مالیات
مالیات در نظام اسلامی وسیله‌ای برای گسترش عدالت ، برقراری قسط و برآوردن نیازهای مادی و معنوی جامعه است.
کسانی که مالیات به دولت می‌دهند آیا می‌توانند به مقدار آن از پرداخت خمس و زکات کم کنند؟
مسئله مالیات ربطی به مسائل خمس وزکات ندارد و جایز نیست که از خمس و زکات چیزی کم گردد.
مسئله مالیات ربطی به مسائل خمس وزکات ندارد و جایز نیست که از خمس و زکات چیزی کم گردد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسانی که علاوه بر مالیات، خمس یا زکات به مراجع میپردازند آیا می‌توانند به مقدار آن از پرداخت مالیات (هر چند با صحنه سازی) کم کنند؟
- آیا پرداخت مالیات یا انفاقات مستحبّی به فقراء کفایت از خمس میکند و اگر کفایت نمیکند پرداخت مالیات چه جایگاهی در فقه دارد؟
- آیا باید خمس حقوق بازنشستگی را پس از دریافت از دولت، بلافاصله پرداخت کرد؟
- شخصی زمینی را از کسی میخرد و مالیات حکومت را قرار میگذارد مثلاده افغانی، بعد مالیات حکومت زیاد میشود آیا بایع از مشتری میتواند به آن مقدار مالیات زیاد شده مالیات بگیرد یا خیر؟
- امروزه دولت برای تأمین هزینههای اموری چون مدرسهسازی، جادّهسازی، امور بهداشتی، رسیدگی به فقراء و.... از مردم به صورتهای مختلف مالیات میگیرد، با توجّه به مطلب بالا 1 - آیا گرفتن چنین مالیاتهایی برای دولت جایز است؟ 2 - آیا به هر صورتی دادن این مالیاتها بر مردم واجب است؟ (اگر کسی با صحنهسازی مالیات ندهد این کار جایز میباشد)
- آیا احکام مالیاتی اسلامی از قبیل خمس و زکات و غیره قابلیت قانونمند شدن و جایگزینی با قوانین مالیاتی کشور را دارد و آیا در اسلام مالیات مشروعیت دارد یا خیر؟
- آیا وجوهات شرعیه را (خمس و زکات) باید به مرجع تقلید داد یا به ولیّفقیه (رهبری) و یا به هر کدام بدهیم کفایت میکند، در این صورت آیا در پرداخت خمس یا زکات به هر یک اجازه دیگری شرط است؟
- خمسی که مردم به مراجع می‌دهند، نصف آن سهم سادات است مراجع همه را یا اکثر خمس را به طلاّب می‌دهند، آیا این از شئون ولایت است که سهم سادات صرف طلاّب غیر سادات گردد یا خیر؟
- فردی از دنیا رفته و ما یقین داریم که اهل خمس و زکات نبوده، اکنون فرزندان او اطعام می‌دهند، آیا از آن غذا میتوان استفاده کرد؟ در صورت عدم جواز به چه نحو میتوان تصرّف کرد؟
- سودی که بانکها به پس انداز می‌دهند، چون موجب جبران کمی از کاهش ارزش پول است که بوسیله دولت ایجاد میشود، آیا ربا است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا لازم است خمس مالیاتی که دولت از افراد دریافت میکند، از طرف مالیات دهنده پرداخت شود؟
- [سایر] تفاوت خمس و زکات با مالیات های دولتی چیست ؟
- [آیت الله بهجت] آیا پرداخت مالیات در نظام جمهوری اسلامی از وجوه شرعیه مانند زکات کفایت می کند؟
- [آیت الله خامنه ای] خانه ای را از فردی خریدم به این شرط که مالیات معامله خانه را نصف به نصف بپردازیم. فروشنده از من خواست که قیمت خانه را به مأمور مالیات کمتر از قیمت خرید بگویم تا مالیات کمتری پرداخت شود، آیا پرداخت مالیات مقدار تفاوت بین قیمت خانه و قیمتی که من به مأمور مالیات گفته ام، بر من واجب است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا مالیات در کشور اسلامی، بجای خمس و زکات محسوب میشود؟
- [سایر] آیا به بن و کالابرگهایی که دولت به کارمندان می‌دهند، خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله بهجت] آیا به سکّه های طلایی که به عنوان هدیه به شخصی داده اند، زکات تعلّق می گیرد؟ در صورت شمول زکات، آیا می توان آن مبلغ را به حساب دولت واریز نمود و زکات را از مالیات دولتی محاسبه نمود؟
