خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
اخیراچاپ و توزیع عکسهای ورزشکاران زیبائی اندام رایج شده و خرید و فروش می‌شود حکم چیست؟
چاپ و توزیع عکسهای مهیّج و مستهجن جایز نیست و نگاه کردن زن به عکسهای ورزشکاران مرد که معمولامردها آن قسمت از بدن را می‌پوشانند و ورزشکاران آن رانمی‌پوشانند در صورتی که آنها را می‌شناسند جایز نیست و اگر نمی‌شناسند و موجب تهییج گردد حرام است و الاّ اشکال ندارد.
چاپ و توزیع عکسهای مهیّج و مستهجن جایز نیست و نگاه کردن زن به عکسهای ورزشکاران مرد که معمولامردها آن قسمت از بدن را می‌پوشانند و ورزشکاران آن رانمی‌پوشانند در صورتی که آنها را می‌شناسند جایز نیست و اگر نمی‌شناسند و موجب تهییج گردد حرام است و الاّ اشکال ندارد.
پاسخ:
چاپ و توزیع عکسهای مهیّج و مستهجن جایز نیست و نگاه کردن زن به عکسهای ورزشکاران مرد که معمولامردها آن قسمت از بدن را می‌پوشانند و ورزشکاران آن رانمی‌پوشانند در صورتی که آنها را می‌شناسند جایز نیست و اگر نمی‌شناسند و موجب تهییج گردد حرام است و الاّ اشکال ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خرید و فروش و توزیع و تکثیر نوارهای ترانه از خوانندگان طاغوتی و عکسهای مبتذل و مستهجن چه صورت دارد و آیا پولی که از این راه کسب می‌شود چگونه است و همچنین کسب درآمد از راه خرید و فروش موّاد مخدّر چگونه است؟
- خرید و فروش موادّ مخدّر، دخانیات و تهیّه و توزیع آنها چه حکمی دارد؟
- برخی فروشندگان عکسهای مینیاتور از زنان و مردان یا عکسهای آنان خصوصازنان زیبا با لباسهای محلّی به صورت محرّک و نیمه عریان مدّعی هستند فروش و تولید این عکسها با مجوّز وزارت ارشاد است، آیا این مجوّز شرعی برای خرید و فروش این محصولات می‌باشد؟
- کوبلنهایی با عکسهای زنان سر برهنه یا تصاویر رقاصی دسته جمعی که توسط خانمها بافته می‌شود، یا عکسهای مینیاتوری با همین مضامین یا بافتن فرشهایی با همین تصاویر، تهیّه، تولید و خرید و فروش و یا نصب آنها در منازل و خانهها یا مغازهها و محلّ کار چه صورت دارد؟
- نگارش، ویرایش، تایپ، غلطگیری، چاپ، صحّافی، توزیع و خرید و فروش نشریاتی که علیه اصول یا فروع دین و خلاف مبانی اخلاق مطلب مینویسند و کمک کردن به این نشریات از طریق کمک مالی و تبلیغاتی چه حکمی دارد؟
- حکم خرید و فروش موادّ مخدّر چیست و آیا شخص، در صورت فروش و یا خرید موادّ، مالک پول دریافتی یا مادّه خریداری شده می‌شود یا خیر؟
- خرید و فروش پول چه حکمی دارد؟
- خرید و فروش و تعلیم ارگ و آلات لهو و لعب و خرید و فروش و نصب آنتن ماهواره چه صورت دارد؟
- آیا خرید و فروش با چک جعلی صحیح است؟
- حکم خرید و فروش چک ، تمام اقسام چک چه می‌باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] نظر مبارک را در خصوص کشت، تولید، نگهداری، مخفی کردن، حمل، توزیع و خرید و فروش مواد مخدر بیان فرمایید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در قوانین مدوّنه رایج، خرید مال مسروقه جرم است. با توجه به این که در معاملات و مبادلات رایج عادی فعلی، فاکتور فروش و غیره، معمول نیست. در این موارد، آیا می توان خریدار اموال مسروقه را محکوم کرد؟
- [آیت الله خوئی] آیا جایز است خرید و فروش کتابهایی که محتوی بر آراء صحیحه نیست یا کلامی که در آن نفع نیست یا محتوی بر عکسهای زنهای مبتذل می‌باشد یا محتوی بر آراء اهل خلاف به طوری که موجب ضلال نمیگردد؟
- [آیت الله نوری همدانی] کوبلنهایی که با عکسهای زنان سر برهنه یا تصاویر رقّاصی دسته جمعی توسط خانمها بافته می‌شود، یا عکسهای مینیاتوری با همین مضامین یا بافتن فرشهایی با همین تصاویر، تهیه، تولید و خرید و فروش و یا نصب آنها در منازل و خانهها یا مغازهها و محلّ کار چه حکمی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتراماً، تقاضا دارد فتوای آن مرجع عالیقدر را درباره مصرف مواد مخدر و مقدمات آن از قبیل: کشت، تولید، نگهداری، مخفی کردن، حمل، توزیع و خرید و فروش اعلام فرمایید.
