اطلاق
واژه اطلاق ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اطلاق (اصول)، صدور کلام از گوینده بدون قید یا شرطی• اطلاق (منطق)، مذكور نداشتن جهت در قضيه، عدم ذكر جهت در قضيه
به نظر حضرتعالی معسر به چه کسی گفته می‌شود آیا به صرف نداشتن مال به کسی معسر گفته می‌شود یا اینکه باید امکان تحصیل مال نیز نداشته باشد تا به او معسر اطلاق شود؟
معسر آن است که جهت اداء دین، مالی نداشته باشد و کار و صنعتی هم ندارد که بوسیله آن بتواند دین خود را اداء کند.
معسر آن است که جهت اداء دین، مالی نداشته باشد و کار و صنعتی هم ندارد که بوسیله آن بتواند دین خود را اداء کند.
عنوان سوال:
به نظر حضرتعالی معسر به چه کسی گفته می‌شود آیا به صرف نداشتن مال به کسی معسر گفته می‌شود یا اینکه باید امکان تحصیل مال نیز نداشته باشد تا به او معسر اطلاق شود؟
پاسخ:
معسر آن است که جهت اداء دین، مالی نداشته باشد و کار و صنعتی هم ندارد که بوسیله آن بتواند دین خود را اداء کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نظر کلّی حضرتعالی راجع به استخاره چیست و برای اطّلاع بیشتر به چه منابعی باید رجوع نمائیم؟
- آیا معاملات معسر در حکم احتیال (کلاهبرداری) است و آیا میتوان بر آن آثار حقوقی اعمّ از اینکه مال به مالکیّت محتال نیاید و منافع مدّت تصرّف را ضامن باشد و در معامله با اموال محتیله حکم معامله با مال غیر بار کرد یا خیر؟
- به نظر حضرتعالی هدیه، هبه، عیدی و چشم روشنی خمس دارند و آیا مهریه زن و دیه خمس دارد یا خیر؟
- آیا احادیثی که لعن به ظالمین و غاصبین در حقّ ائمه 7 را دارای ثوابی بیش از ذکر صلوات بیان نمودهاند در نظر حضرتعالی صحّت دارند؟
- آیا از نظر شرعی، امکان بازداشت مجرمی که در مکّه است و قانوناباید بازداشت شود، وجود دارد؟
- آیا برای وکلای حضرتعالی، جایز است در هنگام تخمیس اموال مردم، مقداری از خمس را به صاحب مال ببخشد، زیرا در بسیاری موارد موجب دلگرمی مؤمنین و ادامه پرداخت خمس میگردد؟
- بعضااتّفاق میافتد که مدّاحان در برخی مراسم میلاد و جشنها حضّار را به کف زدن و سوت زدن بصورت مهیّج دعوت مینمایند نظر حضرتعالی راجع به شرکت امدادگران در مراسم فوق جهت پوشش امدادی مراسم چگونه است؟
- در روایتی آمده که اهل بیت پیامبر9 روز اربعین از شام به طرف مدینه حرکت کرد ولی ورود اهل بیت به کربلا در روز اربعین را علمائی مانند علامّه مجلسی در زادالمعاد، فاضل بیرجندی در وقایع العشور محدث قمّی در منتهی الامال و دکتر آیتی در بررسی تاریخ عاشورا ردّ فرمودهاند نظر حضرتعالی در این باره چیست؟
- کسی وصیّت کرده که از هر یک هکتار زمین نصف محصول آن متعلّق به عزاداری و نصف دیگر مال فرزندان، حال در زمان وصیّت زمینها یکبار محصول میگرفتند ولی حالا دو بار محصول میگیرند در این صورت هر دو محصول نصف آن را باید صرف عزاداری کنند یا یک محصول را؟
- آیا جایز است برای کسی که بر تقلید از میّت باقی مانده است در مسائل مستحدثه به فتوای مجتهدش عمل کند در حالیکه نمیتواند نظر مجتهد میّت را بدست بیاورد و آیا در اینگونه مسائل هم باید از اعلم تقلید کند و اگر امکان شناخت اعلم نباشد وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] دیدگاه حضرتعالی در ارتباط با نحوه صرف صدقه چیست؟
