معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
شخصی فعلاً چرم را از دست مسلمان می‌خرد، ولی یقین دارد که این چرم را از شهری آورده‌اند که یک مسلمان در آن نیست، آیا محکوم است به نجاست و عدم جواز معامله، یا به پاکی و جواز معامله؟
اگر مسبوق بودن ید مسلم به ید کافر و عدم مبالات مسلم در تحقیق حال معلوم باشد، مورد محکوم به عدم تذکیه است و معامله‌اش صحیح نیست.
اگر مسبوق بودن ید مسلم به ید کافر و عدم مبالات مسلم در تحقیق حال معلوم باشد، مورد محکوم به عدم تذکیه است و معامله‌اش صحیح نیست.
عنوان سوال:
شخصی فعلاً چرم را از دست مسلمان می‌خرد، ولی یقین دارد که این چرم را از شهری آورده‌اند که یک مسلمان در آن نیست، آیا محکوم است به نجاست و عدم جواز معامله، یا به پاکی و جواز معامله؟
پاسخ:
اگر مسبوق بودن ید مسلم به ید کافر و عدم مبالات مسلم در تحقیق حال معلوم باشد، مورد محکوم به عدم تذکیه است و معامله‌اش صحیح نیست.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] با شخصی که نمیدانیم کافر است یا مسلمان، از جهت نجاست و پاکی چگونه برخورد کنیم؟
- [سایر] آیا چرم مبلمان خانه دوست من که روی آن کلمات خارجی نوشته شده، از کشور های خارجی (غیر مسلمان) وارد شده و نجس است؟ یا چون من به وسواس مبتلا هستم، فکر می کنم که چرم خارجی و نجس است؟
- [آیت الله مظاهری] آبی که از ماشینهای حمل زباله شهری در خیابان میریزد و گاهی بر اثر شدّت باد به لباس مردم پاشیده می‌شود، محکوم به طهارت است یا نجاست؟
- [آیت الله بهجت] آیا وسایل چرمی که از بازار غیر مسلمانان خریداری می شود، حکم به نجاست آن می شود؟ و اگر اصل چرم بودن مشکوک باشد، وظیفه چگونه است؟
- [آیت الله خوئی] شخصی تلویزیون می‌خرد و کاملاً مراقبت میکند که در دست دیگران نیفتد و خودش از آنچه حلال است استفاده میکند خریدن آن چگونه است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] تجارت با غیر مسلمان چه حکمی دارد، گوشتها و کفش چرمی یا لبنیاتی که از کشورهای غیر مسلمان وارد می‌شود آیا محکوم به نجاست است؟
- [آیت الله نوری همدانی] مسلمانی برای مسلمان دیگری از آلمان کفشی بعنوان هدیه میفرستد که آن کفش چرمی بوده و از مغازه غیر مسلمان خریداری شده، با توجّه به اینکه واردات چرم به کشور آلمان از ممالک اسلامی و غیر اسلامی صورت میگیرد و ما هم اطلاعاتی از پاک بودن یا نجس بودن چرم نداریم، حکم آنرا بیان فرمائید؟
- [آیت الله خامنه ای] آبی که از ماشین های حمل زباله شهری در خیابان می ریزد و گاهی بر اثر شدت باد به لباس مردم پاشیده می شود، محکوم به طهارت است یا نجاست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا کفش و کمربند و لباس چرم ساخت کشورهای غیر مسلمان پاک است یا نجس؟ اگر آن لباس را ازکشور اسلامی مثل عربستان خریده باشیم تفاوتی در مسئله می کند؟
- [آیت الله سیستانی] در خارج کشور غیراسلامی در منزل استیجاری مبلی داریم که مطمئن نیستیم که چرم آن از کشور اسلامی است یا نه بفرمایید حکم آن چیست نجس است یا پاک است اگر دست خیس به آن بخورد حکمش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری که مانند ظرف و فرش در اختیار اوست، نجس شود و آن مسلمان غائب گردد، با شش شرط پاک است:اوّل:آن که آن مسلمان چیزی که بدن یا لباسش را نجس کرده نجس بداند، پس اگر مثلاً لباسش به عرق جنب از حرام آلوده شود و آن را نجس نداند، بعد از غائب شدنِ او نمی‌شود آن لباس را پاک دانست.دوم:آن که بداند بدن یا لباسش به چیز نجس رسیده است.سوم:آن که انسان ببیند آن چیز را در کاری که شرط آن پاکیست استعمال میکند، مثلاً ببیند با آن لباس نماز میخواند.چهارم:آن که آن مسلمان بداند شرط کاری را که با آن چیز انجام میدهد پاکی است، پس اگر مثلاً نداند که باید لباس نمازگزار پاک باشد و با لباسی که نجس شده نماز بخواند، نمی‌شود آن لباس را پاک دانست.پنجم:آن که انسان احتمال دهد آن مسلمان چیزی را که نجس شده آب کشیده است، پس اگر یقین داشته باشد که آب نکشیده نباید آن چیز را پاک بداند و نیز اگر نجس و پاک در نظر آن مسلمان فرق نداشته باشد، پاک دانستن آن چیز محل اشکال است.ششم:آن که بنا بر احتیاط واجب آن مسلمان بالغ باشد.