- [سایر] آیا خرید و فروش سکههای بهار آزادی و استفاده از آن به عنوان مهریهی زنان و جوایز مسابقات، موجب نمیشود که مصداق سکهی رایج معاملی، قرار گیرد، تا در صورت رسیدن به حد نصاب، زکات آن واجب باشد؟
- [آیت الله بهجت] نوارهای نوحه ای اخیرا رایج شده که نوحه همراه با موسیقی خوانده می شود و برخی از آن ها بسیار تأثیر گذار است، تولید، پخش، خرید و فروش و شنیدن چنین نوارهایی آیا جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا حضرتعالی مصرف ثلث سهم مبارک امام(علیه السلام) را برای خرید و توزیع کتابهای دینی، اجازه می فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] خرید و فروش پوسترهای بعضی از هنرپیشه گان و یا ورزشکاران که با وضع بد و یا بی حجاب می باشند و نگاه کردن به آن ها و یا نصب آن ها در خانه به جهت علاقه به آن هنرپیشه یا ورزشکار، چه وجهی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فرشها و کوبلن هایی با تصاویر زنان سر برهنه، یا رقّاصی های دسته جمعی بافته می شود، همچنین عکسهای مینیاتوری با همین مضامین کشیده می شود. تهیّه، تولید، خرید، فروش و نصب آنها در منازل یا مغازه ها چه صورتی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خرید و فروش آلات لهو مثل تار وساز حتّی سازهای کوچک حرام است.
- خرید و فروش ظرف طلا و نقره و پول و عوضی هم که فروشنده میگیرد جائز است اگرچه احتیاط استحبابی ترک او است.
- اگر معیّن نکنند که کدامیک از آنان با سرمایه خرید و فروش نماید، هیچیک از آنان بدون اجازه دیگری نمیتواند با آن سرمایه معامله کند.
- فروش وخرید سهام واسناد بهادار از شرکتهای سهامی در صورتیکه در آن شرکتها معاملات ربوی انجام نشود، جائز است ولی اگر معاملات ربادار در آن شرکتها انجام شود، خرید سهام ولو بنحو الشرکه، جائز نیست.
- در خرید و فروش لازم نیست صیغه عربی بخوانند، مثلاً اگر فروشنده به فارسی بگوید این مال را در عوض این پول فروختم و مشتری بگوید قبول کردم، معامله صحیح است ولی خریدار وفروشنده باید قصد انشأ داشته باشند یعنی به گفتن این دو جمله مقصودشان خرید و فروشباشد.
- معاملات حرام شش است: اوّل - خرید و فروش عین نجس مثل بول و غائط بلکه جواز بیع در غائط بعید نیست گرچه احتیاط در ترک بیع است; و اما عبد کافر و سگ شکاری، خرید و فروش آنها با آن که عین نجس هستند جایز است; دوم خرید وفروش مال غصبی، در صورتی که تصرّف در مال غیر نماید امّا خواندن عقد بدون تصرّف نه باطل است ونه حرام بلکه فضولی است و بستگی به اجازه مالک دارد; سوم - خرید وفروش چیزی که مال نیست مثل حیوانات درنده اگر منفعت عقلایی نداشته باشد; چهارم - معامله چیزی که منافع معمولی آن فقط کار حرام باشد، مانند اسباب قمار; پنجم - معاملهای که در آن ربا باشد; ششم - فروش جنسی که با چیزی دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است واین عمل را غش میگویند، پیغمبر اکرم فرمود: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت و روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار میکند، در بعضی از صورتها مراد از حرمت بطلان معامله است مثل صورت سوم.
- خرید وفروش دواهای متنجّس حرام است اگر منفعتشان در خوردن وآشامیدن منحصر باشد ولی اگر بشود استفادههای دیگر کرد از آنها مثل سوزانیدن یا مالیدن به بدن مانعی ندارد و همچنین اگر پول را برای ظرف آن یا برای زحمت دوا فروش بدهند اشکال ندارد.
- گاهی متعهد سفته پولی در نزد بانک دارد و در آن سفته قید شده است که در سررسیدش به آن بانک مراجعه کند وبانک مبلغ سفته را از حساب او برداشت کرده و به طلبکار نقداً بپردازد و یا در حساب طلبکار منظور نماید واین کار به این معنی است که متعهّد سفته طلبکار خود را به بانک حواله کرده وچون در نزد بانک پول داشته وبانک بدهکار او می‌باشد، عمل حواله صحیح بوده واحتیاج به قبول ندارد. و بر این فرض جائز نیست که بانک برای پرداخت بدهی خود کارمزد دریافت کند وگاهی به طوری که قبلاً اشاره شد، مشتری سفته را بدون این که حوالهای از جانب متعهد شده باشد، جهت وصول به بانک میدهد و گفتیم که گرفتن کارمزد در اینصورت جائز است. وصورت سومی هست و او این که متعهد سفته بدون آن که پولی در بانک داشته باشد وبانک به او بدهکار باشد، مبلغ سفته را به بانک حواله میکندوبانک نیز این حواله را قبول میکند ومبلغ آن را میپردازد وبابت قبولی حواله از متعهد سفته کارمزد میگیرد وگرفتن این کارمزد نیز جائزاست. فروش پولها و ارزهای خارجی و خرید آنها فروش پولها و ارزهای خارجی و خرید آنها از خدمات بانکی خرید وفروش پولهای کشورهای خارجی است واین بدو منظور می‌شود: یکی در اختیار قرار دادن آن به اندازه کافی بموجب احتیاجات مردم وتقاضای روز ودیگری به دست آوردن سود از راه خرید وفروش آن.