- [سایر] آیا تحصیل همزمان حوزه علمیه و دانشگاه سراسری امکان پذیر است؟ شرایط تحصیل زبان عربی در حوزه ؟ با تشکر فراوان
- [سایر] محضر آیت الله هادوی تهرانی، سلام علیکم. نظر حضرتعالی در مورد تحصیل همزمان در حوزه و دانشگاه چیست؟ و چگونه از دلسرد شدن و خستگی در مسیر طلبگی جلوگیری کنیم؟
- [سایر] به نام خدا از نظر رهبر معظم انقلاب، دانشجوی انقلابی به چه کسی اطلاق می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به وضعیّت کنونی مسلمانان فلسطین، و عدم امکان حضور فیزیکی و جهاد برای مسلمانان کشورهای دیگر، وظیفه ما در قبال این مسأله چه می باشد؟ به نظر حضرتعالی وظیفه خاصّ دانشجویان چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] به نظر حضرتعالی ماهیّت پول چیست؟
- [سایر] نظر حضرتعالی درباره مقبولیت جهانی کشور چیست ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نظر حضرتعالی پیرامون موزیکهای غم انگیز چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا به مؤدّی برای صرف سهم سادات، اجازه کلّی میدهید یا در هر موردی، مصرف آن به اجازه حضرتعالی منوط است؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا به مؤدّی برای صرف سهم سادات، اجازه کلّی میدهید یا در هر موردی، مصرف آن به اجازه حضرتعالی منوط است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به جایی برسد که وطن او بوده و از آنجا صرف نظر کرده و بنا ندارد جای دیگری هم وطن بگیرد نباید نماز را تمام بخواند.
- اگر انسان از نگهداری امانت منصرف شود و ودیعه را به هم بزند باید در صورت امکان هرچه زودتر مال را به صاحب آن یا وکیل یا ولیّ صاحبش برساند، یا به آنان خبر دهد که به نگهداری حاضر نیست و اگر بدون عذر مال را به آنان نرساند وخبر هم ندهد، چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- اگر مالی را که کمتر از 12/6 نخود نقره سکّهدار ارزش دارد پیدا کند و از آن صرف نظر نماید و در مسجد یا جای دیگر بگذارد، چنانچه کسی آن را بردارد، برای او حلال است.
- اگر مال حلالی با حرام مخلوط شود ومقدار حرام معلوم باشد وانسان بداند که صاحب آن از چند نفر معیّن بیرون نیست ولی نتواند بفهمد کیست، واجب آن است که رضایت همه را تحصیل کند و اگر ممکن نباشد یا مستلزم ضرر فوقالعاده باشد، باید عمل به قرعه در تعیین مالک بنماید.
- جائز است گرفتن نطفه مرد به تنهائی در صورتی که مقدّمات حرام نداشته باشد وگذاشتن آن نطفه در رحم مصنوعی وتربیت کردن آن بمنظور تولید بچه و چنانچه امکان داشته باشد از این راه بچهای تولید گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است واحکام پدر و فرزندی بین آن‌ها برقرار می‌شود ولکن این بچه مادر ندارد.
- اگر چیزی را که میفروشند یکی از شرطهای معامله در آن نباشد مثلاً چیزی را که باید با وزن خرید وفروش کنند بدون وزن معامله نمایند، معامله باطل است و چنانچه فروشنده وخریدار با قطع نظر از معامله راضی باشند که در مال یکدیگر تصرّف کنند، اشکال ندارد وگرنه چیزی را که از یکدیگر گرفتهاند مثل مال غصبی است و باید آن را به همدیگر برگردانند، و در صورتی که مال هریک در دست دیگری تلف شود، چه بداند معامله باطل است چه نداند، باید عوض آن را بدهد.
- اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معیّن کند و به کسی که امانت را قبول کرده بگوید که باید مال را در اینجا حفظ کنی و اگر احتمال بدهی که از بین برود، نباید آن را به جای دیگر ببری، چنانچه امانتدار احتمال دهد که در آنجا از بین برود وبداند چون آنجا در نظر صاحب مال برای حفظ بهتر بوده گفته است که نباید از آنجا بیرون ببری، نمیتواند آن را به جای دیگر ببرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود ضامن است و همچنین اگر نداند به چه جهت گفته که به جای دیگر نبر، چنانچه به جای دیگر ببرد و تلف شود واجب است که عوض آن را بدهد.
- استفادهای که مال را برای آن اجاره می‌دهند چهار شرط دارد: اوّل آن که حلال باشد، بنابراین اجاره دادن دکان برای مشروب فروشی یا نگهداری شراب وکرایه دادن حیوان برای حمل ونقل شراب باطل است; دوم پول دادن برای آن استفاده در نظر مردم بیهوده نباشد; سوم اگر چیزی را که اجاره می‌دهند چند استفاده دارد، استفادهای که مستأجر باید از آن ببرد معیّن نمایند مثلاً اگر حیوانی را که سواری میدهد وبار میبرد اجاره دهند، باید در موقع اجاره، معیّن کنند که سواری یا باربری آن، مال مستأجر است یا همه استفادههای آن برایمستأجر باشد; چهارم مدّت استفاده را معیّن نمایند و اگر مدّت معلوم نباشد ولی عمل را معیّن کنند مثلاً با خیّاط قرار بگذارند که لباس معیّنی را بطور مخصوصی بدوزد کافی است مگر آنکه زمان برای شخص مهم باشد.
- کسی که از وطنش صرف نظر کرده و میخواهد وطن دیگری برایخود اختیار کند، باید در مسافرت نماز را شکسته بخواند مگر آنکه یکی از عناوین تمام خواندن نماز برای او حاصل شود مثل سفرهای زیاد. شرط هشتم آن که بحدّ ترخّص برسد یعنی از وطنش یا جایی که قصد کرده ده روز آنجا بماند، به قدری دور شود که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگر نباشد که از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیری کند و لازم نیست به قدری دور شود که منارهها و گنبدها را نبیند، یا دیوارها هیچ پیدا نباشد، بلکه همینقدر که دیوار کاملاً معلوم نباشد کافی است.
- مزارعه چند شرط دارد: اوّل - آن که صاحب زمین به زارع بگوید زمین را به تو واگذار کردم وزارع هم بگوید قبول کردم، یا بدون این که حرفی بزنند مالک، زمین را واگذار کند وزارع قبول نماید، دوم - صاحب زمین وزارع هردو مکلّف وعاقل باشند و با قصد واختیار خود مزارعه را انجام دهند وسفیه نباشند یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند ولی با اجازه ولیّ صحیح است و همچنین ممنوع التصرف از طرف حاکم شرع نباشد; سوم - مالک وزارع از تمام حاصل زمین ببرند، پس اگر مثلاً شرط کنند که آنچه اوّل یا آخر میرسد، مال یکی از آنان باشد مزارعه باطل است; چهارم - سهم هرکدام نصف یا ثلث حاصل ومانند اینها باشد پس اگر مالک بگوید در این زمین زراعت کن و هرچه میخواهی به من بده، صحیح نیست; پنجم - مدّتی که باید زمین در اختیار زارع باشد معیّن کنند و باید مدّت به قدری باشد که در آن مدّت به دست آمدن حاصل ممکن باشد; ششم - زمین قابل زراعت باشد، هفتم - اگر منظور هرکدام از آنان زراعت مخصوصی است چیزی را که زارع باید بکارد معیّن کنند ولی اگر زراعت معیّنی را در نظر ندارند، یا زراعتی را که هردو در نظر دارند معلوم است، لازم نیست آن را معیّن نمایند; هشتم - مالک زمین را معیّن کند، پس کسی که چند قطعه زمین متفاوت دارد، اگر