حضور
حضور مقابل غیبت است. از آن در بابهای طهارت، صلات، حج، جهاد، طلاق، قضاء و حدود سخن گفته‌اند.
آیا همسر شخص متوفّی که وصیّت نامه نداشته با حضور پسر بزرگتر که بالغ و عاقل است می‌تواند خودش را وصیّ قرار دهد؟
اگر نیازی به قیّم باشد باید به حاکم شرع مراجعه شود تا او تعیین قیّم نماید و الاّ خود ورثه باید ماترک را قسمت کنند و احتیاج به وصیّ نیست.
اگر نیازی به قیّم باشد باید به حاکم شرع مراجعه شود تا او تعیین قیّم نماید و الاّ خود ورثه باید ماترک را قسمت کنند و احتیاج به وصیّ نیست.
عنوان سوال:
آیا همسر شخص متوفّی که وصیّت نامه نداشته با حضور پسر بزرگتر که بالغ و عاقل است می‌تواند خودش را وصیّ قرار دهد؟
پاسخ:
اگر نیازی به قیّم باشد باید به حاکم شرع مراجعه شود تا او تعیین قیّم نماید و الاّ خود ورثه باید ماترک را قسمت کنند و احتیاج به وصیّ نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا وصیّ می‌تواند به علّت طولانی بودن مدّت اجرای وصیّت نامه از وصیّ بودن خود کنارهگیری کند، تکلیف چیست؟
- اگر متوفّی وصیّت کند به انجام مناسک حجّ و مبلغ تعیین شده کفایت نکند بفرمائید چه وظیفهای بر عهده وصیّ است؟
- اگر وصیّ بخواهد طبق فتوای مجتهد شخص متوفّی، به وصیّت او عمل کند، چنانچه میّت تقلید نکرده باشد یا معلوم نیست مرجع تقلید او چه کسی است، چگونه باید عمل نمود؟
- اگر کسی وصیّت کرد زید وصیّ اوست تا مادامی که فرزند کوچکش بالغ شود، آیا این وصیّت صحیح است؟
- شخصی وصیّت کرده که وصیّ مختار است هر چه صلاح دانست در مورد ثلث تصمیم بگیرد، وصیّ هم ملکی خریده و وقف نموده تا از منافع آن برای متوفّی خیرات و مبرّات بفرستد، آیا صحیح است؟
- آیا وصیّ می‌تواند بقیّه اعمال وصیّت را طبق وصیّتی به غیر واگذار کند؟
- چنانچه شخص متوفّی دارای فرزندان کوچک باشد، آیا می‌شود باقی مانده ثلثی را که وصیّت نموده برایش خرج شود، به فرزندان او داد؟
- اگر شخص متوفّی دارای بدهکاری باشد، آیا وصیّ و ناظر حقّ دارند از املاک او بفروشند و بدهکاریش را اداء کنند با فرض آن که دارای فرزند صغیر است؟
- اگر میّت وصیّت کرده ثلث مالش را برایش خرج کنند حالا جز خانهای که زن و بچّههای کوچکش نشستهاند چیز دیگری ندارند، آیا وصیّ می‌تواند برای انجام وصیّت خانه را برای اخراج ثلث بفروشد؟
- آیا مادر می‌تواند زمینی را که سهم او هشت یک می‌شود به پسر بزرگتر خود ببخشد که بعدابرای او نماز و روزه بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چند سال قبل از فوت خود وصیت غیر رسمی کرده و یک نفر را وصی خود قرار داده، ولی در زمان حیات املاک مورد وصیت را در معرض فروش گذاشته و مقداری را فروخته است، آیا این وصیت به قوت خود باقی است و وصی بعد از مرگ موصی می تواند به وصیت نامه عمل کند؟ و وصی شرعی می باشد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در زمان تنظیم صلح نامه یا وصیّت نامه، آیا حضور تمامی ورثه الزامی است؟
- [آیت الله بهجت] در زمان تنظیم صلح نامه یا وصیّت نامه، آیا حضور تممی ورثه الزمی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] متوفی با اینکه پدرش زنده است، شخص امینی را وصیّ خود قرار داده، پدرش می گوید پدر ولایت بر فرزند دارد، لذا وصیتنامه قابل اجرا نیست و وصیّ حق دخالت ندارد، حکم شرعی چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] مردی کمتر از ثلث اموالش را برای همسرش وصیّت کرده و پسر بزرگترش را وصیّ خود قرار داده است، ولی سایر ورثه به این وصیّت اعتراض دارند، وصیّ دراین حالت چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پدر وصیت کند که حبوه به غیر پسر بزرگتر برسد آیا وصیت نافذ است؟
