مالکیت
مالکیت، یکی از عناصری است که در تعیین نوع نظام اقتصادی نقش بسزایی دارد.
هرگاه کسی در مکانی مالک چیزی باشد و در حال مالکیّت شش ماه در آن جا اقامت کرده باشد و در مسافرت‌های خود به آن جا برسد و فعلاً هم مالک آن چیز باشد، نماز او تمام است در آن محل یا خیر؟
بلی تمام است چنان چه مشهور فرموده‌اند.
بلی تمام است چنان چه مشهور فرموده‌اند.
عنوان سوال:
هرگاه کسی در مکانی مالک چیزی باشد و در حال مالکیّت شش ماه در آن جا اقامت کرده باشد و در مسافرت‌های خود به آن جا برسد و فعلاً هم مالک آن چیز باشد، نماز او تمام است در آن محل یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- سؤالی از حضرت عالی کردهاند به این مضمون: هرگاه کسی مالک چیزی باشد در مکانی و در حال مالکیّت شش ماه در آن جا اقامت کرده باشد و در مسافرت‌های خود به آن جا برسد و فعلاً هم مالک آن چیز باشد، نماز او تمام است در آن محل یا خیر؟ جواب فرمودهاید: بلی تمام است چنان چه مشهور فرموده‌اند، داعی عرض میکنم: آیا این حکم شامل کسی که از وطن اصلی یا اتّخاذی خود اعراض کرده با این که در آن جا ملکی دارد نیز می‌شود یا خیر و آیا ملک اعم است حتّی نخله را نیز شامل می‌شود یا خیر؟
- کسی که فعلاً مکانی را محل اقامت خود قرار داده و مثل کسی که در وطنش زندگی میکند، زندگی دارد و نمیداند تا آخر عمر در آن جا میماند یا نه، نمازش تمام است در آن جا یا خیر؟
- در مسافرت با احتمال به این که ممکن است به قدر ادای فریضه به محل اقامت برسد، با وسعت وقت نماز را قصراً به جای آورد چه صورت دارد؟ وهم چنین اگر احتمال ندهد؟
- هرگاه از اوّل، قصد اقامت نداشته باشند و در محلی سُکنی کنند و هر روز از آن محل به محلی که کمتر از چهار فرسخ است بروند، حکم شان چیست؟
- مسافر نماز را قصراً به جای آورد، در وسعت وقت هم به محل اقامت رسید، اعاده آن لازم است یا خیر؟
- شخصی در چهار فرسخی یا زیادتر مغازه اشتراکی و املاک دارد که شاید در مدّت سال یک ماه تا الی سه ماه یا چهار ماه به اختلاف برای ذرع و بهره برداری در آن جا میماند، حکم چنین شخصی در مدّت اقامت او در آن محل بدون قصد چیست؟
- شخصی از اهل اداره چند سال در محلّی اقامت داشت و بعد مأموریت او را در چهار فرسخی قرار دادند، غیر ایّام تعطیلی و جمعه بقیّه ایّام در آن محل است و ایّام تعطیلی در محل اقامه اوّلیّه و خانه و عیالاتش نیز در محل اوّلی است، نماز و روزه او در آن جا و در خانهاش چه حکمی دارد؟
- اشخاصی که قصد اقامه برای کار در محلّی میکنند، پس از تحقّق اقامت لازم می‌شود که هر روز، یا یک روز در میان یا هفتهای دو سه بار به شهر، برای خریدن جنس و کارهای دیگر بروند و فاصله بین شهر و محل کار هم کمتر از چهار فرسخ است و حال آن که نه شهر و نه آن محل وطن اصلی آنها نیست، سالها هم کارشان همین است، تکلیف این اشخاص در باب نماز چیست؟
- زیدی مسافرت میکند در محل معیّن که در آن جا بنّایی کند تا مدّت یک ماه یا بیشتر و چون در آن جا محلّی برای سکنای او ندارد هر روز بعد از فراغ از شغل خود میرود به محل دیگر که تا محل شغل او دو فرسخ است و شب را در آن جا میماند، روز دیگر میرود به محل شغل خود، تکلیف او در امر نماز چیست؟
