وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
اگر زنی دو روز خون دید و قطع گردید سپس روز پنجم خون ببیند اگر یک روز باشد چه صورت دارد و اگر سه روز باشد وظیفه چیست؟
در صورتی که خون روز پنجم یک روز بیشتر ادامه پیدا نکند، کلّ خونی که دیده استحاضه است و اگر خون روز پنجم بیش از سه روز ادامه پیدا کند، این مدّت حیض می‌باشد و روز اوّل و دوّم استحاضه است.
در صورتی که خون روز پنجم یک روز بیشتر ادامه پیدا نکند، کلّ خونی که دیده استحاضه است و اگر خون روز پنجم بیش از سه روز ادامه پیدا کند، این مدّت حیض می‌باشد و روز اوّل و دوّم استحاضه است.
عنوان سوال:
اگر زنی دو روز خون دید و قطع گردید سپس روز پنجم خون ببیند اگر یک روز باشد چه صورت دارد و اگر سه روز باشد وظیفه چیست؟
پاسخ:
در صورتی که خون روز پنجم یک روز بیشتر ادامه پیدا نکند، کلّ خونی که دیده استحاضه است و اگر خون روز پنجم بیش از سه روز ادامه پیدا کند، این مدّت حیض می‌باشد و روز اوّل و دوّم استحاضه است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر زنی بعد از ده روز ترشّحی زرد رنگ ببیند که شکّ دارد آیا خون است یا ترشّح وظیفه او چیست؟
- اگر زنی در وسط روز ماه مبارک خون حیض ببیند، آیا روزه او باطل است؟
- اگر زنی در یک ماه، چند مرتبه خون ببیند و در هر مرتبه، ده روز پاک است و در ماه آینده موعد قاعدگیاش، خونی را که میبیند صفات حیض را ندارد، وظیفه او نسبت به چند مرتبه خون دیدن در یک ماه و خون دیدن بدون صفات حیض چیست؟
- اگر زن حاملهای لحظهای خون ببیند این چه خونی است؟
- مردی زنی را به مدّتی عقد کرد، در این مدّت زن دیوانه شد و یا بیهوش گردید آیا حقّ جماع با او را دارد؟
- اگر خون از جراحات میّت قطع نشود تکلیف غسل او چه می‌شود؟
- اگر زن حامله ترسید و یا صدمهای به او وارد شد، سپس چند روزی خون دید و سقط جنین کرد خونی که دیده محکوم به چیست؟
- اگر در حادثهای مثل زلزله، عضو قطع شدهای پیدا شود و معلوم نباشد، مال مرد است یا زن وظیفه چیست؟
- اگر کسی دو نفر مرد و زن را در حالت زنا ببیند وظیفه چیست و اگر بیننده شوهر باشد چطور؟
- اگر کسی دو نفر زن و مرد را در حال زنا ببیند و آنها را بکشد وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] زنی که عادت (وقتیه عددیه) دارد، اگر حداقل سه روز یا بیشتر خون ببیند، آنگاه چند روز پاک شود و دوباره تا بیش از ده روز خون ببیند، تکلیف او چیست؟ (خون اول در ایام عادت است)
- [سایر] اگر زنی بیش از سه روز خون ببیند و در کمتر از ده روز پاک شود؛ چنانچه بین خون زخم و حیض شک داشته باشد، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر کمتر از سه روز خون ببیند و سپس پاک شود و بعد سه روز خون ببیند کدام حیض است؟
- [سایر] زنی که عادت (وقتیه عددیه) دارد، اگر حداقل سه روز یا بیشتر خون ببیند، آنگاه چند روز پاک شود و دوباره تا بیش از ده روز خون ببیند، تکلیف او چیست؟ (خونها در روزهای عادت نیست)
- [آیت الله سبحانی] زنی که صاحب عادت عددیه است اگر در طول ماه لکه بینی های منقطع داشت و بعد از سه روز لکه بینی خون با شرایط حیض دید و تا ده روز ادامه یافت. کدام خون را حیض قرار دهد؟
- [آیت الله بهجت] اگر زنی بیش از سه روز خون دید وده روز یا کمتر از آن پاک شد، چنان چه نمی داند خون زخم وجراحت است یا نه آیا حیض است؟
- [آیت الله سبحانی] خانمی در روز ماه مبارک رمضان لک دید به گمان اینکه ایّام عادت شروع شده ، روزه خود را افطار نمود فردای آن روز خون قطع گردید معلوم شد که خون حیض نبوده است. سوأل می کند در افطار روزه مزبور کفّاره هم دارد؟
- [آیت الله سبحانی] زنی که عادت ماهانه او همیشه 7 روز باشد و تا 10 روز لک ببیند وظیفه او در این سه روز چیست؟
