مصالحه
صلح یکی از اقسام عقود می‌باشد.
اجناس یا وجوه نقدی از ارباح فعلی که هنوز سال بر آن نگذشته برای کسی که می‌خواهد برای خود سنه شرعی قرار بدهد آیا مورد مصالحه است یا باید خمس آنها را بدهد؟
خمس از اول ظهور ربح متعلق می‌شود و سال برای ارفاق است، بنابر این شخصی که سال نداشته و می‌خواهد سال قرار بدهد حساب سابق را تصفیه نموده و زمان تصفیه را مبدأ سال قرار بدهد، و آنچه را از ارباحی که سال بر آن نگذشته و می‌داند که در ضمن سال در مؤونه صرف می‌کند مستثنی می‌دارد زیرا که به آنها خمس واجب نیست.
خمس از اول ظهور ربح متعلق می‌شود و سال برای ارفاق است، بنابر این شخصی که سال نداشته و می‌خواهد سال قرار بدهد حساب سابق را تصفیه نموده و زمان تصفیه را مبدأ سال قرار بدهد، و آنچه را از ارباحی که سال بر آن نگذشته و می‌داند که در ضمن سال در مؤونه صرف می‌کند مستثنی می‌دارد زیرا که به آنها خمس واجب نیست.
عنوان سوال:
اجناس یا وجوه نقدی از ارباح فعلی که هنوز سال بر آن نگذشته برای کسی که می‌خواهد برای خود سنه شرعی قرار بدهد آیا مورد مصالحه است یا باید خمس آنها را بدهد؟
پاسخ:
خمس از اول ظهور ربح متعلق می‌شود و سال برای ارفاق است، بنابر این شخصی که سال نداشته و می‌خواهد سال قرار بدهد حساب سابق را تصفیه نموده و زمان تصفیه را مبدأ سال قرار بدهد، و آنچه را از ارباحی که سال بر آن نگذشته و می‌داند که در ضمن سال در مؤونه صرف می‌کند مستثنی می‌دارد زیرا که به آنها خمس واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که تاکنون برای خود سال قرار نداده اکنون که می‌خواهد سال قرار دهد اگر زاید بر لوازم زندگی، پولی دارد که یک سال در یَدِ او نبود خمس این پول را بدهد یا نه؟
- افرادی که تاریخ معینی برای تخمیس درآمدهای سنه خود اختیار کردهاند قهراً در این تاریخ معین بر بعضی منافع آنها سال نگذشته، آیا میتوانند در این وقت معلومی که برای سال دارند آن بعض منافع مذکور را تخمیس بلکه تا آن موقع معلوم نرسیده مصرف در احتیاجات مؤونه خود بنمایند، و در صورت جواز با علم به مسئله چه بسا حاضر به تخمیس نباشند، آیا اعلام آنها واجب است یا نه و می‌شود وجوه آنها را قبول کرد یا نه؟
- قبلاً سؤال شد که اشخاصی خانه مسکونی اول خود را در اثر ضیق محل یا عدم تطابق با شأن فعلی خود آن را تخلیه کرده و به منزل دیگر مناسب منتقل میشوند، فرمودید اصل قیمت خانه اول از خمس مستثنی است ولی زیادی قیمت مثل سایر ارباح بین سال است، آیا اگر خانه اول را نفروخته و جهت ایجار و امثال آن نگهداری می‌کند باز هم زیادی قیمت فعلی بر قیمت خریداری از ارباح محسوب می‌شود که باید خمس آن را در آخر سال بپردازد یا اینکه با فرض عدم فروش، زیادی قیمت فعلاً جزو ارباح بین سال نیست و بنابر این جزو زیادی سرمایه محسوب نمیشود و نمیتوان به آن زیادی قیمت جبران خسارات تجارت بین سال را نمود؟ لطفاً جواب مرقوم فرمائید.
