از نظر قرآن مردم را به چند گروه می توانیم تقسیم کنیم؟

امام باقر (ع) فرمودند: خداوند مردم را بر سه طبقه آفرید و آنها را در سه درجه قرار داد، و در کتاب خود به این موضوع تصریح فرمود: و گفت:
 فَأَصْحَابُ الْمَیْمَنَةِ مَا أَصحْابُ الْمَیْمَنَةِ* وَ أَصحْابُ المْشْمَةِ مَا أَصحْابُ المْشْمَةِ* وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ* أُوْلَئکَ الْمُقَرَّبُونَ؛[واقعه، آیات 8 الی11] اول" اصحاب میمنه" و تو چه می‌‌دانی که اصحاب میمنه چه شان عظیمی دارند* دوم" اصحاب مشئمه" (شامت و نحوست) و تو چه می‌‌دانی اصحاب مشئمه چه شقاوتی عظیم دارند* سوم آنهایی که در دنیا به سوی خیرات و در آخرت به سوی مغفرت و رحمت سبقت می‌‌گیرند* سابقین همان مقربین درگاه خدایند.

سابقون

اما سابقون آنها پیامبران مرسل و غیر مرسل می‌‌باشند که در آنها پنج روح قرار دارد: روح القدس، روح ایمان، روح قوت، روح شهوت، و روح بدن  و در قرآن مجید این را بیان کرده و فرموده:
تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی‌ بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ وَ آتَیْنا عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُس؛[بقره/ 253] بعضی از این پیامبران را بر بعضی دیگر برتری دادیم. خدا با بعضی سخن گفت و بعضی را به درجاتی برافراشت. و به عیسی بن مریم معجزه‌‌ها دادیم و او را به روح القدس یاری کردیم.
 و در باره همه آنها گفته:
(وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ). با روح قدسی آنها به عنوان پیامبر مبعوث شدند، و با روح قدسی همه چیز را فرا گرفتند و با روح ایمان خداوند را عبادت کردند و برای او شریک و همتائی نیاوردند، با روح قوت با دشمنان جنگ کردند و با روح شهوت لذت غذاها را چشیدند و زنان را نکاح کردند و با روح بدن حرکت کردند و به گردش پرداختند.

اصحاب یمین

اما اصحاب دست راست، آنها مؤمنان واقعی هستند، که در آنها چهار روح قرار دارد: روح ایمان، روح قوت، روح شهوت و روح بدن، و بندگان همواره در تکمیل این ارواح چهارگانه هستند تا آنگاه که مرتکب معصیت نشده‌‌اند. هنگامی که تصمیم به گناه و معصیت می‌‌گیرد روح شهوت موضوع را در نظرش زیبا جلوه می‌‌دهد و روح قوت او را وادار بکار می‌‌کند، و روح بدن او را بطرف مقصود و عمل می‌‌برد تا آن گناه را مرتکب گردد، هر گاه گناه را انجام داد از ایمانش کاسته می‌‌گردد، و اگر توبه کرد خداوند هم گناه او را مورد عفو قرار می‌‌دهد. گاهی برای بندگان لغزشهائی پیش می‌‌آید که بعضی از این ارواح چهارگانه نقصان پیدا می‌‌کند

و خداوند در این مورد فرموده :
(وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلی‌ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْ لا یَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَیْئاً؛[حج 5] و بعضی از شما به پست‌ترین دوران عمر برسند، و آن دوران پیری است که پس از سالها دانستن، چیزی نداند.)
 در این جا روح قوت نقصان پیدا می‌‌کند و توانائی جنگ با دشمن را پیدا نمی‌‌کند او روح شهوت را هم از دست می‌‌دهد و نمی‌‌تواند به زنان توجه نماید و شهوت براند.در این جا فقط برای او روح ایمان و روح بدن باقی می‌‌ماند، بوسیله روح ایمان خداوند را عبادت می‌‌کند، و به وسیله روح بدن راه می‌‌رود و گردش می‌‌کند، تا آن گاه که فرشته مرگ بیاید و او را قبض روح کند.

اصحاب شمال

اما یاران طرف چپ آنها اهل کتاب هستند،(با توضیح بیان شده روشن می شود که منظور هر کسی هست که حق را بشناسد و با لجاجت و عناد آن را نپذیرد)  خداوند در باره آنها فرمود:
(الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَعْرِفُونَهُ کَما یَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِیقاً مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ*  الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ؛ [بقره، آیات 146و147] اهل کتاب هم چنان که فرزندان خود را می‌‌شناسند او را می‌‌شناسند، ولی گروهی از ایشان در عین آگاهی حقیقت را پنهان می‌‌دارند.* آنچه از جانب خدا بر تو نازل شده، حقّ همان است تردید مکن.)
آنها رسول خدا صلی اللَّه علیه و اله را شناختند و به وصی او معرفت پیدا کردند، ولی از روی حسد و ستم حق را منکر شدند و خداوند هم روح ایمان را از آنها سلب کرد، و سه روح را که عبارت باشند از روح قوت، و شهوت و بدن در آنها باقی گذاشت.

بعد از این آن جماعت را بعنوان چهارپا معرفی کرد و گفت:
أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ؛[179 اعراف] آنها مانند چهارپایان بلکه گمراه‌تر از آنها می‌‌باشند.

زیرا حیوان چهارپا فقط با روح قوت بار می‌‌کشد، و با روح شهوت علف می‌‌خورد و با روح بدن راه می‌رود.[بحار الأنوار، ج‌66، ص: 199]