قرایت
تلاوت قرآن با رعایت قواعد مخصوص آن، یا دانش مربوط به اصول قرائت و اختلافات قاریان را قرائت قرآن می گویند.
اگر از یک دوره کتاب، جزئی از آن را قرائت کند آیا از تمام دوره استفاده کرده تا خمس از دوره کتاب ساقط شود، یا فقط نسبت به همان کتاب که خوانده خمس ساقط می‌شود؟
اگر به حسب شأنش به آن کتاب احتیاج داشته باشد و نمی‌تواند یک جزء از آن دوره را به تنهایی بدست آورد به تمام دوره خمس تعلق نمی‌گیرد، یعنی اگر مشتری بخواهد یک جز را به تنهایی بخرد یک جزء از یک دوره کتاب را به تنهایی نمی‌فروشند در این صورت اگر یک جز از آن یک دوره کتاب را قبل از گذشتن سال بخواند خمس از تمام دوره ساقط می‌شود، ولی اگر هر جزء از یک دوره به تنهایی خرید و فروش بشود آنچه را که از این دوره قبل از گذشتن سال استفاده ننموده خمس به همان نسبت در او می‌باشد.
اگر به حسب شأنش به آن کتاب احتیاج داشته باشد و نمی‌تواند یک جزء از آن دوره را به تنهایی بدست آورد به تمام دوره خمس تعلق نمی‌گیرد، یعنی اگر مشتری بخواهد یک جز را به تنهایی بخرد یک جزء از یک دوره کتاب را به تنهایی نمی‌فروشند در این صورت اگر یک جز از آن یک دوره کتاب را قبل از گذشتن سال بخواند خمس از تمام دوره ساقط می‌شود، ولی اگر هر جزء از یک دوره به تنهایی خرید و فروش بشود آنچه را که از این دوره قبل از گذشتن سال استفاده ننموده خمس به همان نسبت در او می‌باشد.
عنوان سوال:
اگر از یک دوره کتاب، جزئی از آن را قرائت کند آیا از تمام دوره استفاده کرده تا خمس از دوره کتاب ساقط شود، یا فقط نسبت به همان کتاب که خوانده خمس ساقط می‌شود؟
پاسخ:
اگر به حسب شأنش به آن کتاب احتیاج داشته باشد و نمی‌تواند یک جزء از آن دوره را به تنهایی بدست آورد به تمام دوره خمس تعلق نمی‌گیرد، یعنی اگر مشتری بخواهد یک جز را به تنهایی بخرد یک جزء از یک دوره کتاب را به تنهایی نمی‌فروشند در این صورت اگر یک جز از آن یک دوره کتاب را قبل از گذشتن سال بخواند خمس از تمام دوره ساقط می‌شود، ولی اگر هر جزء از یک دوره به تنهایی خرید و فروش بشود آنچه را که از این دوره قبل از گذشتن سال استفاده ننموده خمس به همان نسبت در او می‌باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی از طلبهها یک دوره کتاب مانند دوره کتاب تفسیر المیزان را از درآمد سالش میخرد تا اینکه در آینده از آن دوره کتاب استفاده کند و احتمال میدهد که اگر نخرد ممکن است در آینده قدرت بر خریدنش را نداشته باشد حال بر این دوره کتاب سال گذشته و آن شخص از آن دوره کتاب هیچ نخوانده آیا خمس بر او تعلق میگیرد؟
- اگر از کتابی ده صفحهء آن خوانده شود آیا میگویند که آن کتاب خوانده شده به نحوی که اگر سال بگذرد به او خمس تعلق نمی‌گیرد؟ یا چه مقدار از کتاب باید خوانده شود تا اگر سال بر او گذشت خمس به او تعلق نگیرد؟
- آیا در صلاة خلف من لا یُقْتَدیََ (کسی که به او اقتدا نمیشود) به، قرائت ساقط است و تمام احکام جماعت بر او مترتب است یا نه؟
- از سهم امام علیه السلام اجازه میدهید برای طلبه کتاب خریداری شود و از سهم سادات برای طلبه سید؟
- ذکر کرده است صاحب مفتاح الکرامه رحمه الله در کتاب قواعد التجوید که دو نوع ضاد هست ضاد عراقی و ضاد حجازی، آیا جایز است قرائت حمد در نماز به یکی از این دو به نحو تعیین یا تخییر؟
- هنگامی که اشتباه میکند قاری در قرائت قرآن واجب، آیا جایز است برای او اعاده نمودن کلمهء اشتباه کرده، یا این که واجب است بر او اعاده نمودن عبارت به طوری که اخلال نزند به معنی و سیاق قرآن یا این که واجب است بر او اعاده نمودن تمام آیه، و آیا فرق دارد حکم به نسبت قرائت واجب در نماز و یا قرائت واجب به نذر و غیره؟
- اجیر شدن از برای قرائت قرآن، مانند نماز است که باید نیت نیابت از میت نماید، یا نثار کردن ثواب قرائت است که هر چه قرآنِ خوانده داشته باشد بعداً یک وجهی بگیرد و ثواب آن را ببخشد، یا از اول از برای میتی بخواند، و هم چنین از برای زنده هم می‌شود اجیر شد یا خیر؟
- کتابی که یک سال بدون آن که خوانده شود نزد شخصی میماند آیا خمس به او تعلق میگیرد؟
- شخصی احتیاج به کتاب دارد برای مطالعه به واسطه گرفتاری نمیرسد به مطالعه آن کتابها، سالگرد می‌شود، آیا باید خمس آنها را بدهد؟