- و بر فرض فروش خانه اول و استثنای آن از وجوب خمس، چنانکه ظاهر بعض مسائل توضیح است، آیا لازم است ثمن آن خانه را در خانه دوم صرف کند یا میتواند جزو سرمایه مخمس قرار داده و قیمت خانه دوم را از ارباح بین سال خریداری کند؟ و بر فرض مزبور آیا تمام قیمت خانه دوم مستثنی از وجوب است یا نه؟
- شخصی مقداری پول غیر مخمس دارد و از آن اتومبیلی نقد و قسط میخرد پس از آنکه اقساط اتومبیل از کارکرد خودش پرداخت شد می‌خواهد برای خود سال قرار دهد، قیمت خرید آن باید حساب شود یا قیمت فعلی آن که تنزل یا ترقی کرده و در صورتی که محتاج به سرمایه باشد چه مقدار از اتومبیل جزو سرمایه محسوب می‌شود؟
- کسی که از مجتهدی که سرمایه را استثنا میکرد و خمس لازم نمیدانست تقلید میکرد سرمایه تعیین نمود و این سرمایه از بین رفت و سرمایه جدیدی بدست آورد یا سرمایه سابق وافی نیست، و فعلاً از شما تقلید می‌کند آیا مثل سابق سرمایه او خمس ندارد یا طبق فتوای فعلی باید به اندازه مؤونه سال کسر و مابقی را خمس بدهد؟
- این جانب محل کارخانه که احتیاج در معیشت به او داشتم خریداری نمودهام دو ثلث قیمت آن را از مال مخمس و رأس المال و یک ثلث قیمت آن را از ارباحی که سال بر آن نگذشته است پرداختهام، پس از همچو معاملهای دستم تهی شد و مبلغ هفت هزار تومان از بانک جهت سرمایه برداشتم که فعلاً به اقساط، آن وجه را میپردازم مستدعی است بیان فرمائید چنانچه خمس یک ثلث قیمت محل را پرداختم کفایت می‌کند یا باید قیمت فعلی محل تخمیس شود و این به مبلغ هفت هزار تومان خمس تعلق میگیرد و یا مورد تعلق خمس نخواهد بود؟
- کسی که برای اموال خودش سال تعیین ننموده و اموالی در نزد او است که خمس آنان را نداده، و می‌خواهد به سفر حج برود، آیا بر او واجب است که آنچه از خمس به ذمهاش تعلق گرفته را بررسی کرده و جستجو نماید و تمام اموالش را از خمس خالی کند، یا اینکه اگر خمس اموالی را که در حج صرف مینماید بدهد کافی است؟
- زیدی 50 رأس گوسفند در ظرف چند سال جمعآوری نموده و امرار معاش مینماید و قیمت آن ده هزار تومان است و اگر بخواهیم به اندازه مؤونه هر سال، سال به سال کسر کنیم مقدار گوسفند کمتر از مؤونه است و اگر بخواهد خمس بدهد در عسر و حرج قرار میگیرد.
- شخصی حساب سال دارد پس از وضع مؤونه، دارای صد پوط (مقیاس وزن روسی که تقریباً 5 من تبریز و کسری می‌باشد) برنج است که خمس آن را داده، بعد آن را صرف و خرج زراعت کاری و غیره نموده، سنهء دیگر مثلاً سر سال کم شد به حساب رسیدگی نموده دارای صد و ده پوط برنج شد، آیا از همه باید خمس بدهد یا از درآمد، و همچنین در وجه نقد که از ارباح مکاسب و درآمد زراعت و گوسفند و زنبور عسل مثلاً دارای پنجاه هزار تومان شد و خمس آن را داده و این مبلغ را صرف و خرج زراعت و غیره نموده و هر سال به همین منوال باید زندگی کند، آیا از رو آمد آن باید خمس بدهد یا تمام آن؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] عینی که متعلّق خمس است، ولی سال بر آن نگذشته و به ارث رسیده، آیا برای پرداخت خمس، باید قیمت فعلی آن را حساب کرد یا قیمت زمان فوت مورّث را؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی ماشینی برای کسب خریده و خمس آن را نداده تا این که سال خمسی گذشته، حالا می‌خواهد خمس آن را بدهد آیا به قیمت خرید باید حساب کند یا به قیمت فعلی و در صورتی که قیمت فعلی کاهش پیدا نموده، چگونه محاسبه نماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا وجوه دریافتی از محل کار ناشی از بازخرید مرخصی (سنوات گذشته و سال جاری) در محاسبه خمس باید مورد محاسبه قرار گیرد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به واریز یارانه های نقدی به حساب خانوارها و با عطف توجه به اینکه این وجوه اولاً به عنوان اعانه دولت بوده و در قبال کارکرد نمی باشد، ثانیاً در حال حاضر قابل برداشت نیست آیا در صورتیکه سال مالی بر این وجوه بگذرد خمس دارد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به واریز یارانه های نقدی به حساب خانوارها و با عطف توجه به اینکه این وجوه اولاً به عنوان اعانه دولت بوده و در قبال کارکرد نمی باشد، ثانیاً در حال حاضر قابل برداشت نیست آیا در صورتیکه سال مالی بر این وجوه بگذرد خمس دارد یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] یک نفر ملکی را که دارای نخیلات است به صیغه مصالحه اجاره مینماید در ظرف چهار سال مثلاً به مال المصالحه به قرار سالی پول یا جنس معیّنی، آیا مال المصالحه در باب زکات از مؤونه زراعت است که اگر بعد از وضع مال المصالحه و سایر مخارجات دیگر، اجناس زکوی به حد نصاب برسد زکات بدهد و الّا ندهد؟