- شریکی که با سرمایه شرکت معامله میکند، اگر برخلاف قراردادی که با او کردهاند خرید و فروش کند و خسارتی برای شرکت پیش آید ضامن است ولی اگر بعداً به قراردادی که شده معامله کند صحیح است و نیز اگر با او قراردادی نکرده باشند و برخلاف معمول معامله کند، ضامن می‌باشد امّا اگر بعداً مطابق معمول معامله کند معامله او صحیح است مگر آن که قرارداد بسته شده باشد که اگر خلاف عمل کرد در این صورت معامله هم بعداً صحیح نباشد.
- اجناسی که مورد معامله و یا قرض واقع میشوند، دو قسمند: 1 - مکیل وموزون )پیمانهای وکشیمنی(. 2 - غیر مکیل وموزون. قسم اوّل: آن است که قیمت وارزشش روی پیمانه یا کشش قرار گرفته مثل برنج، گندم، جو، طلا، نقره ومانند اینها. قسم دوم: آن است که قیمتش فقط به شماره، مانند تخم مرغ، یا به متر است مانند پارچه وفرش، حال چنانکه در باب قرض هر جنسی را به دیگری قرض بدهیم بشرط زیاده ربا بوده و آن قرض حرام می‌شود خواه مکیل وموزون باشد یا غیر آن، و در باب معامله هم اگر مکیل و موزون را با همجنس خود خرید و فروش نماییم با زیاده معامله باطل و حرام خواهد بود وامّا اگر غیر مکیل و موزون را به همجنس خود به زیاده معامله کنیم، ربا نخواهد بود و در نتیجه این مسأله به میان میآید که هرگاه کسی صد عدد تخم مرغ را به دیگری قرض دهد تا مدّت دو ماه مثلاً به صد وده عدد، ربا می‌شود، ولی اگر صد عدد تخم مرغ را به صد و ده تا بمدت دو ماه بفروشد، چنانچه فرق بین ثمن و مثمن باشد ربا نشده و معامله صحیح است، در صورتی که نتیجه یکی است ولی عنوان فرق کرده، اگر عنوان قرض باشد ربا است، و اگر خرید وفروش باشد، ربا نیست. و در اینجا باید معلوم باشد که واقع قرض غیر از واقع فروش است، به این معنی که قرض عبارت است از این که انسان مالی را به دیگری بدهد به این قصد که آن مال در ذمّه گیرنده باشد، وفروش آن است که مالی را در عوض مال دیگری به کسی بدهد، پس در فروش لازم است که مال فروخته شده غیر از عوض او باشد، و از اینجا معلوم می‌شود که اگر مثل صد عدد تخم مرغ را به صد وده عدد در ذمّه بفروشد بایستی بین آنها امتیاز باشد، مثل این که صد عدد تخم مرغ بزرگ را به صد وده عدد متوسّط در ذمّه بفروشد زیرا که اگر امتیاز بین آنها بوجهی نباشد بیع محقّق نشده بلکه واقع قرض بوده وبصورت بیع است و از این جهت معامله حرام خواهد شد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] خرید و فروش خوشه گندم و جو، به گندم و جو، و خرمای نرسیده به خرمای رسیده جایز نیست. خرید و فروش طلا و نقره:
- [آیت الله سبحانی] ساختن و خرید و فروش مجسّمه حرام است ولی خرید و فروش صابون و مانند آن که روی آنها شکل مجسمه یا نقش های برجسته است اشکالی ندارد.
- [آیت الله بروجردی] خرید و فروش مجسّمه حرام است، ولی خرید و فروش صابونی که روی آن مجسمه دارد، اگر مقصود معاملهی صابون باشد، اشکال ندارد.
- [امام خمینی] در جایی که استعمال این آلات در وجه حرام شایع و رایج است بطوری که استعمال حلال آن تقریباً غیر مقصود باشد اجازه نمیدهم فروش و خرید آنها را مگر برای اشخاصی که هیچ استعمال غیر مشروع با آنها نکنند و نگذارند دیگری هم استعمال غیر مشروع کند.
- [آیت الله نوری همدانی] خرید و فروش مُسکرات حرام و معاملة آن باطل است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش مسکرات حرام، و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش تمام انواع مسکرات حرام و باطل است.
- [آیت الله سبحانی] خرید و فروش تمام انواع مسکرات حرام و باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آنها باطل است.
- [آیت الله بروجردی] خرید و فروش مسکرات، حرام و معاملهی آنها باطل است.