- پنج چیز در خرید و فروش مستحب است:اوّل:یاد گرفتن احکام آن، حضرت صادق عَلَیْهِ السَّلَام فرمودند:کسی که میخواهد خرید و فروش کند، باید احکام آن را یاد بگیرد و اگر پیش از یاد گرفتن احکام آن خرید و فروش کند، به واسطهی معاملههای باطل و شبهه ناک به هلاکت میافتد.دوم:آن که در قیمت جنس بین مشتریهای مسلمان فرق نگذارد.سوم:آن که در قیمت جنس سخت گیری نکند.چهارم:چیزی که میفروشد زیادتر بدهد و آنچه می‌خرد کمتر بگیرد.پنجم:کسی که با او معامله کرده، اگر پشیمان شود و از او تقاضا کند که معامله را به هم بزند، برای به هم زدن معامله حاضر شود.
- گوشت و پیه و چرمی که در بازار مسلمانان فروخته می‌شود پاک است و همچنین است اگر یکی از اینها در دست مسلمان باشد، ولی اگر بدانند آن مسلمان از کافر گرفته و رسیدگی نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، نجس می‌باشد.
- اگر زخم یا دُمَل یا شکستگی در صورت و دسته است و روی آن باز است و آب ریختن روی آن ضرر دارد، چنانچه کشیدنِ دست تَر بر آن ضرر ندارد، احتیاط واجب آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد پارچه پاکی روی آن بگذارد و دست تَر را روی پارچه هم بکشد و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم نجس است و نمی‌شود آب کشید، باید اطراف زخم را به طوری که در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و بنا بر احتیاط واجب پارچهی پاکی روی زخم بگذارد و دست تَر روی آن بکشد و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست باید اطراف زخم را بشوید و بنا بر احتیاط واجب تیمّم هم بنماید.
- اگر نمی‌شود روی زخم را باز کرد، ولی زخم و چیزی که روی آن گذاشته پاک است و رسانیدن آب به زخم ممکن است و ضرر هم ندارد، باید آب را به روی زخم برساند و اگر زخم یا چیزی که روی آن گذاشته نجس است، چنانچه آب کشیدن آن و رساندنِ آب به روی زخم ممکن باشد، باید آن را آب بکشد و موقع وضو آب را به زخم برساند و در صورتی که آب برای زخم ضرر دارد، یا آن که رساندن آب به روی زخم ممکن نیست، یا زخم نجس است و نمی‌شود آن را آب کشید، باید اطراف زخم را بشوید و اگر جبیره پاک است روی آن را مسح کند و اگر جبیره نجس است، یا نمی‌شود روی آن را دست تر کشید مثلاً دواییست که به دست میچسبد پارچهی پاکی را به طوری که جزء جبیره حساب شود، روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد و اگر این هم ممکن نیست، احتیاط واجب آن است که وضو بگیرد و تیمّم هم بنماید.