- [آیت الله خامنه ای] موصی در وصیّت نامه اش ذکرکرده است که فلانی وصی اول و زید وصی دوم او و عمرو وصیّ سوّم اوست، آیا هر سه نفر با هم وصیّ او هستند یا آنکه فقط نفر اول وصی اوست؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی در بیماری منجر به موت، به دو نفر به عنوان وصی و نائب وصی وصیّت کرده و بعد از آن نظرش تغییر نموده و وصیّت را باطل کرده و وصی و نائب را از آن مطلع نموده است و وصیّت نامه دیگری نوشته و در آن یکی از نزدیکان خود را که غائب می باشد، وصی خود قرار داده است، آیا وصیّت اول بعد از عدول و تغییر آن به حال خود باقی می ماند و اعتبار دارد؟ و اگر وصیّت دوم صحیح و شخص غائب وصی باشد در صورتی که وصی اوّل و نائب او که عزل شده اند به وصیّتی که موصی آن را باطل نموده استناد کنند و اقدام به اجرای آن نمایند، آیا تصرّفات آنان عدوانی محسوب می شود و واجب است آنچه را از مال میّت انفاق کرده اند به وصی دوم برگردانند؟
- [آیت الله بهجت] متوفی وصیّت نموده که 31 اموال او را صرف نماز و روزه کنند و برای او پنج سال نماز و روزه بگیرند. اگر ورثه یا وصیّ عمل به وصیت نکردند، وظیفه ی پسر بزرگ چیست؟ و بر فرض عمل به وصیّت، اگر احتمالاً نماز و روزه قضای او بیش از پنج سال بود، وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فردی به صورت شفاهی وصیّ و ناظری برای خود مشخّص نموده، امّا وصیّت نامه کتبی ندارد. آیا اموال او ثلث می‌شود؟ اگر ثلث نمیشود، آیا ورثه میتوانند برای ذخیره اخروی پدر، بخشی از اموال را ثلث قرار دهند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر یا مادر نابالغ یا دیوانه باشد، وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید، باید نماز وروزه پدر ومادر را قضا نماید و چنانچه پیش از بالغ شدن یا عاقل شدن بمیرد، بر پسر دوم چیزی واجب نیست.
- کسی که وصیّت میکند باید بالغ و عاقل باشد و از روی اختیار وصیّت کند و نیز باید سفیه نباشد یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکند و همچنین است مفلس ولی اگر طفل ده سالهای که خوب و بد را تمیز میدهد در کارهای خوب مثل ساختن مسجد و پل و آبانبار و سایر خیرات وصیّت کند وصیّت او صحیح است.
- اگر میّت وصیّت کرده باشد که برای نماز وروزه او اجیر بگیرند بعد از آن که اجیر نماز وروزه او را بطور صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست.
- اگر کسی که وصیّت کرده بمیرد، وصی نمیتواند دیگری را برایانجام کارهای میّت معیّن کند وخود را از کار کناره وعزل نماید، ولی وصیّ می‌تواند کسی دیگر را وکیل برای انجام کارهای میّت بنماید اگر مصلحت میّت اقتضا کند وکالت دیگری را یا این که کارهای میّت را به کسی دیگر تفویض نماید که دیگری انجام دهد، اشکالی ندارد.
- امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل و حلال زاده باشد و نماز را بطور صحیح بخواند، و نیز اگر مأموم مرد است، امام او هم باید مرد باشد واقتدا کردن بچه ممیّز که خوب و بد را میفهمد به بچه ممیّز دیگر اشکال ندارد و لکن اقتدا کردن شخص بالغ به بچه ممیّز اشکال دارد.
- پدر وجدّ پدری میتوانند برای فرزند نابالغ یا دیوانه خود که بحال دیوانگی بالغ شده است ازدواج کنند و بعد از آن که آن طفل بالغ شد یادیوانه عاقل گردید، اگر ازدواجی که برای او کردهاند مفسدهای نداشته،نمیتواند آن را بههمبزند و اگر مفسدهای داشته، می‌تواند آن را به همبزند.
