وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
زیدی طفلی صغیری را بدون اذن ولیّ شرعی او اجیر نموده و مزد صغیر را به خود صغیر داده است بفرمائید وظیفه زید چیست نسبت به مزدی که داده و صغیر خرج کرده است؟
ضامن است و باید اجرت آن را به ولیّ طفل بدهد و در صورتی که صغیر در مصرف صحیح خرج کرده ولیّ می‌تواند امضا نماید.
ضامن است و باید اجرت آن را به ولیّ طفل بدهد و در صورتی که صغیر در مصرف صحیح خرج کرده ولیّ می‌تواند امضا نماید.
عنوان سوال:
زیدی طفلی صغیری را بدون اذن ولیّ شرعی او اجیر نموده و مزد صغیر را به خود صغیر داده است بفرمائید وظیفه زید چیست نسبت به مزدی که داده و صغیر خرج کرده است؟
پاسخ:
ضامن است و باید اجرت آن را به ولیّ طفل بدهد و در صورتی که صغیر در مصرف صحیح خرج کرده ولیّ می‌تواند امضا نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زیدی مقداری زنبور عسل تهیه نموده و یا خریده است بفرمائید سر سال وظیفه زید راجع به خمس آنها چیست؟ زیرا امکان دارد این زنبورها و یا بعض آنها بروند و برنگردند و گاهی این مطلب واقع شده است.
- زیدی در حال احرام عملی انجام داده که وظیفهاش ذبح گوسفند و تقسیم بین فقرا بوده گوسفندی هم ذبح نموده و به فقرا داده لکن مقداری از گوشت یا کله یا جگر این گوسفند را عمداً یا سهواً یا جهلاً خودش و یا زن و فرزندش خوردهاند، آیا وظیفه زید چیست؟
- زید فوت نموده وصیت کرده از ثلث مبلغ معین را بعد از فوت برایش خرج کنند و معین نکرده که در چه راهی مصرف شود، میّت نام برده نماز و روزه قضایی هم دارد که بر پسر بزرگتر واجب است، حال پسر بزرگتر میخواهد نماز و روزه پدر را از همین ثلث، اجیر بگیرد، جایز است یا خیر؟
- زیدی در محلی که خارج از وطن اوست مشغول کار میباشد و شبهای جمعه را به وطن خود برمیگردد. در صورتی که معلوم نباشد چند مدت کار او دنباله دارد (یک ماه یا سه ماه مثلاً یا بیشتر) وظیفه زید از جهت نماز و روزه قصر یا تمام در حالی که فاصله بین وطن و محل کار بیشتر از چهار فرسخ و کمتر از هشت فرسخ میباشد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در اثر تصادف با وسیله نقلیّه (موتور) مصدوم شده، و علیه شخصی مثلا زید به عنوان راننده شکایت نموده است. ولی زید مدّعی است که وی راننده نبوده، بلکه رفیقش عمرو (که صاحب موتور تلقّی، و موتور در اختیار وی بوده) راننده بوده است. از سوی دیگر عمرو می گوید: (درست است که موتور در اختیار من بود، ولی آقای زید به محض پیاده شدن اینجانب، بر موتور سیکلت سوار و با سرعت رانندگی نمود، و در حین رانندگی با مصدوم تصادف کرد). عمرو جهت اثبات ادّعای خویش چند شاهد معرّفی کرده، و شهود اظهار نمودند که قبل از تصادف آقای زید را در حین رانندگی مشاهده نموده، ولی اصل تصادف را ندیده اند. لطفاً بفرمایید: 1 آیا مورد نسبت به زید از موارد لوث محسوب، و در نتیجه با قسمِ مصدوم نامبرده محکوم به پرداخت دیه می شود، یا از موارد لوث محسوب نمی شود؟ 2 در صورت صغیر بودن مصدوم، آیا خود صغیر حق در خواست قسم، یا قسم یاد نمودن را دارد؟ 3 در صورت منفی بودن پاسخ، ولیّ قهری و یا قیّم وی چنین حقّی را دارند؟ 4 آیا لازم است در مقابل ادّعای زید قسم یاد نماید؟
- [آیت الله خامنه ای] من در سال 1341 شمسی از امام خمینی(قدّس سرّه) تقلید نموده و حقوق شرعی خود را طبق فتاوای ایشان به او می پرداختم. در سال 1346 امام(قدّس سرّه) در ضمن پاسخ به سؤالی درباره حقوق شرعی و مالیات، فرمودند که حقوق شرعی همان خمس و زکات است، ولی مالیات جزء حقوق شرعی نیست. در حال حاضر که در دوران جمهوری اسلامی به سر می بریم، خواهشمندیم وظیفه ما را نسبت به حقوق شرعی مالی و مالیات بیان فرمایید.