- آیا اجازه میفرمائید به اشخاصی که خدمتگذار به دین هستند یعنی تعلیم مسائل و قرائت قرآن یا تصفیه اموال مردم را میکنند گرچه مستحق نباشند چیزی از سهم امام علیه السلام را داد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] سلام علیکم لطفا دوره ی تثبیت را معرفی کنید و طلاب در این دوره چه درس هایی می خوانند و کتاب هایی که در این دوره خوانده می شود و هر کتاب چند درس می باشد؟ با تشکر
- [آیت الله بهجت] در چه صورت قرائت مأموم ساقط است و در چه صورت می تواند قرائت کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که قرائت او صحیح نیست چنانچه در تصحیح نکردن قرائت مقصر باشد، تکلیفش نسبت به نماز طواف چیست؟
- [سایر] اگر زنی برای قرائت قرآن در یک ماه (هر روز، یک جزء) اجیر شود و خواندن سورههای سجدهدار به دوره عادت ماهیانه بیفتد، حکم آن چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] نمازی که قرائت آن بلند خوانده نشده باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] در قرائت نماز آیا مقداری که انسان بدون حضور قلب خوانده، می تواند دوباره بخواند؟
- [آیت الله بهجت] دو سوره ای که در هنگام قرائت نماز باید با هم خوانده شود چیست؟
- [آیت الله بهجت] منظور از این که باید قرائت و ذکر نماز صحیح خوانده شود، چیست؟
- [سایر] آیا به کتاب، خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله بهجت] آیا جایز است یک رکعت یا دو رکعت نماز، به دو قرائت از قرائات سبعه خوانده شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خرجهایی را که انسان برای بهدست آوردن فایده میکند، مانند دلالی و حمالی میتواند از منفعت، کسر نماید و نسبت به آن مقدار خمس لازم نیست.
- حکم گمان در نماز نسبت به رکعات مثل حکم یقین است، مثلًا اگر نداند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت و گمان داشته باشد که دو رکعت خوانده بنا میگذارد که دو رکعت است، و اگر در نماز چهار رکعتی گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده، نباید نماز احتیاط بخواند و امّا نسبت با فعال گمان حکم شک را دارد، پس اگر گمان دارد، رکوع کرده درصورتی که داخل سجده نشده است، باید آن را بهجا آورد و اگر گمان دارد حمد را نخوانده، چنانچه در سوره داخل شده باشد اعتناء به گمان ننماید و نمازش صحیح است.
- اگر با عین پول خمس نداده جنسی را بخرد، یعنی به فروشنده بگوید این جنس را به این پول میخرم ظاهر این است که معامله نسبت به جمیع مال صحیح است، و به جنسی که با این پول خریده است خمس تعلق میگیرد و احتیاجی به اجازه و امضاء حاکم شرع نیست.
- اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و به امید این که قیمت آن بالاتر رود، تا بعد از تمام شدن سال آن را نفروشد و قیمتش پایین آید، خمس مقداری را که بالا رفته بر او واجب نیست، بلکه مقدار خمس چه نسبتی بمجموع اصل و ربح داشته به همان نسبت از موجودی عیناً و یا قیمةً باید بدهد.
- در جایی که عدهای مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بههم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می‌شود نماز بخواند، با شش شرط اذان و اقامه از او ساقط می‌شود: اول: آنکه نماز جماعت در داخل مسجد باشد، و اگر در مسجد نباشد، ساقط شدن اذان و اقامه معلوم نیست. دوم: آنکه برای نماز، اذان و اقامه گفته باشد. سوم: آن که نماز جماعت باطل نباشد. چهارم: آنکه نماز او و نماز جماعت در یک جا باشد، پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید. پنجم: آن که نماز او و نماز جماعت هر دو ادا باشد. ششم: آنکه وقت نماز او و نماز جماعت مشترک باشد، مثلًا هر دو نماز ظهر، یا هر دو نماز عصر بخوانند، یا نمازی که به جماعت خوانده می‌شود، نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند یا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد.
- کافر یعنی کسی که منکر خدا یا معاد است، یا برای خدا شریک قرار میدهد، و همچنین غلاة (یعنی آنهایی که یکی از ائمه علیهم السلام را خدا خوانده یا بگویند خدا در او حلول کرده است) و خوارج و نواصب (یعنی آنهائی که با ائمه علیم السلام اظهار دشمنی مینمایند) نجساند، و همچنین است کسی که به نبوت یا یکی از ضروری دین یعنی چیزی را که مثل نماز و روزه مسلمانان جزو دین اسلام می‌دانند چنانچه بداند آن چیز ضروری دین است منکر شود. و أما اهل کتاب (یعنی یهود و نصاری) که پیغمبری حضرت خاتم الانبیاء محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) را قبول ندارند نیز بنابر مشهور نجس میباشند. و این قول موافق احتیاط است، پس اجتناب از آنها نیز لازم است.