- [سایر] همواره به ما گوشزد می شود که فرار از پرداخت مالیات به دولت، کار حرامی است. فرض بگیرید ما در یک کشور غیر اسلامی زندگی می کنیم، جایی که اکثر مالیات ها توسط مقامات فاسد دولت، به منظورافزایش ثروت خود، اختلاس می شود. آیا با این فرض، پرداخت مالیات در این کشور جایز است؟ اگر دولت و نظام حاکم بر چنین کشوری فاسد باشد، آیا اجتناب از پرداخت مالیات و تهیه پول برای خمس و امور خیریه صحیح است؟ ما ملزم به پرداخت مالیات بر درآمد هستیم، اما مردمان فقیر سهم کمی از این مالیات می برند. بنابراین، اهداف تعیین شده برای جمع آوری مالیات محقق نمی شود. با این حساب، آیا فرار از پرداخت مالیات جایز است؟ ناگفته نماند مشاهده اختلاس و سوء استفاده های مقامات حریص و فاسد دولتی از وجوه کلان مالیاتی که ما پرداخت می کنیم کار سختی است. با این توضیح، می خواهم بدانم مراجع بزرگوار تقلید در این باره چه نظری دارند؟ ما در شرایط سختی به سر می بریم.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در بعضی از محافل بحثی مطرح هست که آیا مالیات در نظام اسلامی (آن هم گاهی با در صد زیاد) جایگزین خمس و زکات می شود؟ و در صورتی که جایگزین نمی شود، برای کسانی که خمس و زکات می دهند، چاره ای اندیشیده شده تا مالیات کمتری (لا اقل به میزان خمس و زکاتِ پرداختی) بدهکار باشند؟ مخصوصاً با توجّه به این که در صدر اداره مالیات و اخذ وجوهات، فقیه جامع الشرایط نظارت و حضور دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] در سال 82 خمس یک ساله سرمایه مغازه خود را حساب کردم. در سال 83 که می خواستم خمس یک ساله خود را حساب کنم متوجه شدم که بایستی مالیات سال 81 و82 را پرداخت کنم. سوال اینست که آیا در محاسبه خمس 83 می توانم مالیات سال های81 و82 را از سرمایه کم کنم با توجه به اینکه جاهل به مسأله مالیات بودم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مستحقّ نمیتواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد، ولی کسی که مقدار زیادی خمس بدهکار است وفقیر شده ومیخواهد مدیون اهل خمس نباشد اگر مستحقّ راضی شود که خمس را از او بگیرد و به او ببخشد، اشکال ندارد.
- انسان میتواند خمس هر چیز را از همان چیز بدهد، یا به مقدار قیمت خمس که بدهکار است پول یا جنس دیگر بدهد.
- اگر کافر ذمّی موقع خریدن زمین شرط کند که خمس ندهد یا شرط کند که فروشنده خمس آن را بدهد، شرط او صحیح نیست و باید خمس را بدهد ولی اگر شرط کند که فروشنده مقدار خمس را از طرف او به صاحبان خمس بدهد، اشکال ندارد ولی حقّ خمس از زمین ساقط نمیشود مگر بعد از دادن خمس.
- اگر کسی وصیّت کرده باشد که مقدار مستحبّ کفن را که در دو مسأله قبل گفته شد، از ثلث مال او بردارند، یا وصیّت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند ولی مصرف آن رامعیّن نکرده باشد، یا فقط مصرف مقداریاز آن را معیّن کرده باشد، می‌توانند مقدار مستحبّ کفن را از ثلث مال او بردارند.
- اگر از منفعت کسب پیش از دادن خمس اثاثیّهای که محتاج به آنها بوده و معمولاً عین آن باقی میماند برای منزل بخرد اگر احتیاجش از آن برطرف شود، خمس ندارد و همچنین است زیور آلات زنانه، اگر وقت زینت کردن زن به آنها گذشته باشد هم خمس ندارد گرچه احتیاط مستحبّ پرداخت خمس آنهاست.
- اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمسبوده، بنابراحتیاط واجببایدمقداریکه میداند از خمس بیشتر بوده، با اذن حاکم شرع از طرف صاحب آن صدقه بدهد.
