صبح صادق
طلوع فجر، صبح صادق یا فجر صادق، زمانی از شبانه‌روز که اولین و با فضیلت‌ترین وقت ادای نماز صبح است. موضوع برخی احکام شرعی مرتبط با فجر است.
منظور از صبح صادق چیست و آیا صبح کاذبی هم وجود دارد یا نه؟
صبح (فجر) صادق و صبح کاذب، دو اصطلاح فقهی – نجومی است که مراد از آن دو، اوقات خاصی از شبانه روز است. صبح (فجر) کاذب، با پدید آمدن سفیدی در سمت مشرق حاصل می شود و در این زمان نمی توان نماز صبح را بجا آورد. زمان فجر صادق، وقتی است که آن سفیدی در ناحیه مشرق پراکنده شود و این زمان، اول وقت فضیلت نماز صبح است. خلاصه این که بین دو فجر چند فرق وجود دارد: 1. فجر کاذب از افق جداست، در حالی که فجر صادق به افق متصل است. 2. فجر کاذب عمودی است، اما فجر صادق افقی است. 3. فجر کاذب هنگام اولین لحظه طلوع درخشان است، ولی به مرور از بین می رود، در حالی که فجر صادق با نور کم طلوع می کند و با گذشت زمان پر نور می شود.ر
صبح (فجر) صادق و صبح کاذب، دو اصطلاح فقهی – نجومی است که مراد از آن دو، اوقات خاصی از شبانه روز است. صبح (فجر) کاذب، با پدید آمدن سفیدی در سمت مشرق حاصل می شود و در این زمان نمی توان نماز صبح را بجا آورد. زمان فجر صادق، وقتی است که آن سفیدی در ناحیه مشرق پراکنده شود و این زمان، اول وقت فضیلت نماز صبح است. خلاصه این که بین دو فجر چند فرق وجود دارد: 1. فجر کاذب از افق جداست، در حالی که فجر صادق به افق متصل است. 2. فجر کاذب عمودی است، اما فجر صادق افقی است. 3. فجر کاذب هنگام اولین لحظه طلوع درخشان است، ولی به مرور از بین می رود، در حالی که فجر صادق با نور کم طلوع می کند و با گذشت زمان پر نور می شود.ر
پاسخ:
صبح (فجر) صادق و صبح کاذب، دو اصطلاح فقهی – نجومی است که مراد از آن دو، اوقات خاصی از شبانه روز است. صبح (فجر) کاذب، با پدید آمدن سفیدی در سمت مشرق حاصل می شود و در این زمان نمی توان نماز صبح را بجا آورد. زمان فجر صادق، وقتی است که آن سفیدی در ناحیه مشرق پراکنده شود و این زمان، اول وقت فضیلت نماز صبح است. خلاصه این که بین دو فجر چند فرق وجود دارد: 1. فجر کاذب از افق جداست، در حالی که فجر صادق به افق متصل است. 2. فجر کاذب عمودی است، اما فجر صادق افقی است. 3. فجر کاذب هنگام اولین لحظه طلوع درخشان است، ولی به مرور از بین می رود، در حالی که فجر صادق با نور کم طلوع می کند و با گذشت زمان پر نور می شود.ر
- [آیت الله بهجت] اگر انسان نماز صبح را در جایی خواند و با هواپیما به محلّی مسافرت کرد که هنوز در آن جا فجر طلوع نکرده؛ آیا پس از طلوع فجر باید نمازش را اعاده کند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] خانمی که عادت بوده، صبح متوجه می‌شود که از خون حیض پاکشده است و احتمال میدهد قبل از طلوع فجر پاک شده باشد؛ آیا روزهاش صحیح است ؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] خانمی که عادت بوده، صبح متوجه می‌شود که از خون حیض پاکشده است و احتمال میدهد قبل از طلوع فجر پاک شده باشد؛ آیا روزهاش صحیح است ؟
- [آیت الله اردبیلی] با توجه به توسعه شهرها و عدم امکان تشخیص دقیق لحظه طلوع فجر، در مورد امساک برای روزه و اقامه نماز صبح، چه باید کرد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] خانمی که عادت بوده، صبح متوجه می‌شود که از خون حیض پاکشده است و احتمال میدهد قبل از طلوع فجر پاک شده باشد؛ آیا روزهاش صحیح است ؟
- [آیت الله وحید خراسانی] وقوف اضطراری عرفه ایا از اول شب تا طلوع فجر است یا طلوع افتاب
- [آیت الله خوئی] نصف شب که واجب است بودنش در منی آیا تا طلوع آفتاب است یا تا طلوع فجر است؟
- [سایر] علت واجب بودن نماز صبح چیست؟ چرا باید طلوع فجر تا طلوع آفتاب این نماز خوانده شود؟ با توجه به اینکه نماز صبح بسیاری از مردم قضا می‌شود، آیا بهتر نبود که مثلاً از روشن شدن هوا تا پخش شدن آفتاب این نماز خوانده شود؟ معمولاً در جواب این سؤال روایتی از پیامبر(ص) میخوانند لیکن بنده جواب منطقی و علمی میخواهم.