- استبراء عمل مستحبیست که مردها بعد از بیرون آمدن بول انجام میدهند، برای آن که یقین کنند بول در مجری نمانده است و آن دارای اقسامیست و بهترین آنها اینست که بعد از قطع شدن بول، اگر مخرج غائط نجس شده، اوّل آن را تطهیر کنند، بعد سه دفعه با انگشت میانهی دست چپ از مخرج غائط تا بیخ آلت بکشند و بعد شست را روی آلت و انگشت پهلوی شست را زیر آن بگذارند و سه مرتبه تا ختنهگاه بکشند و پس از آن سه مرتبه سر آلت را فشار دهند.
- معاملات حرام شش است:اوّل:خرید و فروش عین نجس، مثل بول و غائط.دوم:خرید و فروش مال غصبی.سوم:خرید و فروش چیزهایی که مال نیست، مثل حیوانات درنده.چهارم:معاملهی چیزی که منافع معمولی آن فقط کار حرام باشد، مانند اسباب قمار.پنجم:معاملهای که در آن ربا باشد.ششم:فروش جنسی که با چیز دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن رو غنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش می‌گویند، پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فرمود:از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند، یا به آنان ضرر بزند، یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار میکند.
- عقیده مسلمانان به اصول دین باید از روی دلیل باشد و نمیتواند در اصول دین تقلید نماید، یعنی بدون دلیل گفتهی کسی را قبول کند؛ ولی در احکام دین باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد، یا از مجتهد تقلید کند یعنی به دستور او رفتار نماید یا از راه احتیاط طوری به وظیفهی خود عمل نماید که یقین کند، تکلیف خود را انجام داده است، مثلاً اگر عدّهای از مجتهدین عملی را حرام میدانند و عدّهی دیگر می‌گویند حرام نیست، آن عمل را انجام ندهد و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب میدانند، آن را به جا آورد، پس کسانی که مجتهد نیستند و نمیتوانند به احتیاط عمل کنند، واجب است از مجتهد تقلید نمایند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] گوشت و پیه چرمی که در بازار مسلمانان فروخته شود پاک است ، و همچنین است اگر یکی از اینها در دست مسلمانان باشد و بدانند آن مسلمانان از کافر گرفته و احتمال بدهند آن مسلمان رسیدگی کرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده است و نیز بداند مسلمان با آن معامله پاکی نموده ، پاک است ، ولی اگر بداند رسیدگی نکرده ، نجس می باشد . 5 – خون
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مرتدّ از لحاظ نجس و پاکی حکم گروهی را دارد که به دین آنها در آمده است بنابراین اگر مشرک شده باشد نجس و اگر به دین یهودی و نصرانی گرویده باشد محکوم به طهارت است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] گوشت و پیه و چرمی که در دست مسلمان باشد، پاک است ولی اگر بدانند که آن مسلمان از کافر گرفته و رسیدگی نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، نجس نمی باشد ولی خوردن آنها حرام است و نماز در لباسی که از آن چرم باشد، صحیح نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری مانند ظرف و فرش که در اختیار او است، نجس شود و آن مسلمان غایب گردد، گفته شده است که با شش شرط حکم به پاکی آن می‌شود: اول: آن که آن مسلمان چیزی را که بدن یا لباسش را نجس کرده نجس بداند؛ پس اگر مثلاً لباسش با رطوبت به بدن کافر ملاقات کرده و آن را نجس نداند، بعد از غایب شدن او، نمیتوان آن لباس را پاک دانست. دوم: آن که بداند بدن یا لباسش به چیز نجس رسیده است. سوم: آن که انسان ببیند از آن چیز در کاری استفاده میکند که شرط آن پاکی است، مثلاً ببیند با آن لباس، نماز میخواند. چهارم: آن که آن مسلمان بداند کاری را که با آن چیز انجام میدهد شرط آن پاکی است؛ پس اگر مثلاً نداند که باید لباس نمازگزار پاک باشد و با لباسی که نجس شده نماز بخواند، نمیتوان آن لباس را پاک دانست. پنجم: آن که انسان احتمال بدهد آن مسلمان چیزی را که نجس شده آب کشیده است؛ پس اگر یقین داشته باشد که آب نکشیده، نمیتوان آن چیز را پاک دانست و نیز اگر نجس و پاک در نظر آن مسلمان فرق نداشته باشد، پاک دانستن آن چیز محل اشکال است. ششم: آن که بنا بر احتیاط واجب آن مسلمان بالغ باشد. فقهاء عظام غایب شدن مسلمان را با شرایط فوق از مطهّرات دانستهاند ولی بنا بر احتیاط واجب غایب شدن مسلمان، از راههای ثابت شدن طهارت نیست، مگر موجب اطمینان شخصی یا نوعی شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسانی که گرفتار حالت وسوسه می شوند و زود یقین به نجس بودن چیزی پیدا می کنند و یا به هنگام آب کشیدن چیز نجس به آسانی یقین به پاکی پیدا نمی کنند، یقین آنها اعتبار ندارد و می توانند همان طور که دیگران یقین پیدا می کنند قناعت کنند.
