مالیات
مالیات در نظام اسلامی وسیله‌ای برای گسترش عدالت ، برقراری قسط و برآوردن نیازهای مادی و معنوی جامعه است.
اعتبار وجوب زکات غلاّت بعد از اخراج مُؤَن سابقه و لاحقه و مالیات سلطانی است یا خیر؟
بلی بعد از اخراج مُؤَن سابقه به تَعَلُّق وجوب و لاحقه، زکات اعتبار می‌شود علی الأقوی و هم چنین خراجی که به اعتبار زراعت غلّه از زمین گرفته می‌شود.
بلی بعد از اخراج مُؤَن سابقه به تَعَلُّق وجوب و لاحقه، زکات اعتبار می‌شود علی الأقوی و هم چنین خراجی که به اعتبار زراعت غلّه از زمین گرفته می‌شود.
پاسخ:
بلی بعد از اخراج مُؤَن سابقه به تَعَلُّق وجوب و لاحقه، زکات اعتبار می‌شود علی الأقوی و هم چنین خراجی که به اعتبار زراعت غلّه از زمین گرفته می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چنان چه به مالی در آن واحد زکات و خمس تَعَلُّق بگیرد، آیا کدام را مُقَدَّم بدارد؟ اگر خمس را قبل از زکات اخراج نماید از نصاب زکات کم می‌شود؟ و اگر زکات را قبل از خمس اخراج نماید از خمس کم می‌شود؟
- شخص زارع گندم و یا جوِ او بعد از اخراج مُؤَن به حد نصاب رسیده، لکن چون بدهکار ارباب است، ارباب تمام گندم و یا جوِ زارع را از باب طلب خود میبرد و هر چه رعیّت التماس میکند که لا اقل به مقدار زکات را به من بده که به مستحقّین آن برسانم نمیدهد، آیا تکلیف این رعیّت چیست در حالی که این رعیّت غیر از اثاث البیت که ما یحتاج اوست چیز دیگر ندارد؟
- مولانا! در باب زکات میفرمایید: زکات بعد از وضع مخارج زراعت است از بذر و غیره و میفرمایید: قیمت بذر را حساب کند. آیا آن غلّهای که زکات به آن تَعَلُّق گرفته قیمت حین تَعَلُّق الزکات - که انعقاد حبّه یا احمرار باشد - یا قیمت وقت اخراج - که بعد از تصفیه باشد - حساب کند؟ بیّنوا تو جروا.
- در کتاب زکات است که زکات در وقف واجب نیست، چه وقف عام باشد و چه وقف خاص، هم چنین نماء وقف عام و امّا نماء وقف خاص، پس زکات در آن با اجتماع شرایط لازم است علی الأحوط، بلکه علی الأقوی، بیان فرمایید آیا به نماء املاک مزروعی وقف خاص، زکات تَعَلُّق میگیرد یا خیر؟
- در وقف نامهای راجع به ملک وقفی، واقف تولیت وقف را واگذار نموده به شخصی و بعد از وفات او به ارشد و اتقی و اصلحِ اولاد ذکور متولّی مذکور و هم چنین بعد از اولاد ذکور متولّی اولاد ذکور، اولاد ذکور ما تعاقبوا و تناسلوا که هر کدام که ارشد باشند به تولیت مزبوره قیام و اقدام نمایند. و عین عبارت وقف نامه این است: (و تولیت امر مزبور بعد از حیات به ارشد واتقی و اصلحِ اولاد ذکور متولّی مفوّض خواهد بود و هم چنین به اولاد ذکور اولاد ذکور ما تعاقبوا و تناسلوا هر کدام که ارشد باشند به تولیت مزبوره قیام خواهند نمود). مورد سؤال؛ 1: همان طور که در طبقه اولی اولاد متولّی اتّصاف آنها به اوصاف ثلاثه ارشدیّت و اتقویّت و اصلحیّت در تولیت اعتبار شده است در تمام طبقات این معنی لازم الرعایه است، یا آن که در طبقات بعدی صرف ارشدیّت ملاک در امر تولیت قرار داده شده است؟ 2: آیا جمله (ما تعاقبوا و تناسلوا) مفید ترتیب میباشد به این معنی که طبقه سابقه از اولاد مُقَدَّم بر طبقه لاحقه میباشد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] تفاوت خمس و زکات با مالیات های دولتی چیست ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] طایفه غلات زکات نمیدهند و ما بعضی اوقات مجبوریم از آنان گندم بخریم آیا باید زکات بدهیم یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسانی که علاوه بر مالیات، خمس یا زکات به مراجع میپردازند آیا میتوانند به مقدار آن از پرداخت مالیات (هر چند با صحنه سازی) کم کنند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا مالیات در کشور اسلامی، بجای خمس و زکات محسوب می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر غلاّت اربعه که از ملک ثلث و یا وقفی به دست می آید، به حدّ نصاب برسد، زکات دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا پرداخت مالیات در نظام جمهوری اسلامی از وجوه شرعیه مانند زکات کفایت می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در بعضی از محافل بحثی مطرح هست که آیا مالیات در نظام اسلامی (آن هم گاهی با در صد زیاد) جایگزین خمس و زکات می شود؟ و در صورتی که جایگزین نمی شود، برای کسانی که خمس و زکات می دهند، چاره ای اندیشیده شده تا مالیات کمتری (لا اقل به میزان خمس و زکاتِ پرداختی) بدهکار باشند؟ مخصوصاً با توجّه به این که در صدر اداره مالیات و اخذ وجوهات، فقیه جامع الشرایط نظارت و حضور دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] خانه ای را از فردی خریدم به این شرط که مالیات معامله خانه را نصف به نصف بپردازیم. فروشنده از من خواست که قیمت خانه را به مأمور مالیات کمتر از قیمت خرید بگویم تا مالیات کمتری پرداخت شود، آیا پرداخت مالیات مقدار تفاوت بین قیمت خانه و قیمتی که من به مأمور مالیات گفته ام، بر من واجب است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسانی که مالیات به دولت میدهند آیا میتوانند به مقدار آن از پرداخت خمس و زکات کم کنند؟
- [آیت الله بهجت] آیا به سکّه های طلایی که به عنوان هدیه به شخصی داده اند، زکات تعلّق می گیرد؟ در صورت شمول زکات، آیا می توان آن مبلغ را به حساب دولت واریز نمود و زکات را از مالیات دولتی محاسبه نمود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند، ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او به اندازهی نصاب است باید زکات سهم خود را بدهد.
- فقیری که میداند زکات بر انسان واجب نشده، اگر چیزی بابت زکات بگیرد و پیش او تلف شود ضامن است، پس موقعی که زکات بر انسان واجب می‌شود، اگر آن فقیر به فقر خود باقی باشد، میتواند عوض چیزی را که به او داده بابت زکات حساب کند.
- زکات گندم و جو وقتی واجب می‌شود که به آنها گندم و جو گفته شود و زکات کشمش بنا بر احتیاط وقتی واجب می‌شود که غوره است و موقعی هم که رنگ خرما زرد یا سرخ شد بنا بر احتیاط زکات آن واجب می‌شود؛ ولی وقت دادن زکات در گندم و جو موقع خرمن و جدا کردن کاه آنها و در خرما و کشمش موقعیست که خشک شده باشند.
- اگر شک کند زکاتی را که بر او واجب بوده داده یا نه، باید زکات را بدهد، هر چند شک او برای زکات سالهای پیش باشد.
- اگر فقیر شتر و گاو و گوسفند و طلا و نقره را بابت زکات بگیرد، چنانچه شرطهایی که برای واجب شدن زکات گفته شد در آنها جمع شود، باید زکات آنها را بدهد.
- اگر کسی را وکیل کند که زکات مال او را بدهد، موقعی که زکات را به آن وکیل میدهد، بنا بر احتیاط واجب باید نیت کند که آنچه را وکیل او بعداً به فقیر میدهد زکات باشد، وکیل هم وقتی که زکات را به فقیر میدهد، باید از طرف مالک نیت زکات کند.
- کسی که زکات چند مال بر او واجب شده، اگر مقداری زکات بدهد و نیت هیچ کدام آنها را نکند، چنانچه چیزی را که داده، هم جنس یکی از آنها باشد، زکات همان جنس حساب می‌شود و اگر هم جنس هیچ کدام آنها نباشد، به همهی آنها قسمت می‌شود؛ پس کسی که زکات چهل گوسفند و زکات پانزده مثقال طلا بر او واجب است، اگر مثلاً یک گوسفند از بابت زکات بدهد و نیت هیچ کدام آنها را نکند، زکات گوسفند حساب می‌شود، ولی اگر مقداری نقره بدهد به زکاتی که برای گوسفند و طلا بدهکار است تقسیم می‌شود.
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد، چنانچه نتواند همهی آنها را بدهد، اگر مالی که خمس یا زکات آن واجب شده، از بین نرفته باشد، باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد، میتواند خمس یا زکات را بدهد، یا کفاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید.