- [آیت الله بهجت] کسی که سال خمسی ندارد و می خواهد خمس اموالش را بدهد. آیا لازم است اوّلین سودی را که به دست آورده، مبدأ سال خمسی خود قرار دهد و بقیه سودها و مخارج را با آن بسنجد؟ یا لازم نیست؛ بلکه فقط خمس اموالی را که یقین دارد الآن خمس به آن ها تعلّق می گیرد پرداخت کند و اموالی را که شک دارد خمس به آن ها تعلق می گیرد یا نه مصالحه نماید و تاریخ مصالحه را اوّل سال خمسی خود قرار دهد؟
- [آیت الله بهجت] کسی عین خانه ای را بدون منافع آن به دیگری مصالحه کرده است و منافع آن را تا آخر عمر برای خودش قرار داده. اکنون سال خمسی طرف مصالحه که مالک عین خانه (بدون منافع) شده است رسیده، آیا باید خمس این خانه را بدهد؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که حقوق معوّقه ماه های گذشته را در سال جدید دریافت می کند آیا حقوق در ارباح سنوات قبلی محسوب می شود و باید خمس آنرا بدهد و یا از عایدات سال بعدی به حساب می آید و متعلّق خمس نیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کاسبی تمام اجناس خود را نسیه می خرد و بعد از فروش دین خود را اداء می کند، گاهی پرداخت بدهی او به سال خمسی آینده می افتد به این معنی که سر سال خمسی مقداری پول دارد که باید بدهی خود را با آن در سال آینده بدهد، آیا مبلغی که از فروش کالای نسیه ای بدست آمد. خمس تعلق می گیرد؟ و آیا عین اجناس باقی مانده خمس دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آمد خمس آن را بدهد بعد از این که اطمینان پیدا کند که از مصارف سالش زیاد میآید و جائز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد، و اگر برای دادن خمس، سال شمسی قرار دهد با مصالحه با حاکم شرع یا وکیل او مانعی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر آذوقهای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد هر وقت خمس را ادا می‌کند قیمت آن زمان را باید حساب کند. برای محاسبه خمس میتوان هر مال را جداگانه حساب کرد، بنابراین کسی که برای خود سالی قرار داده است، اگر قبل از آن آذوقه تهیّه کرده باشد که هنوز بر آن سال نگذشته، میتواند خمس آن را ندهد.
- [آیت الله بهجت] اجناس مغازهای که بهعنوان سرمایه حساب شده و خمس آن پرداخت گردیده، اگر در رأس سال خمسی آینده بهسبب گران شدن اجناس، قیمت آن بالا رفته باشد، ملاک در حساب سرمایه، قیمت فعلی آن است در صورتی که فروش آن جنس به نرخ روز سودآور باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که چندین سال خمس نداده است، از منافع کسب چیزی را که به آن احتیاج ندارد بخرد و یک سال از کسب آن درآمد بگذرد، باید خُمس آن چیز را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری را که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده باشد، چنانچه بداند آنها را با درآمدی که سال بر آن نگذشته خریده، لازم نیست خمس آنها را بدهد و اگر نداند با درآمدی که سال بر آن گذشته خریده یا نه، بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر از منفعت کسب برای مصرف سال خود آذوقهای بخرد و در آخر سال مقداری از آن زیاد بیاید، باید خُمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، باید قیمت فعلی آن را حساب کند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که می‌خواهد خمس مالی را که در سال قبل به دست آورده، از درآمد سال بعد خود بدهد، باید به اندازه یک چهارم مال متعلّق خمس را بپردازد.
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دست آورد خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد مانعی ندارد.
- [آیت الله سبحانی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و همچنین جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آمد، خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد، و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی بدستش آید خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی را ملاک شروع قرار دهد مانعی نیست.