- [آیت الله سبحانی] فرزندان کافر بسان خود او محکوم به نجاست هستند، مگر فرزند ممیّزی که به اسلام اعتراف کند. و فرزندان مسلمان هرچند تنها پدرش مسلمان باشد پاک هستند ولی اگر تنها مادر، مسلمان باشد احتیاط اجتناب است.
- [آیت الله اردبیلی] خرید و فروش روغن و داروهای روان و عطرهایی که از ممالک غیر اسلامی میآورند، اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد، اشکال ندارد و همچنین شربتی که به عنوان دارو از کشورهای غیر اسلامی وارد می‌شود هرچند بعضی از اجزای آن نجس باشد اگر جایگزین نداشته باشد، معامله آن جایز و صحیح است؛ ولی روغنی که از مردار گرفته می‌شود چه از دست کافر و چه از دست مسلمان گرفته شود نجس و معامله آن باطل است؛ اما روغنی که معلوم نیست که از مردار گرفته شده یا نه و شک در ذبح آن وجود دارد، چنانچه از دست مسلمان گرفته شود، پاک و معامله آن صحیح است و اگر از دست کافر گرفته شود، نجس و معامله آن باطل است، مگر آن که بداند آن کافر آن را از مسلمان خریده است.
- [آیت الله بهجت] خرید و فروش روغن، دارو و عطرهایی که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد اشکال ندارد؛ ولی دارو یا روغنی که از حیوان، بعد از جان دادن آن میگیرند، چنانچه در شهر کفار از دست کافر بگیرند، و از حیوانی باشد که خون جهنده دارد، نجس است و معامله آن باطل می‌باشد، بلکه اگر در شهر مسلمانان هم از دست کافر بگیرند، معامله آن باطل است، مگر آنکه بدانند که آن کافر از مسلمان خریده است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . گوشت و پیه و چرمی که در بازار اسلام از دست مسلمانان گرفته شود پاک است و اگر از دست کافر گرفته شود بنابر احتیاط واجب باید از آن اجتناب شود مگر آن که بدانیم از دست مسلمان گرفته و اگر در بازار کفار از دست کفار بگیرند نجس است مگر آن که بدانیم از بلاد اسلام بوده و اگر یکی از اینها در بازار کفار در دست مسلمان باشد احتیاط واجب اجتناب از آن است مگرآن که مسلمان با آن معامله طهارت کند و احتمال داده شود که طهارت آن را به دست آورده که در این صورت پاک است.
- [آیت الله مظاهری] گوشتها، مرغها و ماهیهایی که در بازار مسلمانها موجود است اگر شک کنیم که حلال است یا نه، محکوم به حلّیّت است و اگر بدانیم از بلاد کفر آورده‌اند و احتمال بدهیم که بررسی کردهاند نیز محکوم به حلّیّت است، اگر بدانیم بررسی نکردهاند پاک است ولی خوردن آن حرام است، و چنانچه بدانیم ذبح شرعی نشده است علاوه بر اینکه خوردن آن حرام است نجس هم می‌باشد.