- اگر کسی موقع غروب شب عید فطر دیوانه یا بیهوش باشد، زکات فطره بر او واجب نیست.
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد، اگر بمیرد و مال او برای همهی آنها کافی نباشد، چنانچه مالی که خمس و زکات آن واجب شده، از بین نرفته باشد، باید خمس یا زکات را بدهند و بقیة مال او را، چیزهای دیگری که بر او واجب است قسمت کنند و اگر مالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین رفته باشد، باید مال او را به خمس و زکات و قرض و نذر و مانند اینها قسمت نمایند، مثلاً اگر چهل تومان خمس بر او واجب است و بیست تومان به کسی بدهکار است و همهی مال او سی تومان است، باید بیست تومان بابت خمس و ده تومان به دین او بدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] آنچه که دولت از عین مال میگیرد زکات آن واجب نیست مثلًا اگر حاصل زراعت (850) کیلوگرم باشد و دولت (50) کیلوگرم را بهعنوان مالیات بگیرد فقط زکات در (800) گرم واجب می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] آنچه که دولت از عین مال میگیرد ، زکات آن واجب نیست ، مثلاً اگر حاصل زراعت (2000) کیلوگرم باشد و دولت (100) کیلوگرم را بعنوان مالیات بگیرد ، فقط زکات در (1900) کیلو واجب می‌شود .
- [آیت الله شبیری زنجانی] آنچه که دولت از عین مال میگیرد زکات آن واجب نیست، مثلاً اگر حاصل زراعت 1100 کیلوگرم باشد و دولت 300 کیلوگرم آن را به عنوان مالیات بگیرد، زکات فقط در 800 کیلوگرم واجب می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر طلا یا نقره یا چیز دیگری را که زکات آن واجب است قرض کند و یک سال نزد او بماند یا در زمان واجب شدن زکات غلاّت در نزد وی باشد باید زکات آنها را بدهد و بر کسی که قرض داده چیزی واجب نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .مراد از صدقه واجب که پرداخت آن از غیرِ سادات به سادات حرام است، شامل زکات اموال زَ کَوی (غلاّت چهارگانه و اَ نعام سه گانه ) و زکات فطره است ; اما برخی صدقههایی که پرداختن آن واجب است مانند مجهولالمالک که صدقه دادن (تصدّق ) آن واجب است نیز صدقه های مستحب را می‌شود به سادات داد.
- [آیت الله وحید خراسانی] انچه که دولت از عین مال می گیرد زکات به ان تعلق نمی گیرد و زاید بر ان متعلق زکات است مثلا اگر حاصل زراعت کیلو گرم باشد و دولت کیلو گرم را به عنوان مالیات بگیرد فقط زکات در کیلوگرم واجب می شود
- [آیت الله بهجت] زکات گندم، جو، خرما، کشمش، طلا و نقره را میتوان از خود آنها داد و میتوان قیمت آن را حساب کرد، و همچنین است بنابر اظهر در زکات شتر، گاو و گوسفند؛ و اگر قیمت را میدهد، بنابر احتیاط واجب باید پول نقد بدهد، مگر آنکه گیرنده رضایت داشته باشد، و منظور از قیمت، قیمت وقت اخراج زکات و دادن به مستحق است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد، نمیتواند زکات آن را خرمای تازه یا انگور بدهد هر چند از بابت قیمت باشد و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد، نمیتواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد هر چند به اعتبار قیمت باشد و به طور کلّی در جایی که زکات از بابت قیمت داده می‌شود، تنها پول میتوان داد و اجناس دیگر کفایت نمیکند.
- [آیت الله خوئی] اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد نمیتواند زکات آن را خرمای تازه یا انگور بدهد بلکه چنانچه ملاحظ قیمت نماید و انگور یا خرمای تازه یا کشمش یا خرمای خشک دیگر از بابت قیمت بدهد نیز محل اشکال است و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد، نمیتواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد بلکه چنانچه به اعتبار قیمت خرما و یا انگور دیگری بدهد اگرچه تازه باشد محل اشکال است.
- [آیت الله سیستانی] اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد ، نمیتواند زکات آن را خرمای تازه یا انگور بدهد ، بلکه چنانچه ملاحظه قیمت نماید و انگور یا خرمای تازه یا کشمش ، یا خرمای خشک دیگر از بابت قیمت بدهد نیز محل اشکال است ، و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد ، نمیتواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد ، بلکه چنانچه به اعتبار قیمت ، خرما و یا انگور دیگری بدهد اگر چه تازه باشد ، محل اشکال است .