اولا: کلمه متعه که (استمتعتم) از آن گرفته شده است در اسلام به معنی ازدواج موقت است، و به اصطلاح در این باره حقیقت شرعیه می باشد، گواه بر آن این است که این کلمه (متعه) با همین معنی در روایات پیامبر صلی الله علیه وآله و کلمات صحابه مکرر به کار برده شده است. ثانیا: اگر این کلمه به معنی مزبور نباشد باید به معنی لغوی آن یعنی (بهره گیری ) تفسیر شود در نتیجه معنی آیه چنین خواهد شد: (اگر از زنان دایم بهره گرفتید مهر آنها را بپردازید). در حالی که می دانیم پرداختن مهر مشروط به بهره گیری از زنان نیست بلکه تمام مهر بنا بر مشهور یا حداقل نیمی از مهر به مجرد عقد ازدواج دائم ، واجب می شود. ثالثا: بزرگان (اصحاب ) و (تابعین) مانند ابن عباس دانشمند و مفسر معروف اسلام و ابن ابی کعب و جابر بن عبدالله و عمران حصین و سعید بن جبیر و مجاهد و قتاده و سدی و گروه زیادی از مفسران اهل تسنن و تمام مفسران اهل بیت علیهم السلام همگی از آیه فوق، حکم ازدواج موقت را فهمیده اند تا آنجا که فخر رازی با تمام شهرتی که در موضوع اشکال تراشی در مسائل مربوط به شیعه دارد بعد از بحث مشروحی درباره آیه می گوید: ما بحث نداریم که از آیه فوق حکم جواز متعه استفاده می شود بلکه ما می گوییم حکم مزبور بعد از مدتی نسخ شده است! رابعا: ائمه اهل بیت علیهم السلام که به اسرار وحی از همه آگاهتر بودند، متفقا آیه را به همین معنی تفسیر فرموده اند، و روایات فراوانی در این زمینه نقل شده از جمله: از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: المتعة نزل بها القرآن و جرت بها السنة من رسول الله؛ حکم متعه در قرآن نازل شده و سنت پیغمبر (صلی الله علیه وآله ) بر طبق آن جاری گردیده است. و از امام باقر علیه السلام نقل شده که در پاسخ سؤال ابو بصیر راجع به متعه فرمود: نزلت فی القرآن فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضة ...؛ قرآن مجید در این باره سخن گفته آنجا که می فرماید: (فما استمتعتم ...). و نیز از امام باقر علیه السلام نیز نقل شده که در پاسخ شخصی بنام عبدالله بن عمیر لیثی در مورد متعه فرمود: احلها الله فی کتابه و علی لسان نبیه فهی حلال الی یوم القیامة ؛ خداوند آن را در قرآن و بر زبان پیامبرش حلال کرده است و آن تا روز قیامت حلال می باشد. جهت اطلاع بیشتر به تفسیر نمونه آیه (فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضه. واین یک واجب است. سوره مبارکه نساء/24) مراجعه نمائید.
اولا: کلمه متعه که (استمتعتم) از آن گرفته شده است در اسلام به معنی ازدواج موقت است، و به اصطلاح در این باره حقیقت شرعیه می باشد، گواه بر آن این است که این کلمه (متعه) با همین معنی در روایات پیامبر صلی الله علیه وآله و کلمات صحابه مکرر به کار برده شده است.
ثانیا: اگر این کلمه به معنی مزبور نباشد باید به معنی لغوی آن یعنی (بهره گیری ) تفسیر شود در نتیجه معنی آیه چنین خواهد شد: (اگر از زنان دایم بهره گرفتید مهر آنها را بپردازید). در حالی که می دانیم پرداختن مهر مشروط به بهره گیری از زنان نیست بلکه تمام مهر بنا بر مشهور یا حداقل نیمی از مهر به مجرد عقد ازدواج دائم ، واجب می شود.
ثالثا: بزرگان (اصحاب ) و (تابعین) مانند ابن عباس دانشمند و مفسر معروف اسلام و ابن ابی کعب و جابر بن عبدالله و عمران حصین و سعید بن جبیر و مجاهد و قتاده و سدی و گروه زیادی از مفسران اهل تسنن و تمام مفسران اهل بیت علیهم السلام همگی از آیه فوق، حکم ازدواج موقت را فهمیده اند تا آنجا که فخر رازی با تمام شهرتی که در موضوع اشکال تراشی در مسائل مربوط به شیعه دارد بعد از بحث مشروحی درباره آیه می گوید: ما بحث نداریم که از آیه فوق حکم جواز متعه استفاده می شود بلکه ما می گوییم حکم مزبور بعد از مدتی نسخ شده است!
رابعا: ائمه اهل بیت علیهم السلام که به اسرار وحی از همه آگاهتر بودند، متفقا آیه را به همین معنی تفسیر فرموده اند، و روایات فراوانی در این زمینه نقل شده از جمله:
از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: المتعة نزل بها القرآن و جرت بها السنة من رسول الله؛ حکم متعه در قرآن نازل شده و سنت پیغمبر (صلی الله علیه وآله ) بر طبق آن جاری گردیده است.
و از امام باقر علیه السلام نقل شده که در پاسخ سؤال ابو بصیر راجع به متعه فرمود: نزلت فی القرآن فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضة ...؛ قرآن مجید در این باره سخن گفته آنجا که می فرماید: (فما استمتعتم ...).