- [سایر] در رسالههای عملیه نوشته شده که اذان صبح باید به فجر صادق برسد بعد نماز خواند؛ که احتیاطا حداقل 5 – 6 دقیقه بعد از اذان است، توضیح آن چیست؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] در آستانه ماه شریف و مبارک رمضان و با توجه به توسعه شهرها و عدم امکان تشخیص دقیق لحظه طلوع فجر خواهشمند است نظر شریف خود را در مورد زمان امساک برای روزه و اقامه نماز صبح اعلام فرمائید.
- [آیت الله مظاهری] نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می‌شود و وقت فضیلت آن بعد از طلوع فجر است تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود (تقریباً یک ساعت بعد از طلوع فجر).
- [آیت الله مکارم شیرازی] وقت اذان صبح (برای نماز و روزه) در شبهای مهتابی و غیر مهتابی یکسان است و معیار، ظاهر شدن نور شفق در افق است، هرچند بر اثر تابش مهتاب نمایان نباشد، و وقت نماز صبح از اوّل طلوع فجر صادق است تا طلوع آفتاب و فجر صادق سپیده صبح است که در افق پهن می شود و بهتر است نماز صبح را قبل از روشن شدن هوا در همان تاریکی اوّل صبح به جا آورد.
- [آیت الله سبحانی] وقت اذان صبح برای نماز و روزه در شب های مهتابی و غیر مهتابی یکسان است و معیار ظاهر شدن نور شفق در افق است هرچند بر اثر مهتاب یا عوامل دیگر نمایان نباشد و وقت نماز صبح از اول طلوع فجر صادق تا طلوع آفتاب است، و فجر صادق سپیده صبح است. که در افق پهن می شود. نمازهایی که باید به ترتیب خوانده شود
- [آیت الله جوادی آملی] .در پایان شب , سفیده ای در مشرق به صورت عمودی به بالا حرکت می کند که فجر اول و فجر کاذب است، چون به زودی برط رف می‌شود, سپس در کرانه مشرق , دو نوار کاملاً پهن و از هم ممتاز، یکی در بالا و دیگری پایین قرار دارند که هر لحظه سفیدی نوار پایین , بیشتر و سیاهی نوار بالا کمتر می‌شود که فجر دوم و فجر صادق است، چون در گزارش فرا رسیدن صبح، صادق است . اول وقت نماز صبح , آغاز فجر صادق است و آخر وقت آن، اول طلوع آفتاب.
- [آیت الله بروجردی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیدهای رو به بالا حرکت میکند که آن را فجر اوّل گویند، وقتی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم یا فجر صادق و اوّلِ وقت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعیست که آفتاب بیرون میآید.
- [آیت الله سیستانی] اگر آن که وظیفهاش روزه گرفتن در سفر است، پس از طلوع فجر در شهر خود، با نیت روزه، از طریق هوایی سفر کند و به شهری برسد که هنوز فجر طلوع نکرده است، میتواند تا طلوع فجر آنجا بخورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] وقت نافله صبح پیش از نماز صبح است از طلوع فجر تا آشکار شدن سرخی در طرف مشرق و می تواند آن را بعد از نماز شب بلافاصله به جا آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند که ان را فجر اول گویند و موقعی که ان سفیده پهن شد فجر دوم و اول وقت نماز صبح است و اخر وقت نماز صبح موقعی است که افتاب طلوع می کند
- [آیت الله جوادی آملی] .وقت نافله صبح که پیش از آن انجام می‌شود، از اول صبح صادق است تا پدید آمدن سرخی در طرف مشرق و می توان آن را به همراه نافله شب, بدون فاصله بهجا آورد.
- [آیت الله اردبیلی] در شبهای مهتابی، اگر وقت طلوع صبح را به علم و یقین بداند، لازم نیست صبر کند تا سپیده صبح در افق ظاهر شود و بر روشنایی مهتاب غلبه کند و اگر وقت طلوع صبح را نداند، باید صبر کند تا اطمینان به طلوع فجر پیدا کند و احتیاط مستحب آن است که برای نماز صبح صبر کند تا سپیده صبح بر افق ظاهر شود، ولی برای روزه باید از زمانی جلوتر یعنی مطابق ساعت و به وقت شرعی از انجام کاری که روزه را باطل میکند، خودداری نماید.