اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
شخصی در حال صغیری پدرش را از دست داد اموال پدر را تقسیم کردند آیا این شخص بعد از آن که کبیر شد می‌تواند ادّعای اموال کند؟
اگر تقسیم به مصلحت صغیر بوده و با نظر قیّم واقع شده باشد دیگر حقّ اعتراض ندارد.
اگر تقسیم به مصلحت صغیر بوده و با نظر قیّم واقع شده باشد دیگر حقّ اعتراض ندارد.
عنوان سوال:
شخصی در حال صغیری پدرش را از دست داد اموال پدر را تقسیم کردند آیا این شخص بعد از آن که کبیر شد می‌تواند ادّعای اموال کند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی هنگام حیات پدرش، پدر خود را کتک زده و پدرش با نارضایتی از دنیا رفته آیا می‌تواند توبه نماید و کاری کند که پدرش در آن دنیا از او راضی شود چگونه؟
- اگر پدری فوت نماید و قبل از تقسیم اموال ایشان بین ورثه بعضی از ورّاث هم فوت نمایند آیا به وارثان ورثه فوت شده ارث پدر میرسد یا خیر؟
- آیا شخص بدون مجوّز پزشک به بهانه استفاده دارویی و با تشخیص شخصی می‌تواند از موادّ مخدّر استفاده کند؟
- شخصی قسم خورده، آیا پدر تنها می‌تواند قسم فرزند را به هم بزند، جدّ و حاکم شرع چطور؟ همچنین آیا شوهر می‌تواند قسم زن را به هم بزند؟
- شخصی بدهکار است و توان پرداخت بدهی خود را ندارد آیا می‌تواند از پدر خود زکات بگیرد؟
- شخصی به علّت نداشتن فرزند دختر بچّه شیرخوارهای را از بهزیستی گرفته و بزرگ کرده و وصیّت کرده که تمام اموال من بعد از من متعلّق به همین دختر می‌باشد در ضمن این شخص همسر و برادر و خواهر دارد آیا شرعاتمام اموال مال همین دختر است یا یک سوّم بقیّه متعلّق به ورّاث می‌باشد حال اگر این شخص تمام اموال خود را با همین دختر با ده هزار تومان مصالحه کند و فوت کند آیا اموال متعلّق به این دختر است و بقیّه ورّاث ارث نمیبرند و راه شرعی برای انتقال اموال به این دختر چیست؟
- اگر شخصی زنی را تحریک به زنا کند و زن روی همان تحریک دست به عمل زنا بزند، آیا برای آن شخص حدّ قیادت جاری میگردد یا خیر؟
- شخصی دارای یک پسر است، وصیّت کرده منزل متعلّق به اوست و تا مادر زنده است همراه او باشد و از طرفی خواهران نیز شهادت میدهند که پدرشان میگفت منزل متعلّق به پسر است، آیا خانه جز اموال پسر است یا این که باید جز ثلث اموال پدر حساب کرد؟
- شخصی در حریم زمین و قریه دیگران عمارت درست میکند در ابتدا از اهل آن قریه کسی از ساختن عمارت جلوگیری نمیکنند یا قدرت منع کردن را نداشته و بعد از آماده شدن عمارت شخص ادّعای حقّ میکند آیا شرعاچه حکمی دارد؟
- چشمه آبی در زیر زمین شخصی وجود دارد که اگر صاحب زمین بخواهد چشمه را حفر کند تا از آب آن استفاده کند خرابی برای زمین دیگری به بار میآورد آیا این شخص می‌تواند چشمه را حفر کند یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا شخصی که اموال با او مصالحه شده می‌تواند بگوید: اموال مصالحه کننده جزء اموال شخصی بنده شده، و شخص مصالحه کننده هیچ گونه حق و حقوقی نسبت به اموال مصالحه شده خود ندارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر بین چند وارث، یک، یا دو نفر صغیر و بقیه کبیر باشند، تصرف در این اموال موروثی و تقسیم آن ها چگونه صحیح می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی اموال خود را به کسی صلح کند به این شرط که او بعد از وفات صلح کننده مال را بین ورثه او تقسیم نماید؛حال آیا این شخص می تواند آن مال را به شخص دیگری صلح نماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فرزندی اختیار تمام اموال پدرش را دارد، و پدرش نمی تواند حج بجا آورد. فرزند بدون اطّلاع پدر، شخصی را برای وی اجیر کرده و خودش نیز برای انجام حجّ خویش مشرّف شده است. آیا حجّ اجیر از سوی پدر صحیح است؟ اگر در مدینه قصد کند که همه مخارج اجیر را از مال خودش محاسبه کند، آیا اشکال برطرف می شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی تمام اختیارات اموال پدرش را دارد و پدر نمی تواند بالمباشره حج را به جا اورد پسر بدون تذکر دادن به پدر شخصی را اجیر برای حج پدر نموده و خودش هم برای حج خود مشرف شده در این فرض ایا حج اجیر برای حج پدر مجزی است یا خیر و هرگاه در مدینه تصمیم بگیرد که انچه را از مال پدر به اجیر داده است با پدر حساب نکند و از مال خودش باشد رفع اشکال می شود یا نه