- اگر ولی یا قیّم بچه مال او را اجاره دهد، یا خود او را اجیر دیگری نماید، اشکال ندارد و اگر مدّتی از زمان بالغ شدن او را جز مدّت اجاره قرار دهد، بعد از آن که بچه بالغ شد، می‌تواند بقیه اجاره را به هم بزند، و همچنین هرگاه طوری بود که اگر مقداری از زمان بالغ بودن بچه را جز مدت اجاره نمیکرد، برخلاف مصلحت بچه بود، می‌تواند اجاره را به هم بزند.
- موکل یعنی کسی که دیگری را وکیل میکند و نیز کسی که وکیل می‌شود، باید بالغ و عاقل باشد و از روی قصد و اختیار اقدام کند و همچنین در جایی که تصرّفات طفل نافذ است مثل وصیّت طفل ده ساله که نافذ است در این صورت وکالت او هم نافذ خواهد بود.
- هرگاه نماز جمعهای که واجد شرائط است بر پا شود میتوان شرکت کرد و به رجأ مطلوبیّت آورد گر چه اظهر آن است که کفایت از ظهر نمیکند و عدّهای که میخواهند شرکت کنند باید واجد شرائطی که گفته می‌شود باشند: اوّل آن که مکلّف مرد باشد زیرا برای زن حضور در نماز جمعه وجوب ندارد. دوم آزاد باشد پس بر بنده، نماز جمعه وجوب ندارد. سوم عاقل باشد. چهارم سلامت از بیماری وکوری داشته باشد. پنجم پیر نباشد. ششم هوا بارانی نباشد. هفتم آن که بین جای شخص وجایی که نماز جمعه بر پا می‌شود بیش از دو فرسخ فاصله نباشد. هشتم آن که حضور برای او حرجی نباشد.
- اگر مرد آزادی زنا کند، باید او را صد تازیانه بزنند و چنانچه سه مرتبه زنا کند، و در هر دفعه صد تازیانهاش بزنند باید در دفعه چهارم او را بکشند. ولی کسی که زن عقدی دائمی یا کنیز مملوک دارد و در حالی که بالغ و عاقل و آزاد بوده با او نزدیکی کرده و هر وقت هم بخواهد می‌تواند با او نزدیکی کند، اگر با زنیکه بالغه و عاقله است زنا کند باید او را سنگسار نمایند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نا بالغ یا دیوانه باشد؛ وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید؛ باید نماز پدر را قضا نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی را که به او وصیت می کنند (وصی) می گویند و بنابر احتیاط واجب باید مسلمان و بالغ و عاقل و مورد اعتماد باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نابالغ یا دیوانه باشد وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید باید نماز پدر را قضا نماید
- [آیت الله سیستانی] اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نابالغ ، یا دیوانه باشد ، وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید ، بر او واجب نیست نماز پدر را قضا نماید .
- [آیت الله خوئی] اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نابالغ یا دیوانه باشد، وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید، باید نماز پدر را قضا نماید
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه پسر بزرگتر در موقع مرگ پدر یا مادر نابالغ یا دیوانه بوده، هروقت بالغ و عاقل شود باید نماز و روزه پدر یا مادر را قضا نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نابالغ یا دیوانه باشد، وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید، باید نماز پدر را قضا نماید و اگر در حال ممیّز بودن هم نماز پدر را بخواند صحیح است و چنانچه پیش از بالغ شدن یا عاقل شدن بمیرد، چنانچه نمازهای پدر خوانده نشده باشد، بنا بر احتیاط پسر دوم قضای نماز پدر را عهده‌دار شود و همچنین است اگر پسر دوم پیش از بالغ شدن یا عاقل شدن بمیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] وصی باید بالغ و عاقل و مورد اطمینان باشد. و اگر وصیت کننده مسلمان باشد چنانچه عمل به وصیت موجب استیلاء بر ورثه ای که در این فرض طبعاً مسلمان خواهند بود باشد، لازم است مسلمان باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] وصی باید عاقل باشد و احوط این است که بالغ نیز باشد و لازم است وصی مسلمان؛ مسلمان نیز باشد و در اموری که راجع به شخص موصی نیست لازم است مورد اطمینان باشد.
- [آیت الله خوئی] وصی باید عاقل باشد و احوط این است که بالغ نیز باشد و لازم است وصی مسلمان باشد و در اموری که راجع به شخص موصی نیست لازم است مورد اطمینان باشد.