که عمداً روزه نگیرد ، باید گذشته از قضای آن روز ، کفاره هم بدهد ، ولی در آن روز اختیاراً می‌تواند مسافرت کند و روزه را نگیرد ، و چنانچه در سفر باشد لازم نیست قصد اقامت کرده و روزه بگیرد ، و در صورتی که از جهت سفر یا از جهت عذر دیگری مثل مرض ، یا حیض روزه نگیرد ، لازم است روزه را قضا کند ولی کفاره ندارد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر باید قضای نماز و روزه او را بتفصیلی که در بحث نماز قضا گفته شد بجا آورد، و بنابر احتیاط واجب قضای روزه مادر را نیز بجا آورد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که قضای روزه رمضان را گرفته، اگر وقت قضای روزه او تنگ نباشد می‌تواند پیش از ظهر روزه خود را باطل نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که قضای روزه رمضان را گرفته اگر وقت قضای روزه او تنگ نباشد، می‌تواند پیش از ظهر روزه خود را باطل نماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد، علاوه بر کفّاره باید قضای آن را به جا آورد و چنانچه تا رمضان آینده قضای آن روزه را به جا نیاورد، و برای هر روز نیز یک مدّ باید به فقیر بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند روز معینی را روزه بگیرد، باید همان روز را روزه بگیرد، و درصورتی که عمداً روزه نگیرد باید گذشته از قضای آن روز کفاره هم بدهد و اظهر این است که کفارهاش کفاره مخالفت یمین است چنانکه خواهد آمد ولی در آن روز اختیاراً می‌تواند مسافرت کند و روزه نگیرد. و چنانچه در سفر باشد لازم نیست قصد اقامه کرده و روزه بگیرد و درصورتی که از جهت سفر یا عذر دیگری مثل مرض یا حیض روزه نگیرد لازم است روزه را قضا کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر روزه ماه رمضان را بدون عذر نگیرد، باید قضای آن را به جا آورد و برای هر روز دو ماه روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام بدهد یا یک بنده آزاد کند (به تفصیلی که در مسأله 1670 گذشت) و چنانچه تا ماه رمضان آینده قضای آن روزه را بجا نیاورد، بنا بر احتیاط، (علاوه بر کفاره پیشین) برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد.