محرم
محرم ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
شخصی در خانه با کلفتش - که با او محرم نیست - می‌باشد، به نحوی که صدق خلوت می‌کند، موقع نماز می‌خواهد نماز بخواند، نماز او صحیح است یا خیر؟
نماز در محل خلوت با اجنبیّه که محل اشکال است فرقی بین کلفت و غیر کلفت نیست.
نماز در محل خلوت با اجنبیّه که محل اشکال است فرقی بین کلفت و غیر کلفت نیست.
عنوان سوال:
شخصی در خانه با کلفتش - که با او محرم نیست - می‌باشد، به نحوی که صدق خلوت می‌کند، موقع نماز می‌خواهد نماز بخواند، نماز او صحیح است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که قرائت او صحیح نیست، کفایت می‌کند خودش نمازطواف را بخواند، یا باید نایب هم بگیرد و به جماعت هم بخواند؟
- شخصی از موطن اصلی خود رفته در محلّی و شش ماه در آن جا مانده، بعد از شش ماه می‌خواهد برود به موطن اصلی خود لکن موقّتاً، آیا نماز را در موطن اصلی خود تمام باید بخواند یا قصراً؟
- آقایان اهل منبر برای ماه رمضان، یا محرّم در یک دِه وارد میشوند، ولی یک مجلس، یا بیشتر در دهات مجاور دعوت میشوند، در شب یا عصر و تا آن دهات قریب نیم فرسخ می‌باشد، تکلیف آنها در باب نماز و روزهشان چیست؟
- پولی که به عنوان ربا دادن شخص قرض می‌کند، تصرّف در آن چه صورت دارد یعنی معاملاتی که با آن پول می‌کند صحیح است یا خیر؟ هرگاه با آن پول لباس خریده یا خانه خریده، نماز در آن صحیح است یا باطل؟
- شخصی به خیالش نماز نخوانده وضو گرفت به قصد همان نماز وجوباً، بعد معلوم شد نماز خوانده و نماز قضا هم بر ذمّه ندارد، آیا این وضو رافع حدث هست که هر چیزی که شرطش طهارت است با این وضو به جا آورد یانه؟ و هم چنین هرگاه شخص نماز قضا بر ذمّه دارد ولی قصد ندارد آن را بخواند و پیش از وقت نماز یومیّه می‌خواهد وضو بگیرد به قصد خواندن نماز قضا؟
- کثیر السفر بعد از اقامه عشره در وطن، در سفر اوّل تکلیف او قصر است، همین شخص مسافرت به چهار فرسخی با نیّت بیتوته شب کرده و بنا بر فرمایش حضرت عالی در فرض مزبور وجوب اتمام خالی از رجحان نیست و هم چنین صوم، این شخص عمل کرده دوباره می‌خواهد سفر کند به قدر مسافت، تکلیف این شخص چیست؟ مرقوم فرمایید. به عبارة اخری: بعد از اقامه عشره در سفر اوّل قصر خواندن نماز موضوعیّت دارد یا ندارد، بلکه مجرّد صدق سفر در اوّلی کفایت می‌کند در اتمام نماز بعدی و لو این که در اوّلی نماز را نخوانده و یا جاهل به حکم بوده تمام خوانده است؟
- شخصی یک باب خانه خود را مصالحه مینماید به زیدی به یک سیرنبات و شرط می‌کند بر متصالح که با عدم بقای اولاد متصالح خانه مورد مصالحه را وقف نماید بر تعزیه داران و دوست داران و سوگواران و خدمت گزاران و تعزیه داران و مستمعین فضائل و مناقب حضرات معصومین صلوات اللَّه علیهم اجمعین، لذا متصالح بعد از فوت اولادش خانه مورد مصالحه را وقف بر مصارف مزبوره مینماید، آیا این شرط در ضمن مصالحه لازم الوفاست؟ و در صورت عدم لزوم و حکم به بطلان وقف، زید واقف می‌تواند این خانه را در صورت احتیاج بفروشد یا خیر؟
- شخصی در پنج، شش فرسخی شهر ملک دارد، در سال چند مرتبه برای سرکشی و امورات ملک خود در آن جا میرود و خانه و اثاث و خوراک او در آن جا از خود او می‌باشد، گاهی ممکن است سه ماه در آن جا بماند و گاهی یک ماه یا کمتر میماند، حکم او در نماز و روزه چیست؟
- زیدی مشرّف شده است مکّه معظّمه طواف نکرده است و نماز طواف را نخوانده، هفت شوط از مروه به صفا نموده است و تقصیر کرده و لباس پوشیده، روز بعد ملتفت شده دوباره مُحرِم شده از خود مکّه طواف و نماز وسعی بین صفا و مروه کرده است، آیا حج او صحیح است یا خیر؟ و بر فرض صحّت، باید فدیه بدهد یا خیر؟
- هر گاه شخص جنب پیش از دخول وقت نماز، به نیّت وجوب غسل کند که بعد از دخول وقت با آن غسل نماز بخواند، آیا غسل او صحیح است یاخیر؟ و آیا فرقی بین کسی که یقین به عدم دخول وقت دارد یا شک دارد، می‌باشد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی گوسفندی را نذر کرد و آن گوسفند را خریده و از آن نگهداری می‌کند، تا دهم محرم ذبح کند، قبل از محرّم سال خمسی او آمده آیا به گوسفند، خمس تعلّق میگیرد؟
- [سایر] در نماز جماعتی که فقط یک زن به یک مرد(مَحرم) اقتدا می‌کند، زن چگونه (کجا) باید بایستد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در مدینه منوّره دیگری را اجیر می‌کند که برای پدر وی حجّ میقاتی بجا آورد ولی مشخص نکرده است که از مسجد شجره محرم شود یا میقاتهای دیگر، آیا اجیر می‌تواند از مسجد شجره به نیّت عمره مفرده محرم شود پس از اعمال عمره مفرده به (جحفه) یا (قرن المنازل) برود و برای عمره تمتّع استیجاری محرم می‌شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در مدینه منوّره دیگری را اجیر می‌کند که برای پدر وی حجّ میقاتی بجا آورد ولی مشخص نکرده است که از مسجد شجره محرم شود یا میقاتهای دیگر، آیا اجیر می‌تواند از مسجد شجره به نیّت عمره مفرده محرم شود پس از اعمال عمره مفرده به (جحفه) یا (قرن المنازل) برود و برای عمره تمتّع استیجاری محرم می‌شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی از روی جهل به مسأله، در فرودگاه جدّه برای عرمه مفرده محرم می‌شود و پس از انجام طواف و نماز و سعی متوجه می‌شود که میبایست در یکی از مواقیت مُحرِم شده باشد، تکلیف او در این صورت چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی از روی جهل به مسأله، در فرودگاه جدّه برای عرمه مفرده محرم می‌شود و پس از انجام طواف و نماز و سعی متوجه می‌شود که میبایست در یکی از مواقیت مُحرِم شده باشد، تکلیف او در این صورت چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی خانم اول او فوت شده، ازدواج دوم را انجام داد حالا از زن دوم هیچ بچه ندارد، می‌خواهد دختر خود را شوهر دهد، چه کار باید بکند که داماد به زن دوم محرم شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی با احرام عمره تمتع وارد مکه شده و بعد از اعمال عمره برای حج افراد محرم شده است ایا حج او صحیح است
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی به نیابت وارد جده شده و نمی گذارند به مواقیت معروفه برود آیا عذر طاری محسوب می شود و صحیح است که با نذر از جده محرم به عمره تمتع نیابی شود یا مجزی نیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی فرش منزلش نجس است حال شخص مهمان که پای او خیس است می‌خواهد نماز بخواند آیا اعلام به او واجب است و آیا مسئله اختلافی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نمازهای نافله را می‌شود نشسته خواند، ولی بهتر است دو رکعت نماز نافلهی نشسته را یک رکعت حساب کند، مثلاً کسی که می‌خواهد نافلهی ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر می‌خواهد نماز وِتر را نشسته بخواند، دو نمازِ یک رکعتی نشسته بخواند.
- اگر در جایی که نمیداند غصبیست نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است؛ ولی کسی که خودش جایی را غصب کرده، اگر فراموش کند و در آن جا نماز بخواند، نمازش باطل می‌باشد.
- روزهی زن مستحاضهای که غسل بر او واجب می‌باشد، در صورتی صحیح است که غسل نماز مغرب و عشای شبی که می‌خواهد فردای آن را روزه بگیرد به جا آورد و نیز در روز غسلهایی را که برای نمازهای روزش واجب است انجام دهد، ولی اگر برای نماز مغرب و عشا غسل نکند و برای خواندن نماز شب پیش از اذان صبح غسل نماید و در روز هم غسلهایی را که برای نمازهای روزش واجب است به جا آورد، روزهی او صحیح است.
- تا انسان می‌تواند ایستاده نماز بخواند، نباید بنشیند، مثلاً کسی که در موقع ایستادن بدنش حرکت می‌کند، یا مجبور است به چیزی تکیه دهد، یا بدنش را کج کند، یا خم شود، یا پاها را بیشتر از معمول گشاد بگذارد، باید به هر طور که می‌تواند ایستاده نماز بخواند؛ ولی اگر به هیچ قسم حتی مثل حال رکوع هم نتواند بایستد، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند.
- موقعی که انسان خوابش میآید و نیز موقع خود داری کردن از بول و غائط، مکروه است نماز بخواند و همچنین پوشیدن جوراب تنگ که پا را فشار دهد در نماز مکروه می‌باشد و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است.
- اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبکار هم طلب خود را مطالبه می‌کند، در صورتی که ممکن است، باید اوّل قرض خود را بدهد بعد نماز بخواند و همچنین است اگر کار واجب دیگری که باید فوراً آن را به جا آورد پیش آمد کند، مثلاً ببیند مسجد نجس است که باید اوّل مسجد را تطهیر کند بعد نماز بخواند و چنانچه اوّل نماز بخواند معصیت کرده، ولی نماز او صحیح است.
- نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است، بدون اجازهی کسی که منفعت ملک مال او می‌باشد باطل است؛ مثلاً در خانهی اجارهای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازهی کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند، نمازش باطل است و همچنین است اگر در ملکی که دیگری در آن حقی دارد نماز بخواند؛ مثلاً اگر میت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدا نکنند، نمیشود در ملک او نماز خواند.
- اگر چیزی را که رکن نیست فراموش کند و رکن بعد از آن را به جا آورد، مثلاً حمد را فراموش کند و سوره را بخواند، چنانچه مشغول رکن بعد شده باشد، مثلاً در رکوع یادش بیاید که حمد را نخوانده، باید بگذرد و نماز او صحیح است و اگر مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آنچه را فراموش کرده به جا آورد و بعد از آن چیزی را که اشتباهاً جلوتر خوانده دوباره بخواند.
- کسی که نمیداند سفرش چند فرسخ است مثلاً برای پیدا کردن گمشدهای مسافرت می‌کند و نمیداند که چه مقدار باید برود تا آن را پیدا کند باید نماز را تمام بخواند، ولی در برگشتن، چنانچه تا وطنش یا جایی که می‌خواهد ده روز در آن جا بماند، هشت فرسخ یا بیشتر باشد، باید نماز را شکسته بخواند و نیز اگر در بین رفتن قصد کند که چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد، چنانچه رفتن و برگشتن هشت فرسخ شود، باید نماز را شکسته بخواند.
- اگر در نماز سهواً بین حرفها یا کلمات فاصله بیندازد و فاصله به قدری نباشد که صورت نماز از بین برود، چنانچه مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آن حرفها یا کلمات را به طور معمول بخواند و اگر مشغول رکن بعد شده باشد، نمازش صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] بودن مرد و زن نا محرم در جائی که خلوت است و کسی هم نمی تواند وارد شود یا وارد شونده مانع از ابتلا به معصیت نمی شود؛ در صورتی که احتمال وقوع در معصیت را بدهند جایز نیست و لکن اگر آنجا نماز بخواند صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که از وطنش صرف نظر کرده و می‌خواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند ، اگر عنوانی که موجب تمام شدن نماز است ، مانند کثیر السفر ، یا خانه به دوش ، بر او صدق نکند باید در مسافرت خود نماز را شکسته بخواند . شرط هشتم : آنکه اگر از وطن حرکت می‌کند به حدّ ترخّص برسد ، و امّا در غیر وطن ، حدّ ترخّص اثری ندارد ، و همین که از محل اقامت خارج شود ، نمازش قصر است .
- [آیت الله سیستانی] اگر نذر کند نماز واجب خود را در جائی بخواند که بخودی خود ثواب نماز در آنجا زیاد نیست ، مثلاً نذر کند نماز را در اطاق بخواند ، چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتی شرعاً بهتر باشد مثلاً بواسطه اینکه خلوت است انسان حضور قلب پیدا می‌کند ، اگر نذر او برای آن جهت باشد صحیح است .
- [آیت الله اردبیلی] اگر نذر کند نماز واجب خود را در جایی بخواند که به خودیِ خود ثواب نماز در آنجا زیاد نیست مثلاً نذر کند نماز را در اتاق بخواند چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتی بهتر باشد مثلاً به واسطه این که خلوت است انسان حضور قلب پیدا می‌کند نذر صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر نذر کند نماز واجب خود را در جایی بخواند که بخودی خود ثواب نماز در آنجا زیاد نیست مثلاً نذر کند نماز را در اتاق بخواند، چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتی بهتر باشد، مثلاً به واسطه این که خلوت است، انسان حضور قلب پیدا می‌کند، نذر او صحیح است.
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند نماز واجب خود را در جایی بخواند که بخودی خود ثواب نماز در آنجا زیاد نیست، مثلًا نذر کند نماز را در اطاق بخواند، چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتی بهتر باشد مثلًا به واسط این که خلوت است انسان حضور قلب پیدا می‌کند، نذر او صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] نمازهای نافله را می‌شود نشسته خواند، ولی بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند، مثلاً کسی که می‌خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر می‌خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتی نشسته بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نمازهای نافله را می‌شود نشسته خواند، ولی بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند، مثلاً کسی که می‌خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است، نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر می‌خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتی نشسته بخواند.
- [آیت الله سیستانی] اگر صحرانشین مثلاً برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتش سفر کند ، چنانچه با بنه و دستگاه باشد که صدق کند خانهاش همراهش می‌باشد ، نماز را تمام بخواند ، و الاّ چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد ، نماز را شکسته بخواند .
- [آیت الله بهجت] مسافری که می‌خواهد ده روز در محلی بماند، اگر از اول قصد داشته باشد که در بین ده روز به اطراف آنجا برود، چنانچه جایی که می‌خواهد برود از مقدار ترخص دورتر نباشد، باید در همه ده روز نماز را تمام بخواند، و اگر از مقدار ترخص دورتر باشد، ولی کمتر از مقدار مسافت، یعنی چهار فرسخ شرعی باشد، چنانچه قسمت عمده روز را در محل اقامت باشد کافی است و نمازش تمام است و عرفاً صدق اقامت ده روز در آنجا می‌کند.