- [سایر] در خون حیض شرط است که زن سه روز اول را خون ببیند، حال اگر خانمی روز اول را به مدت مثلاً یک ساعت خون ببیند، سپس قطع شود و روزهای دیگر هم به این شکل مشاهده کند؛ آیا حیض محسوب می‌شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی روز هشتم خون دید خیال کرد حیض است احرامش را تبدیل به حج افراد کرد بعد که به عرفات رفت متوجه شد که استحاضه است وظیفه او چیست
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنهای حائض بر شش قسمند: اوّل صاحب عادت وقتیه وعددیّه، و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معیّن خون حیض ببیند وشماره روزهای حیض او هم در هر ماه یک اندازه باشد، مثل آن که دو ماه پشت سر هم از اوّل ماه تا هفتم خون ببیند. دوم صاحب عادت وقتیّه و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معیّن، خون حیض ببیند ولی شماره روزهای حیض او در هر دو ماه یک اندازه نباشد، مثلاً دو ماه پشت سر هم از روز اوّل ماه خون ببیند ولی ماه اوّل روز هفتم وماه دوم روز هشتم از خون پاک شود. سوم صاحب عادت عددیّه و آن زنی است که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم به یک اندازه باشد، ولی وقت دیدن آن دو خون یکی نباشد، مثل آن که ماه اوّل از پنجم تا دهم وماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند. چهارم مضطربه و آن زنی است که چند ماه خون دیده، ولی عادت معیّنی پیدا نکرده، یا عادتش به هم خورده مثلاً سه دفعه یا بیشتر خون مختلف دیده بر خلاف عادت سابقه وعادت تازهای پیدا نکرده است. پنجم مبتدئه و آن زنی است که دفعه اوّل خون دیدن او است. ششم ناسیه و آن زنی است که عادت خود را فراموش کرده است، و هرکدام اینها احکامی دارند که در مسائل آینده گفته می‌شود.
- اگر کمتر از سه روز خون ببیند وپاک شود و بعد سه روز خون ببیند، خون دوم حیض است وخون اوّل اگر در روزهای عادتش باشد، باید جمع کند بین تروک حائض واعمال استحاضه.
- زنهایی که عادت عددیّه دارند سه دستهاند: اوّل زنی که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم یک اندازه باشد، ولیوقت خون دیدن او یکی نباشد که در این صورت هر چند روزی که خون دیده عادت او می‌شود، مثلاً اگر ماه اوّل از روز اوّل تا پنجم وماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند، عادت او پنج روز می‌شود. دوم زنی که از خون پاک نمیشود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز از خونی که میبیند نشانه حیض وبقیّه نشانه استحاضه را دارد وشماره روزهایی که خون نشانه حیض دارد در هر دو ماه یک اندازه است، امّا وقت آن یکی نیست، که در این صورت هر چند روزی که خون او نشانه حیض را دارد، عادت او می‌شود، مثلاً اگر یک ماه از اوّل ما ه تا پنجم وماه بعد از یازدهم تا پانزدهم خون او نشانه حیض وبقیّه نشانه استحاضه را داشته باشد، شماره روزهای عادت او پنج روز می‌شود. سوم زنی که دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر خون ببیند و یک روز یا بیشتر پاک شود ودو مرتبه خون ببیند ووقت دیدن خون در ماه اوّل یا ماه دوم فرق داشته باشد، که اگر تمام روزها که خون دیده وروزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود وشماره روزهای آن هم به یک اندازه باشد، تمام روزهایی که در وسط پاک بوده عادت حیض او می‌شود، ولازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشد، مثلاً اگر ماه اوّل از روز اوّل ماه تا سوم خون ببیند ودو روز پاک شود ودو باره سه روز خون ببیند وماه دوم از یازدهم تا سیزدهم خون ببیند ودو روز یا بیشتر یا کمتر پاک شود ودوباره خون ببیند وروی هم از هشت روز بیشتر نشود، عادت او هشت روزمیشود.
- باید سه روز اوّل حیض پشت سر هم باشد، پس اگر مثلاً دو روز خون ببیند ویک روز پاک شود ودوباره یک روز خون ببیند، حیض نیست.
- لازم نیست شب اوّل وشب چهارم را خون ببیند، ولی باید در شب دوم وسوم خون قطع نشود، اگر از اوّل آفتاب روز اوّل تا غروب روز سوم پشت سر هم خون بیاید، و اگر در وسطهای روز اوّل شروع شود و در همان موقع از روز چهارم قطع شود و در شب دوم وسوم وچهارم هم هیچ خون قطع نشود، حیض است.
- اگر سه روز پشت سر هم خون ببیند وپاک شود، چنانچه دوباره خون ببیند وروزهایی که خون دیده و در وسط پاک بوده، رویهم از ده روز بیشتر نشود بنابر اقوی، روزهایی هم که در وسط پاک بوده حیض است.
- زنی که عادت وقتیّه وعددیّه دارد، اگر در وقت عادت، خون نبیند و در غیر آن وقت به شماره روزهای حیضش خون ببیند، باید همانرا حیض قرار دهد، چه پیش از وقت عادت دیده باشد چه بعد از آن و اگر فاقد صفات خون حیض باشد احتیاط واجب آن است که در سه روز اوّل جمع کند بین تروک حائض و اعمال استحاضه.
- زنی که عادت وقتیه وعددیه دارد، اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر یا دو سه روز عقبتر خون ببیند، به طوری که بگویند حیض را جلو یاعقب انداخته اگرچه آن خون، نشانههای حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند، و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل این که پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بجا نیاورده قضا نماید.
- زنی که عادت وقتیّه دارد، اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت یا دو سه روز بعد از عادت خون ببیند به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته، اگرچه آن خون نشانههای حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زنهای حائض گفته شده رفتار نماید و اگر بعد بفهمد حیض نبوده، مثل آن که پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بجا نیاورده، قضا نماید.
- اگر سه روز یا بیشتر خونی ببیند که نشانه حیض را دارد، بعد ده روز یا بیشتر خونی ببیند که نشانه استحاضه را دارد و دوباره سه روز خونی به نشانههای حیض ببیند، باید خون اوّل وخون آخر را که نشانههای حیض داشته، حیض قرار دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] زنهایی که عادت وقتیه و عددیه دارند دو دسته اند اول زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاک شود مثل ان که دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند و روز هفتم پاک شود که عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است دوم زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و بعد از ان که سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهایی که خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و در هر دو ماه همه روزهایی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم یک اندازه باشد که عادت او به اندازه تمام روزهایی است که خون دیده و در وسط پاک بوده است و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشند مثل ان که اگر در ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوم بعد از ان که سه روز خون دید کمتر از سه روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم نه روز شود در این صورت همه نه روز حیض است و عادت این زن نه روز می شود
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زنهائی که عادت وقتیه و عددیه دارند دو دسته اند: اول: زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاک شود؛ مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند و روز هفتم پاک شود که عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است. دوم: زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و بعد از آنکه سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهائی که خون دیده با روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و در هر دو ماه همه روزهائی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم یک اندازه باشد که عادت او به اندازه تمام روزهائی است که خون دیده و در وسط پاک بوده است و لازم نیست روزهائی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشد؛ مثلا اگر در ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوم بعد از آنکه سه روز خون دید؛ سه روز یا کمتر یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم نه روز شود؛ همه حیض است و عادت این زن نه روز می شود.
- [آیت الله خوئی] زنهایی که عادت وقتیه و عددیه دارند دو دستهاند: (اول): زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاک شود، مثلًا دو ماه پشتسر هم از روز اول ماه خون ببیند و روز هفتم پاک شود، که عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است. (دوم): زنی که دو ماه پشتسر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعد از آن که سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهائی که خون دیده با روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود، و در هر دو ماه همة روزهائی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم یک انداز باشد که عادت او به انداز تمام روزهائی است که خون دیده و در وسط پاک بودهاست، و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک انداز باشد، مثلًا اگر در ماه اوّل از روز اوّل ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوّم بعد از آن که سه روز خون دید، کمتر از سه روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم نه روز شود، در این صورت همة نه روز حیض است، و عادت این زن نه روز می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] زنی که عادت دارد اگر بعد از آنکه سه روز یا بیشتر خون دید پاک شود بعد دوباره خون ببیند و فاصله بین دو خون کمتر از ده روز باشد و همه روزهایی که خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر باشد، مثل آنکه پنج روز خون ببیند و پنج روز پاک شود و دوباره پنج روز خون ببیند، باید هر کدام از دو خون را که تمام یا بعض آن در ایّام عادت بوده، حیض و خون دیگر را استحاضه قرار دهد، و اگر مقداری از خون اوّل و مقداری از خون دوّم در ایّام عادت باشد، باید خون اوّل را حیض قرار دهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد و نداند خون دُمَل و زخم است یا خون حیض، در صورتی که بداند خون سابق حیض بوده، آن را حیض قرار دهد و اگر دمل بوده، خون دمل قرار دهد و اگر نداند خون سابق حیض بوده یا دمل، طبق وظیفه زنی که پاک است عمل می‌کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنهایی که عادت وقتیه و عددیه دارند سه دسته اند: اوّل: زنی که دو ماه پشت سرهم در وقت معیّن خون حیض ببیند و در وقت معیّن هم پاک شود مثلاً دو ماه پشت سرهم از روز اول ماه، خون ببیند و روز هفتم پاک شود، که عادت حیض او از اول ماه تا هفتم است. دوّم: زنی که از خون پاک نمی شود ولی دو ماه پشت سرهم چند روز معین مثلاً از اول ماه تا هشتم ماه خونی که می بیند نشانه های حیض را دارد یعنی غلیظ و سیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می آید. و بقیه خونهای او نشانه های استحاضه را دارد، که عادت او از اول ماه تا هشتم است. سوّم: زنی که دو ماه پشت سرهم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعد از آن که سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهائی که خون دیده با روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و در هر دو ماه همه روزهائی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم یک اندازه باشد، چنین زنی عادت او به اندازه تمام روزهایی است که خون دیده و در وسط پاک بوده است. و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دوماه به یک اندازه باشد، مثلاً اگر در ماه اول از روز اول ماه تا سوم ماه خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوم بعد از آن که سه روز خون دید سه روز یا کمتر یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم نُه روز بشود، همه حیض است و عادت این زن نه روز می شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کمتر از سه روز خون ببیند و پاک شود، بعداً سه روز یا بیشتر خون ببیند با نشانه هایی که گفته شد فقط خون دوم حیض است.
- [امام خمینی] زنهایی که عادت وقتیه و عددیه دارند سه دسته اند: اول: زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاک شود، مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه، خون ببیند و روز هفتم پاک شود، که عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است. دوم: زنی که از خون پاک نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز معین مثلا از اول ماه تا هشتم خونی که می بیند نشانه های حیض را دارد، یعنی غلیظ و سیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می آید. و بقیه خونهای او نشانه های استحاضه را دارد، که عادت او از اول ماه تا هشتم می شود. سوم: زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعداز آنکه سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهایی که خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و در هر دو ماه همه روزهایی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم یک اندازه باشد که عادت او به اندازه تمام روزهایی است که خون دیده و در وسط پاک بوده است، و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشد، مثلا اگر در ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوم بعد از آن که سه روز خون دید، سه روز یا کمتر یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم از نه روز بیشتر نشود،همه حیض است، و عادت این زن نه روز می شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن خونی ببیند که اگر سه روز ادامه پیدا کند حکم به حیض بودنش می‌شود، ولی شک دارد که خون سه روز ادامه پیدا می‌کند یا قطع می‌شود، باید بنا بر این بگذارد که خون ادامه پیدا کرده و حیض است، ولی اگر خون قطع شود و نداند که آیا دوباره قبل از تمام شدن ده روز خون میآید، باید بنا بر این گذارد که خون دوباره نمیآید و خونی که دیده حیض نبوده است و همچنین است اگر در وقتی که خون قطع نشده بداند خون سه روز ادامه پیدا نمیکند ولی احتمال بدهد پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون بیاید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زنی که عادت وقتیه دارد و شماره روزهای او به یک اندازه نیست چنانچه خونی ببیند که مقداری از آن نشانه های حیض داشته و مقداری نداشته باشد؛ در صورتی که خون نشانه دار از سه روز کمتر و از ده روز بیشتر نباشد لازم است آن را حیض و خونی که نشانه های حیض ندارد استحاضه قرار دهد؛ ولی چنانچه در وقت عادتش خون ببیند؛ داشتن نشانه های حیض در حیض بودن آن معتبر نیست؛ پس خونی که در وقت عادتش دیده چنانچه ممکن است حیض باشد لازم است حیض قرار دهد؛ مثلا در وقت عادت خود سه روز خون دید اگرچه نشانه حیض را نداشته باشد حیض است. و همچنین است اگر در عادت خود مثلا یک روز و پیش از عادت به دو روز خون ببیند یا اینکه در عادت خود مثلا یک روز و پس از آن دو روز خون ببیند؛ در این دو صورت نیز لازم است آن سه روز را حیض قرار دهد؛ پس اگر خون نشانه دار قبل از ده روز از اول خون دیدن قطع شد؛ تمام آن خون حیض است و اگر بعدا نیز خون دید چنانچه آن خون دارای نشانه های حیض و فاصله بین آن و آخر خون اول ده روز یا بیشتر باشد؛ آن خون نیز حیض است و الا استحاضه است.