و نیز از امام باقر علیه السلام نیز نقل شده که در پاسخ شخصی بنام عبدالله بن عمیر لیثی در مورد متعه فرمود: احلها الله فی کتابه و علی لسان نبیه فهی حلال الی یوم القیامة ؛ خداوند آن را در قرآن و بر زبان پیامبرش حلال کرده است و آن تا روز قیامت حلال می باشد.
جهت اطلاع بیشتر به تفسیر نمونه آیه (فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضه. واین یک واجب است. سوره مبارکه نساء/24) مراجعه نمائید.
- [سایر] چرا آیه هبوط حضرت آدم(ع) به صیغه جمع آمده است؟
- [سایر] ازدواج موقت در قرآن وروایات چگونه بیان شده است؟
- [سایر] آیا به صیغه کردن زن در قرآن اشاره شده است؟
- [سایر] آیا جایز بودن ازدواج موقت در قرآن بیان شده است؟
- [سایر] چرا قرآن ازدواج موقت را به کسانی که شرایط ازدواج دائم را ندارند پیشنهاد نکرده است؟
- [سایر] آیا در قرآن برای عقد موقت عده بیان شده است؟ اگر آمده کدام سوره و کدام آیه است؟
- [سایر] آیا آیه شریفه: "فما استمتعتم به منهّن فاتوهن اجورهنّ فریضة"، دلالت بر ازدواج موقت می کند؟ چرا در این آیه از فعل امر استفاده نشد؟
- [سایر] آیا آیه شریفه: "فما استمتعتم به منهّن فاتوهن اجورهنّ فریضة"، دلالت بر ازدواج موقت می کند؟ چرا در این آیه از فعل امر استفاده نشد؟
- [سایر] قرآن مجید خطاب به کسانی که امکان ازدواج ندارند، می فرماید: وَلْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لَا یَجِدُونَ نِکَاحًا حَتَّی یُغْنِیَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ..."(نور/33) یعنی: "کسانی که [وسیله] زناشویی نمییابند باید عفت ورزند تا خدا آنان را از فضل خویش بینیاز گرداند." اگر عقد موقت در دین اسلام جایگاهی داشت حتماً در این آیه به عنوان راه حل از آن بحث میشد اما میبینیم که خداوند علیم کسانی را که امکان ازدواج ندارند به عفت و پاکدامنی دعوت میکند تا آنکه آنان را از فضل خویش غنی سازد. از طرفی هنگامی که به روایات موجود در مورد این آیه مراجعه می کنیم، می بینیم که عدم استطاعت را در مورد مهریه و نفقه بیان کرده اند که در ازدواج موقت، چنین عدم استطاعتی وجود ندارد. پس نمی توان گفت که منظور از نکاح در این آیه، هم نکاح موقت بوده و هم دائم. فقط نکاح دائم از این آیه برداشت می شود.
- [سایر] چرا در آیه 6 سوره مؤمنون کنیز و خدمتکار زن به مرد (صاحبش) حتّی بدون صیغه محرم است؟
- [آیت الله بهجت] بنابر اظهر، ترجمه صیغه عقد به فارسی یا زبان دیگر با وجود قدرت بر عربی کافی است، و احتیاط مستحب عربی بودن صیغه است، و برای کسی که آشنا به معنای عربی صیغه نیست و فقط میداند که صیغه عقد، به این لفظ جاری میشود، احتیاط مستحب این است که هم صیغه عربی و هم ترجمهاش را بخواند، و اکتفا کردن او به عربی خالی از تأمل نیست، و اگر نمیتوانند صیغه عربی را بخوانند و یا وکیل بگیرند، قطعاً ترجمه کافی است.
- [آیت الله خوئی] زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است نمیتوانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند، و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند، ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافی است.
- [آیت الله علوی گرگانی] زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمیتوانند بیکدیگر نگاه محرمانه نمایند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافیاست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنان صیغه را خوانده است نمیتوانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند، و گمان به اینکه وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند، ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافی است.
- [آیت الله اردبیلی] زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمیتوانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است، کفایت نمیکند؛ ولی اگر وکیل بگوید: (صیغه را خواندهام) کافی است.
- [آیت الله بروجردی] زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمیتوانند به یکدیگر رفتار محرمانه نمایند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند، ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافی است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در عقد ازدواج خواه دائم باشد یا موقت، خواندن صیغه لازم است و رضایت طرفین به تنهایی کافی نیست و صیغه عقد را طرفین یا وکیل آنها می توانند بخوانند.
- [آیت الله اردبیلی] در زناشویی، چه دائم و چه موقّت، باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد میخوانند یا دیگری را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند و اگر زن و مرد نتوانند صیغه را صحیح بخوانند، باید وکیل بگیرند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به هم حلال می شوند و آن بر دو قسم است: ازدواج دائم که همیشگی است و زنی را که به این عقد در می آید (دائمه) گویند و ازدواج موقت که برای مدت معینی عقد زناشوئی می بندند، خواه این مدت کوتاه باشد یا طولانی و آن را (متعه) و (صیغه) نیز می نامند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم میتواند برای خواندن صیغه عقد از طرف دیگری وکیل شود؛ بلکه بچه ممیّز نیز میتواند برای خواندن صیغه وکیل شود.