- [آیت الله بروجردی] به شرف عرض عالی میرساند زوجه مطلّقهای پس از انقضای ده ماه و نیم از تاریخ طلاق خود طفلی از او متولّد شده و آن را نسبت به زوج مطلِّق خود می‌دهد و مطالبه نفقه او را از زوج مطلِّق خود مینماید و زوج مطلِّق مدّعی نفی ولد است و یگانه دلیل او برگه طلاق اوست که زوجه کلّیّه مهریه و نفقه ایّام عدّه خود را دریافت نموده و ذکری از آثار حمل ننموده، آیا قبل از اثبات نسبت و ترافع نزد حاکم شرعی، حق مطالبه نفقه طفل خود را دارد یا خیر؟ و قبل از طلاق هم ما بین زوج و زوجه متارکه بوده و زناشویی حاصل نشده.
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به وجوب پرداخت نفقه اولاد توسط پدر بفرمائید: الف - آیا در این حکم بین فرزند صغیر و کبیر تفاوتی هست؟(اعمّ از متمکّن و غیر متمکّن) ب - آیا مراد از تمکّن، قدرت فعلی است یا توانایی بالقوّه تحصیل مال را نیز شامل می‌شود؟ ج - در صورت تخلّف فرزند واجب النفقه از دستورات شرعی پدر ، آیا وجوب پرداخت نفقه وی ساقط می‌شود؟(مثلانوجوان فقیری که پدر را اذیّت نموده و از ورود وی به خانه شخصیاش جلوگیری میکند واجب النفقه است)
- [آیت الله علوی گرگانی] پدری فوت میکند که چهار فرزند اعمّ از سه پسر که هر سه صغیرند و یک دختر دارد و زن متوفّی هم ارثبر اوست منزل مسکونیای دارد که بعد از چند سال بوسیله برادران تخریب می‌شود و برادران و مادر جهت ساختمان منزل کمکهای متفاوتی میکنند و مقداری هم پدر پول نقد دارد که توسط قیّم شرعی و قانونی بچّهها خرج جهیزیّه خواهر میگردد و حال آن که پسرها در آن زمان صغیر بودهاند بفرمائید وضعیت ارث و نحوه مالکیّت ساختمان جدید البناء چگونه است؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی املاکی را مصالحه مینماید به عمروی که عمرو در حال حیات زید مصالح آن املاک را وقف برای مصرفی بنماید و تولیت آن را برای خود مصالح و مصالح له قرار بدهد. و در وقف نامه قید می‌شود که هر گاه این دو نفر بعد از این متولّی تعیین نمودند تولیت با او باشد و با عدم تعیین، تعیین آن با مجتهد جامع الشرایط اصفهان باشد. مقصود از سؤال اینست که این دو نفر متولّی که مصالح و مصالح له باشند، وفات نمودهاند و یکی از آنها تعیین متولّی نموده و دیگری ننموده، آیا تعیین احدهما فعلاً مُمضیست یا ملغی است؟ یا آن که نسبت به نصف آن مُمضیست و نسبت به نصف ملغی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دو مصدوم را برای پزشکی جهت معالجه بیاورند که هر دو نفر در شرایط خطر جانی قرار دارند، در صورتی که یکی از آن دو مصدوم عضو خانواده ای باشد که این پزشک، طبیب خانوادگی آنان می باشد و اقدام پزشک برای معالجه هر یک از آن دو مستلزم رها ساختن مصدوم دیگر می باشد که در نتیجه آن مصدوم دیگر خواهد مرد، بفرمایید در این جا وظیفه طبیب پرداختن به معالجه کدام یک از این دو مصدوم است؟ الف) با توجّه به این که طبیب هیچ گونه تعهّد شرعی نسبت به معالجه اعضای خانواده مصدومی که وی پزشک آنان است نداده باشد؟ ب) در صورتی که تعهّد شرعی نسبت به معالجه اعضای خانواده یکی از آن دو داشته باشد حکم چگونه است؟ ج) در صورتی که مصدوم و مجروحی که وی پزشک خانوادگی آنان می باشد حالش بسیار سخت ولی احتمال خطر مرگ برای وی کمتر است تا مصدوم دیگر، در این صورت وظیفه طبیب چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دو مصدوم را برای پزشکی جهت معالجه بیاورند که هر دو نفر در شرایط خطر جانی قرار دارند، در صورتی که یکی از آن دو مصدوم عضو خانواده ای باشد که این پزشک، طبیب خانوادگی آنان می باشد و اقدام پزشک برای معالجه هر یک از آن دو مستلزم رها ساختن مصدوم دیگر می باشد که در نتیجه آن مصدوم دیگر خواهد مرد، بفرمایید در این جا وظیفه طبیب پرداختن به معالجه کدام یک از این دو مصدوم است؟ الف) با توجّه به این که طبیب هیچ گونه تعهّد شرعی نسبت به معالجه اعضای خانواده مصدومی که وی پزشک آنان است نداده باشد؟ ب) در صورتی که تعهّد شرعی نسبت به معالجه اعضای خانواده یکی از آن دو داشته باشد حکم چگونه است؟ ج) در صورتی که مصدوم و مجروحی که وی پزشک خانوادگی آنان می باشد حالش بسیار سخت ولی احتمال خطر مرگ برای وی کمتر است تا مصدوم دیگر، در این صورت وظیفه طبیب چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نسبت به کسی که اعتصاب غذا نموده و جان خود را به خطر انداخته یا لااقل سلامتی خود را دچار مخاطره کرده و تنها با تغذیه اجباری توسط پزشک می توان او را از خطر جانی حفظ نمود، بفرمایید: الف) آیا این کار برای پزشک واجب است یا می تواند اقدامی نداشته باشد؟ ب) اگر تغذیه واجب باشد و راه آن منحصر به ضرب و جرح اعتصاب کننده باشد، برای نجات دادن وی انسان چه مقدار مجاز به ضرب و جرح او می باشد؟ ج) اگر ضرب و جرح چنین کسی موجب تغییر رنگ پوست وی گردد و مستلزم دیه باشد، دیه آن به عهده کیست؟ د) آیا حکم فوق نسبت به اعتصاب کننده ای که می داند با اعتصاب غذا، خود را به پای مرگ می کشاند با دیگری که از عواقب کارش بی خبر است فرق می کند، اگر فرق دارد وظیفه طبیب را در مورد او هم بیان فرمایید؟ ه) اگر پزشک را مجبور به تغذیه اجباری نسبت به اعتصاب کننده غذا بنمایند نه به جهت حفظ جان اعتصاب کننده بلکه برای اقرار گرفتن از وی نسبت به امری، پزشک چه تکلیفی در این صورت دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی مبلغی پول را طی دو مرحله و از طریق خانمی نزد یک شخص ثالث به عنوان سرمایهگذاری در کارخانۀ او میسپرد. شخص ثالث کلاهبردار از آب در آمده و حالا پول این فرد آیندهای نامعلوم دارد. شخص مالباخته مدعی است که قصد اعتماد به شخص ثالث را نداشته، و دلیل قبول این ریسک اقتصادی از طرف وی، جملهای است که خانم واسطه بر زبان آورده مبنی بر این که (فلانی بسیار مورد اعتماد من است و من او را ضمانت میکنم.) خانم واسطه از سوی دیگر اظهار میدارد که چنین چیزی را به خاطر نمیآورد. با توجه به این که خصومتی بین این دو فرد وجود ندارد و صرفاً قصد دانستن وظیفۀ شرعی خود را دارند، لطفاً بفرمایید آیا دِینی بر گردن این خانم نسبت به مالباخته وجود دارد و آیا خانم، صرفاً به خاطر این که چنین گفتهای را به خاطر نمیآورد، از لحاظ وجدانی می‌تواند آسوده خاطر باشد که حقی از طرف آن شخص بر گردنش نیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
مسئله مرتبط یافت نشد