بزارع بگوید در یکی از اینها زراعت کن و آن را معیّن نکند مزارعه باطل است; نهم - خرجی را که هرکدام آنان باید بکنند معیّن نمایند ولی اگر خرجی را که هرکدام باید بکنند معلوم باشد، لازم نیست آن را معیّن نمایند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر مال حلالی با حرام مخلوط شود و مقدار حرام معلوم باشد و انسان بداند که صاحب آن از چند نفر معیّن بیرون نیست ولی نتواند بفهمد کیست، باید تا حدّ امکان از تمام آنان تحصیل رضایت نماید و اگر ممکن نگردید، آن مقدار از مال را بین آنان به طور مساوی تقسیم نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر پدر یا مادر در حقوق اولاد کوتاهی بنمایند، گرچه ضمان ندارد و اولاد از آن‌ها چیزی بستانکار نمیشوند، ولی تا رضایت اولاد را فراهم نکنند توب? آن‌ها قبول نمیشود، مگر اینکه تحصیل رضایت آن‌ها مقدور نباشد که در این صورت با دعا و استغفار و در صورت امکان با دادن مال، باید جبران کنند.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسب حلال جهت هزینه خود و عیال در صورت نداشتن مال دیگر, واجب است و در صورت داشتن مال دیگر , جهت انجام دادن کارهای خیر; نیز تأمین رفاه بیشتر افراد خانواده و جامعه, مستحب است.
- [آیت الله بهجت] خانه کعبه که در مکه معظمه می‌باشد قبله است، و باید روبهروی آن نماز خواند و همینقدر که گمان بکند روبهروی قبله است و گمان او عقلایی باشد، کافی است، اگرچه در صورت امکان، احتیاط مستحب در تحصیل علم و یا اطمینان به قبله است و همچنین اگر بتواند گمان قویتری پیدا کند؛ در صورتی که مشکل نباشد احتیاط مستحب در تحصیل آن است.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه بین کسانی که مال را برای انان وقف کرده اند به طوری اختلاف پیدا شود که اگر مال وقف را نفروشند خوف تلف مال وقف یا جانی باشد می توانند ان مال را بفروشند و باید به عوض ان مالی بخرند و بر طبق وقف اول عواید ان را در مصرفی که واقف معین کرده صرف کنند و در صورت عدم امکان به مصرفی که به مقصود وقف کننده نزدیک تر است برسانند و همچنین است اگر واقف شرط کند که اگر صلاح در فروش وقف باشد بفروشند
- [آیت الله اردبیلی] (شرکت) یعنی مشارکت در اموال که به صرف مخلوط شدن دو مال با یکدیگر حاصل می‌شود و احتیاجی به صیغه ندارد و اگر بخواهند که هر دو بتوانند در مال تصرّف کنند، به صرف اجازه جواز حاصل می‌شود و اگر صیغه بخوانند و عقد شرکت منظور باشد، اختلاط و امتزاج لازم نیست. تفصیل مسأله را در کتاب (فقه الشرکه) آوردهایم.
- [آیت الله مظاهری] عامل، باید مال را در تجارت صرف کند، امّا اگر پولی را به عامل بدهد تا آن را در زارعت صرف کند یا استخراج معدن کند و در منافع شریک باشند، معامله صحیح است، و اگر مال تلف شد عامل ضامن نیست، گرچه احکام مضاربه را ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر به جایی برسد که وطن او بوده و از ان جا صرف نظر کرده حکم وطن بر ان جاری نیست
- [آیت الله خوئی] اگر بهجایی برسد که وطن او بوده و از آنجا صرف نظر کرده نباید نماز را تمام بخواند، اگرچه وطن دیگری هم برای خود اختیار نکرده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که از کسب و تجارت فایدهای برده، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست، میتواند مخارج سال خود را فقط از فایده کسب حساب کند، اگر چه از مال دیگر برای مخارج خود صرف کرده باشد.