- شخصی که مأمور دولتی است، از موطن اصلی خود به شش فرسخی منتقل شده، در بدو ورود، قصد اقامه عشره نموده و نماز را تمام خوانده، بعد از قصد اقامه، در هر جمعه برای دیدن عائله خویش به محل خود میرود و روز شنبه بر میگردد و مدّت هفت ماه و نیم از این مُقَدَّمه میگذرد، تکلیف او در باب نماز و روزه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی بعد از اذان ظهر به محلّ اقامت خود برسد روزه او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خوئی] صریح فتوا است که (مسافر یا کسی که قصد اقامت دارد قبل از ظهر به وطن یا محل اقامت برسد) چنانچه مسافر ظهر به وطن یا محل اقامت برسد و یا آن که اذان ظهر را در حد ترخص بشنود و مفطر به عمل نیاورده باشد، آیا نیت روزه کند صحیح است؟ و یا آنکه شرط است قبل از ظهر ولو به قلیل به وطن یا محل اقامت برسد، و حد ترخص برای مسافری که وارد می‌شود کافی نیست، فقط اعتبار حد ترخص برای مسافری است که از وطن یا محل اقامت خارج می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا نماز خواندن در مکانی که محل گناه و فسق است جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا کسی که بعد از اعراض از محلی بخواهد در همان محل متوطن گردد. آیا اقامت شش ماه در تحقق هر وطن واجب است؟
- [آیت الله خوئی] عدهء از دانشجویان یا کارمندان دولتی، مثل معلمین مقدار دو سال نه بیشتر از دو سال در شهری که از وطن آنان به مقدار مسافت شرعیه فاصله دارد، برای تحصیل یا تعلیم میمانند با توجه به این که ایّام تابستان که سه ماه می‌شود، به وطن خود برمیگردند بالنتیجه در این دو سال اقامت، هر سالی 9 ماه بیشتر در محل اقامت خود بیشتر نیستند، آیا این محل اقامت با وصف کذایی در حکم وطن است که در تمامیت صلاة و وجوب صوم عشره دخیل نیست یا آن که حکم اقامت مسافر را دارد؟ در پارهای از استفتائات اعتبار اقلاً بقاء دو سال را شرط کرده بودید.
- [سایر] اساتید و دانشجویان، در صورتی که بیش از ده روز با قصد اقامت در محل درس و تدریس می مانند، تکلیف نماز و روزه شان چیست؟
- [سایر] اساتید و دانشجویان، در صورتی که بیش از ده روز با قصد اقامت در محل درس و تدریس میمانند، تکلیف نماز و روزهشان چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی تهران را وطن خود قرار داده ولی به علّت مشکل مسکن تصمیم دارد که برای مدّت غیر معیّنی در کرج اقامت نماید، چنانچه قصد اقامت دائمی در کرج را نداشته باشد نماز و روزه او در کرج چگونه است؟ ضمناً این شخص چنانچه محلّ کارش تهران باشد نماز و روزهاش در تهران چگونه است؟
- [آیت الله مظاهری] محل اقامت دائمی من اصفهان است. من اکنون دانشجوی دانشگاه تهران هستم. آیا اگر قصد کنم که کمتر از 10 روز در تهران بمانم باید نماز هایم را شکسته بخوانم. و من حدود 10 ماه است که رفت و آمد دارم که در این مدت قصد کمتر از 10 روز را نداشته ام. و تا یک سال دیگر هم تحصیلم ادامه خواهد داشت.
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی به قصد مکانی به پانزده کیلومتری وطن برود و پس از رسیدن به آن محل تصمیم بگیرد که به سفر خود تا پنجاه کیلومتر ادامه دهد. آیا نماز این شخص در فاصله ی پانزده کیلومتری تمام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که در محلی ملک دارد، اگر موقعی که آن ملک را دارد شش ماه در آن جا بماند، تا وقتی که آن ملک مال او است، هر وقت در مسافرت به آن جا برسد باید نماز را تمام بخواند.