- [آیت الله بهجت] بین چند وارث اگر تعدادی کبیر از یک مادر که مادرشان در زمان بودن ولیّ، از دنیا رفته است و یک صغیر از یک مادر که در زمان بودن ولیّ، طلاق شرعی داده شده است و دو صغیر از یک مادر که همسر قانونی و شرعی ولیّ بوده است و ولیّ از دنیا رفته، بعد از وفات ولیّ همسری که طلاق گرفته بود، قیّم فرزندش شده و تقاضای تقسیم اموال نموده است و وارثین کبیر اجازه تصرف در اموال ندادند و قیّم دو صغیر هم اجازه ندادند و دو صغیر هم کبیر نشده اند تا خود اجازه دهند، آیا می شود در این اموال تصرف نمود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی تمام اختیارات اموال پدرش را دارد و پدر نمیتواند بالمباشره حجّ را بجا آورد، پسر بدون تذکّر دادن به پدر شخصی را اجیر برای حجّ پدر نموده و خودش هم برای حجّ پدر، مجزی است یا خیر؟ و هر گاه در مدینه تصمیم بگیرد که آنچه را از مال پدر به اجیر داده است با پدر حساب نکند و از مال خودش باشد، رفع اشکال می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی تمام اختیارات اموال پدرش را دارد و پدر نمیتواند بالمباشره حجّ را بجا آورد، پسر بدون تذکّر دادن به پدر شخصی را اجیر برای حجّ پدر نموده و خودش هم برای حجّ پدر، مجزی است یا خیر؟ و هر گاه در مدینه تصمیم بگیرد که آنچه را از مال پدر به اجیر داده است با پدر حساب نکند و از مال خودش باشد، رفع اشکال می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دختر صغیری پدر خود را از دست داده و مادرش نیز شوهر کرده است و دختر بچه دارای مادر و مادر پدر است، حق الحضانة باکدام یک از اینهاست؟
- [آیت الله نوری همدانی] و - در نهایت آیا شرعاً خانه به دخترها میرسد - طبق اظهارات شفاهی پدر در زمان حیات - یا طبق ادعای پسرها باید بین پسرها و دخترها تقسیم شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- پدر وجدّ پدری طفل و نیز وصیّ پدر در تصرّف در اموال صغار و همچنین وصیّ جدّ پدری در تصرّف اموال قاصرین یا قیم منصوب از طرف پدر یا جدّ میتوانند مال طفل را بفروشند و نیز مجتهد عادل هم می‌تواند مال دیوانه یا یتیم یا مال کسی را که غائب است بفروشد و احتیاط در این موارد رعایت مصلحت وغبطه است.
- مشهور فرمودهاند در کلیه معاملات که بنحو معاوضه )داد وستد( باشد لازم است هریک از دو طرف معاوضه، مالیت )قیمت وارزش( داشته باشد، زیرا که اگر یکی از دو طرف مالیت نداشته باشد معامله سفهی وباطل خواهد بود )مثلاً( اگر کسی یک دانه جو را که مالیّت ندارد به یکصد ریال بفروشد معامله باطل است، ولی ظاهر این است که اگر در معامله غرض شخصی باشد، معامله سفهی نمیشود )مثلاً( شخصی طالب خط پدرش باشد و آن خط نزد کسی است وارزش ندارد، چنانچه آن شخص خط پدر خود را به قیمتی بخرد این معامله سفهینخواهد بود، علاوه بر این که دلیلی بر بطلان معامله سفهی نیست بلکه معامله سفیه باطل است وتفصیل آن را در محل خود ذکر نمودهایم.
- بیمه انواع واقسام متعددی دارد: بیمه حیات وسلامتی بدن بیمه اموال، چه اموالی که از خارج خریداری شده باشد و یا موجود در انبارهای کالا، شخصی و یا عمومی و یا اثاث البیت بیمه خطر آتش سوزی وغرق در آب و نقص حاصل در کالا و حصول عیب و خرابی در آن بیمه ماشین و شخص ثالث یا تمام بدنه بیمه کشتیهای تجارتی و آنچه از این قبیل است و بیمه اقسام دیگری نیز دارد و چون حکم آن‌ها یکی است لزومی ندارد که تمام آن‌ها ذکر شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] پدر می‌تواند به پسرش زکات بدهد که برای خود زن بگیرد؛ پسر هم می‌تواند برای آن که پدرش زن بگیرد، زکات خود را به او بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] پس از آن که حاکم شرع حکم به ضبط و توقیف اموال شخص ورشکسته نمود، اموال وی، به جز خانه مسکونی و لوازم ضروری زندگی، ضبط و میان طلبکاران تقسیم می‌شود.