- انسان میتواند در مالی که یقین دارد خمسش را ندادهاند تصرّف کند و خمس آن بذمه شخصی که مال را به او داده منتقل میشود و واجب است پرداخت کند و همچنین است در مالی که شک دارد خمس آن را دادهاند یا نه.
- از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، ذغال سنگ، فیروزه، عقیق، زاج، نمک ومعدنهای دیگر چیزی به دست آورد، در صورتی که به مقدار نصاب باشد باید خمس آن را بدهد.
- اگر چند نفر چیزی از معدن بیرون آورند، چنانچه قیمت آن به 15 مثقال طلا برسد، اگرچه سهم هرکدام آنها این مقدار نباشد، باید خمس آن را بدهند بنابر احتیاط واجب.
- اگر دو نفر گنجی پیدا کنند که قیمت آن به نصاب گنج که 20 مثقال طلای شرعی است، برسد، اگرچه سهم هریک آنان به این مقدار نباشد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] آنچه که دولت از عین مال میگیرد ، زکات آن واجب نیست ، مثلاً اگر حاصل زراعت (2000) کیلوگرم باشد و دولت (100) کیلوگرم را بعنوان مالیات بگیرد ، فقط زکات در (1900) کیلو واجب میشود .
- [آیت الله شبیری زنجانی] آنچه که دولت از عین مال میگیرد زکات آن واجب نیست، مثلاً اگر حاصل زراعت 1100 کیلوگرم باشد و دولت 300 کیلوگرم آن را به عنوان مالیات بگیرد، زکات فقط در 800 کیلوگرم واجب میشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] انچه که دولت از عین مال می گیرد زکات به ان تعلق نمی گیرد و زاید بر ان متعلق زکات است مثلا اگر حاصل زراعت کیلو گرم باشد و دولت کیلو گرم را به عنوان مالیات بگیرد فقط زکات در کیلوگرم واجب می شود
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] آنچه که دولت از عین مال می گیرد؛ زکاه آن واجب نیست؛ مثلا اگر حاصل زراعت (850) کیلو گرم باشد و دولت (50) کیلو گرم را به عنوان مالیات بگیرد؛ فقط زکاه در (800) کیلو واجب می شود.
- [آیت الله بهجت] مالیاتی که مردم به دولت پرداخت مینمایند بابت خمس حساب نمیشود و اگر در بین سال داده شود در حکم مخارج سال است.
- [آیت الله سیستانی] انسان نمیتواند مخارج کسانی را که مثل اولاد خرجشان بر او واجب است از زکات بدهد ، ولی اگر مخارج آنان را ندهد ، دیگران می‌توانند به آنان زکات بدهند ، و اگر متمکن از پرداخت نفقه واجب افراد واجب النفقهاش نباشد و زکات بر او واجب باشد میتواند از زکات نفقه آنها را بدهد .
- [آیت الله جوادی آملی] .مکلّفی که پس از پرداختن خمس مال حلال مخلوط به حرام، فهمید مقدار حرام کمتر از یک پنجم مالی بوده است که پرداخت کرده است، در این صورت نمیتواند مقدار زیادی را از اولیای خمس طلب کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] به طلا و نقره همه سال زکات تعلق می گیرد، یعنی اگر انسان زکات مقدار طلا یا نقره را بدهد و سال بعد نیز شرایط در او جمع باشد باید دوباره زکات آن را بدهد، تا زمانی که از حد نصاب بیفتد، ولی در خمس چنین نیست، یعنی اگر مال را یک بار خمس دادند دیگر خمس به آن تعلق نمی گیرد، مگراین که اضافه شود، همچنین گندم وجو و کشمش و خرما یک بار بیشتر زکات ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مکلف پس از پرداختن خمسِ مال حلال مخلوط به حرام، بفهمد مقدار حرام بیش از مقدار خمسی است که پرداخت کرده است، در این صورت, هنوز مالش مخلوط به حرام است و با فرض ندانستن مقدار حرام , باید دوباره خمس آن را بپردازد. مخلوط شدن سهوی
- [آیت الله جوادی آملی] .در اثنای سال خمسی می توانند خمس را بپردازند و در پایان سال خمسی و محاسبه هزینه سال و مشخص شدن مقدار سود و خمس آن , مانده خمس را تأدیه نمایند ; چنانچه مقدار خمسی که در وسط سال پرداخته بیش از مقدار خمسی بود که در پ ایان سال خمسی حسابرسی کرده است، در این صورت, میتواند مقدار زائدی که پرداخت کرده بود را پس بگیرد.