- هر گاه چیزی که پیدا کرده نشانهای دارد که به واسطهی آن میتواند صاحبش را پیدا کند، اگر چه صاحب آن سنی یا کافریست که در امان مسلمانان است، در صورتی که قیمت آن چیز به 6 / 12 نخود نقرهی سکهدار برسد، باید از روزی که آن را پیدا کرده، تا یک هفته روزی دو مرتبه و بعد تا یک ماه هفتهای یک مرتبه و بعد تا یک سال ماهی یک مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بداند مکانی غصبی است، اما این مسأله را که نباید در جای غصبی نماز بخواند نمی دانست، هرگاه در آنجا نماز بخواند بنابر احتیاط واجب نمازش را اعاده کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی اول وقت مسافر بوده و نماز را نخوانده و بعد به وطن یا جایی که قصد دارد ده روز بماند وارد شود باید نماز را تمام بخواند و بعکس، اگر کسی اول وقت در وطن یا محل اقامت بوده و نماز را نخوانده، مسافرت کرد، باید نمازش را در سفر شکسته بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی اول وقت مسافر بوده و نماز را نخوانده و بعد به وطن یا جایی که قصد دارد ده روز بماند وارد شود باید نماز را تمام بخواند و بعکس، اگر کسی اول وقت در وطن یا محل اقامت بوده و نماز را نخوانده، مسافرت کرد، باید نمازش را در سفر شکسته بخواند.
- [آیت الله خوئی] کسی که در محلی مالک منزل مسکونی است اگر شش ماه متصل با قصد در آنجا بماند، تا وقتی که منزل مال او است هر وقت در مسافرت به آنجا برسد، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه انسان جایی را برای (محلّ اقامت) خود انتخاب کند بطوری که وقتی در آنجاست او را مسافر نمی گویند، خواه قصد اقامت دائم داشته باشد یا موقّت، مثلاً می خواهد یک یا دو سال یا بیشتر بطور مستمر در آنجا بماند، این محل در حکم وطن او می باشد. همین گونه است حال مأموران ادارات که ممکن است هر دو سال در محلّی باشند و آنجا حکم وطنشان را دارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مسافری که قصد کرده ده روز در جایی توقف کند، چنانچه بعد از گذشتن ده روز یا بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی به جایی که کمتر از چهار فرسخ است برود و به محل اقامه خود بازگردد، باید نماز را تمام بخواند و هرگاه بخواهد از محل اقامت به جای دیگری برود که کمتر از هشت فرسخ است و در محل دوم ده روز بماند باید نماز خود را در مسیر راه و در جای دوم تمام بخواند، اما اگر هشت فرسخ یا بیشتر باشد در مسیر راه شکسته می خواند و در محل دوم که قصد اقامه کرده تمام می خواند.
- [آیت الله اردبیلی] حکم حدّ ترخّص مخصوص وطن است و در مورد محلّی که با قصد ده روز در آنجا اقامت کرده و یا بدون قصد، سی روز در حال تردید در آنجا مانده است، حکم حد ترخّص جاری نیست؛ بنابر این کسی که به قصد مسافرت از محل اقامت خود و یا محلی که سی روز بدون قصد اقامت در آنجا مانده است خارج شود، به محض خارج شدن باید نماز را شکسته بخواند و در حال رفتن به محلی که قصد اقامت ده روز در آنجا را دارد، تا قبل از رسیدن به آن محل، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که از وطنش صرف نظر کرده و می خواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند؛ اگر شغلش مسافرت نباشد؛ باید در مسافرت خود نماز را شکسته بخواند. شرط هشتم - آنکه به حد ترخص برسد و معنی حد ترخص در مسأله (1292) گذشت و اما در غیر وطن؛ اعتباری به حد ترخص نیست و همین که از محل اقامت خارج شود؛ نمازش قصر است.
- [امام خمینی] هرگاه با سنگ و کلوخ و مانند اینها غائط را از مخرج برطرف کنند، اگر چه پاک شدنش محل تامل است، ولی نماز خواندن مانعی ندارد، و چنانچه چیزی هم به آن برسد نجس نمی شود، و ذره های کوچک و لزوجت محل اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در شکسته خواندن در غیر وطن فرقی نمیکند که در محلّی ملک داشته باشد و در آن محل شش ماه مانده باشد یا نه؛ هر چند احتیاط مستحب این است که اگر در محلی ملک داشته و شش ماه در آنجا مانده، هر وقت در مسافرت به آنجا برسد نماز را تمام هم بخواند.