- تمامی پولهای کاغذی از قبیل دینارهای عراقی یا لیرههای انگلیسی یا دولارهای آمریکایی یا ریالهای ایرانی و امثال اینها مالیت دارند زیرا که از طرف هر یک از دولتها نسبت به پولهای کاغذی خود قیمتی معین شده که در تمام مملکت قبول و رائج است، و بدین جهت مالیت پیدا نموده و هر موقعی بخواهند از اعتبار و مالیت ساقط مینمایند. و معلوم است که این پولها مکیل و موزون نیستند و از این جهت معاوض این پولها به همجنس خود یا زیاده ربا نیست و همچنین معامل این پولها که دین در ذمه باشد به نقدی یا نقیصه یا زیاده ربا نیست، (مثلًا) اگر ده هزار ریال طلب را به کس دیگر به نه هزار ریال نقد معامله نمائیم ربا نمیشود چنانکه مرحوم آیت الله یزدی اعلی الله مقامه در ملحقات عروه در (مسأله 56) تصریح نموده و میفرماید: (اسکناس معدود است و از جنس غیر نقدین (طلا و نقره) می‌باشد و دارای قیمت معینهای است، و حکم نقدین بر او جاری نمیشود پس جائز است فروش بعضی از آنها به بعض دیگر با زیاده، و همچنین جاری نمیشود بر آن حکم صرف که وجوب قبض در مجلس است.)
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کافر ذمّی موقع خریدن زمین شرط کند که خمس ندهد یا شرط کند که فروشنده خمس آن را بدهد، شرط او صحیح نیست و باید خمس را بدهد ولی اگر شرط کند که فروشنده مقدار خمس را از طرف او به صاحبان خمس بدهد، اشکال ندارد ولی حقّ خمس از زمین ساقط نمیشود مگر بعد از دادن خمس.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مسلمانی زمینی را به کافر ذمّی فروخت و شرط کرد که این زمین را به مسلمانی بفروشد، در این صورت , خمس از عهده کافر ذمّی ساقط نمیشود و باید خمس آن را بپرازد.
- [آیت الله اردبیلی] هزینهای که برای دستیابی به سود صرف می‌شود، مانند کرایه حمل و نقل، دلالی و مانند آن و حتی استهلاک ماشینآلات و ابزار کاری که جزیی از سرمایه است، از مجموع درآمد سال کم می‌شود و خمس باقیمانده پرداخت میگردد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر یکی از چهار سورهای را که آیه سجده دارد یعنی سورههای: سجده، فصّلت، نجم و علق عمدا در نماز بخواند، چنانچه آیه سجدهدار را در ضمن آن بخواند، نمازش باطل است، بلکه بنابر احتیاط با قرائت عمدی جزئی از این سورهها نیز نماز باطل می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مأموم بعد از حمد امام، نیت فرادی کند، لازم نیست حمد را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد نیت فرادی کند، باید مقداری را که امام نخوانده، بخواند و احتیاط مستحب آن است که قبل از آن، قسمتی را هم که امام خوانده به نیت مردّد بین قرائت واجب نماز یا قرائت قرآن بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نافلههای شبانه روز در مورد مسافر نیز مستحب است؛ ولی نافله ظهر و عصر در سفر ساقط می‌شود و نافله عشا بنا بر احتیاط به قصد رجاء خوانده شود.
- [آیت الله نوری همدانی] نماز جمعه دو رکعت است وکیفیّت آن مانند نماز صبح است . و مستحبّ است که حمد وسوره با صدای بلند خوانده شود و در رکعت اوّل بعد از حمد ، سوره جمعه و در رکعت دوّم ، سوره منافقون را قرائت نمایند .
- [آیت الله سبحانی] اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده، یا به جهتی نمازش باطل بوده، مثلاً بی وضو نماز خوانده، ولی مأموم کلیه واجبات نماز جز قرائت را انجام داده باشد نمازش صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کافر ذمی موقع خریدن زمین شرط کند که خمس ندهد یا شرط کند که خمس بر فروشنده باشد شرط او فاسد است و باید خمس ان را بدهد ولی اگر شرط کند که فروشنده مقدار خمس را از طرف او به صاحبان خمس بدهد بر فروشنده واجب است که عمل به شرط نماید و تا فروشنده خمس را ادا نکرده از خریدار ذمی ساقط نمی شود
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کافر ذمّی زمینی را از مسلمانی خرید و پیش از پرداختن خمس مسلمان شد، در این صورت , خمس از او ساقط نمی شود، مگر آنکه عین آن زمین از راه سیل؛ یا رانش و مانند آن از بین رفته باشد; در این صورت, خمس بر او واجب نیست.