- [آیت الله اردبیلی] مخارج خوراک، پوشاک و مسکن شخص ورشکسته و کسانی که تحت سرپرستی او میباشند با مراعات شئون آنان تا هنگام تقسیم، از اموال او برداشته می‌شود و اگر بمیرد، هزینه کفن و دفن او بر بدهیهای او مقدّم می‌باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اکر وارث متوفی فقط چند عمه یا چند عمو باشند اموال متوفی بین آنان بالسویه تقسیم می شود و در این فرض فرقی نمی کند که همه پدری باشند یا مادری یا پدر و مادری.
- [آیت الله بهجت] پدر و جد پدری که بر اطفال ولایت دارند در صورتی که یکی از آن‌ها زنده است، می‌تواند وصیّت کند که سرپرستی اطفالش برای شخص دیگری باشد، و همینطور می‌تواند وصیّت کند که شخص دوم نیز، بعد از خود شخص سومی را بهعنوان سرپرست اطفال انتخاب کند، ولی این حق برای مادر ثابت نیست، بلکه قَیِّم اطفال ولیّ شرعی آن‌ها است.
- [آیت الله اردبیلی] آنچه در دست و تصرّف کسی یا در دست وکیل یا امین یا مستأجر او است خواه مال باشد یامنفعت و یا حق و مانند آن در صورتی که تصرّف همراه با ادّعای مالکیّت آن باشد تا زمانی که علم یا مدرک معتبر بر خلاف آن وجود نداشته باشد، ملک آن شخص محسوب می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر شخصی بمیرد و وارث او پدرش باشد همه مال میّت به او میرسد و همچنین است اگر وارث او مادرش باشد، و اگر پدر و مادر هر دو باشند یک قسمت مال میّت به مادر و دو قسمت آن به پدر میرسد به شرطی که میّت دو برادر پدری یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری نداشته باشد چون اگر اینها موجود باشند مادر شش یک مال را میبرد و بقیه به پدر میرسد.
- [آیت الله اردبیلی] چنانچه خود بچّه دارای اموالی باشد، پدر می‌تواند اجرت کسی را که به بچّه شیر میدهد، از اموال او بردارد و اگر بچّه اموالی نداشته باشد، بر پدر واجب است که اجرت او را از مال خود بپردازد و اگر پدر نیز نتواند اجرت را بپردازد، چنانچه پدر بزرگ پدری داشته باشد و وی بتواند اجرت را بدهد، بنابر احتیاط واجب باید بپردازد وگرنه بر مادر واجب است که بدون اجرت به بچّه شیر بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آنچه در دست کفّار باشد و مالک آن از کسانی باشد که اموال آن‌ها احترام دارد؛ یعنی مسلمانان یا کافران ذمّی یا معاهد، چنانچه به صورت امانت در دست کفّار بوده و آنان خود را مالک آن نمیدانستهاند، اگر با جنگ یا بدون جنگ به دست مسلمانان برسد، احکام غنیمت بر آن بار نمیشود، بلکه ملک مالک اصلی است، همچنین اگر کفّار خود را مالک آن مال میدانسته ولی بدون جنگ به دست مسلمانان برسد، ولی اگر با جنگ به دست مسلمانان برسد - خواه در پیکاری عمومی به چنگ مسلمانان آمده باشد یا برخی از مسلمانان آن را به دست بیاورند - غنیمت جنگیست و خمس آن کنار گذاشته و بقیه بین جنگجویان تقسیم می‌شود، ولی مالک اصلی مال نسبت به آن حقّ اولویت دارد و می‌تواند با پرداخت قیمت آن، آن را مالک گردد
- [آیت الله بهجت] مرد با دختری که مادر یا مادربزرگ مرد، او را شیر کامل داده نمیتواند ازدواج نماید. همچنین اگر زنِ پدر مرد، از شیر پدر او، دختری را شیر داده باشد، آن مرد نمیتواند با آن دختر ازدواج نماید، و چنانچه شخصی دختر شیرخواری را برای خود عقد کند، و بعداً مادر یا مادربزرگ، یا زن پدر او از شیر پدر آن شخص، آن دختر را شیر دهد، عقد باطل می‌شود.