آیا قرآن ازدواج با زن بدکاره را حرام می داند؟
(اَلْخَبِیثَتُ لِلْخَبِیثِینَ وَالْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَتِ وَالطَّیِّبَتُ لِلطَّیِّبِینَ وَالطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَتِ أُوْلَئِکَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا یَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ‌؛[نور/26) زنان ناپاک از آن مردان ناپاکند، و مردان ناپاک نیز به زنان ناپاک تعلّق دارند؛ و زنان پاک از آن مردان پاک، و مردان پاک از آن زنان پاکند! اینان از نسبتهای ناروایی که (ناپاکان) به آنان می‌ دهند مبرّا هستند؛ و برای آنان آمرزش (الهی) و روزی پرارزشی است!) (الزَّانی‌ لا یَنْکِحُ إِلاَّ زانِیَةً أَوْ مُشْرِکَةً وَ الزَّانِیَةُ لا یَنْکِحُها إِلاَّ زانٍ أَوْ مُشْرِکٌ وَ حُرِّمَ ذلِکَ عَلَی الْمُؤْمِنینَ؛[نور/3] مرد زناکار جز با زن زناکار یا مشرک ازدواج نمی ‌کند و زن زناکار را، جز مرد زناکار یا مشرک، به ازدواج خود درنمی ‌آورد و این کار بر مؤمنان حرام شده است.) درباره خبری بودن یا انشائی بودن این مطلب اختلاف نظر وجود دارد. چون اگر حکم شرعی باشد و ازدواج با زن زناکار حرام باشد، باید جمله معنای انشائی داشته باشد، در حالی که هر دو آیه بیان خبری دارند. به همین دلیل اختلاف نظری به وجود آمده است. ( بدون شک قانون" نوریان مر نوریان را طالبند" و" ناریان مر ناریان را جاذبند" و ضرب المثل معروف" کند همجنس با همجنس پرواز" و همچنین ضرب المثلی که در عربی معروف است:" السنخیة علة الانضمام" همه اشاره به یک سنت تکوینی است که" ذره ذره موجوداتی را که در ارض و سما است در بر می‌گیرد که جنس خود را همچو کاه و کهرباء جذب می ‌کنند". به هر حال همه جا همنوعان سراغ همنوعان می‌روند و هر گروه و هر دسته‌ای با هم‌سنخان خود گرم و صمیمی ‌اند. اما این واقعیت مانع از آن نخواهد بود که آیه بالا همانند آیه"الزَّانِیَةُ لا یَنْکِحُها إِلَّا زانٍ أَوْ مُشْرِکٌ" اشاره به یک حکم شرعی باشد که ازدواج با زنان آلوده حد اقل در مواردی که مشهور و معروف به عمل منافی عفتند ممنوع است. مگر همه احکام تشریعی ریشه تکوینی ندارد؟ مگر سنتهای الهی در تشریع و تکوین هماهنگ نیستند؟ )[1] ( در اینکه این آیه بیان یک حکم الهی است، یا خبر از یک قضیه خارجی و طبیعی؟ در میان مفسران گفتگو است: بعضی معتقدند آیه تنها یک واقعیت عینی را بیان می‌ کند که آلودگان همیشه دنبال آلودگان می‌ روند، و همجنس با همجنس پرواز می ‌کند، اما افراد پاک و با ایمان هرگز تن به چنین آلودگیها و انتخاب همسران آلوده نمی ‌دهند، و آن را بر خویشتن تحریم می ‌کنند، شاهد این تفسیر همان ظاهر آیه است که به صورت" جمله خبریه" بیان شده. ولی گروه دیگر معتقدند که این جمله بیان یک حکم شرعی و الهی است مخصوصا می ‌خواهد مسلمانان را از ازدواج با افراد زناکار باز دارد، چرا که بیماریهای اخلاقی همچون بیماریهای جسمی غالبا واگیردار است. و از این گذشته این کار یک نوع ننگ و عار برای افراد پاک محسوب می ‌شود. بعلاوه فرزندانی که در چنین دامانهای لکه‌ دار یا مشکوکی پرورش می ‌یابند سر نوشت مبهمی دارند. روی این جهات اسلام این کار را منع کرده است. شاهد این تفسیر جمله و حُرِّمَ ذلِکَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ است که در آن تعبیر به تحریم شده. و شاهد دیگر روایات فراوانی است که از پیامبر اسلام ص و سایر پیشوایان معصوم(ع) در این زمینه به ما رسیده و آن را به صورت یک حکم تفسیر کرده ‌اند. حتی بعضی از مفسران بزرگ در شان نزول آیه چنین نوشته ‌اند:" مردی از مسلمانان از پیامبر(ص) اجازه خواست که با" ام مهزول"- زنی که در عصر جاهلیت به آلودگی معروف بود و حتی پرچمی برای شناسایی بر در خانه خود نصب کرده بود!- ازدواج کند، آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت" در حدیث دیگری نیز از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) می‌ خوانیم:" این آیه در مورد مردان و زنانی است که در عصر رسول خدا(ص) آلوده زنا بودند، خداوند مسلمانان را از ازدواج با آنها نهی کرد، و هم اکنون نیز مردم مشمول این حکمند هر کس مشهور به این عمل شود، و حد الهی به او جاری گردد، با او ازدواج نکنید تا توبه‌اش ثابت شود"  این نکته نیز لازم به یاد آوری است که بسیاری از احکام به صورت" جمله خبریه" بیان شده است، و لازم نیست همیشه احکام الهی به صورت جمله" امر" و" نهی" باشد.)[2] [1]. تفسیر نمونه، ج‌14، ص: 424. [2]. تفسیر نمونه، ج‌14، ص: 362.
عنوان سوال:

آیا قرآن ازدواج با زن بدکاره را حرام می داند؟


پاسخ:

(اَلْخَبِیثَتُ لِلْخَبِیثِینَ وَالْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَتِ وَالطَّیِّبَتُ لِلطَّیِّبِینَ وَالطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَتِ أُوْلَئِکَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا یَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ‌؛[نور/26) زنان ناپاک از آن مردان ناپاکند، و مردان ناپاک نیز به زنان ناپاک تعلّق دارند؛ و زنان پاک از آن مردان پاک، و مردان پاک از آن زنان پاکند! اینان از نسبتهای ناروایی که (ناپاکان) به آنان می‌ دهند مبرّا هستند؛ و برای آنان آمرزش (الهی) و روزی پرارزشی است!)
(الزَّانی‌ لا یَنْکِحُ إِلاَّ زانِیَةً أَوْ مُشْرِکَةً وَ الزَّانِیَةُ لا یَنْکِحُها إِلاَّ زانٍ أَوْ مُشْرِکٌ وَ حُرِّمَ ذلِکَ عَلَی الْمُؤْمِنینَ؛[نور/3] مرد زناکار جز با زن زناکار یا مشرک ازدواج نمی ‌کند و زن زناکار را، جز مرد زناکار یا مشرک، به ازدواج خود درنمی ‌آورد و این کار بر مؤمنان حرام شده است.)

درباره خبری بودن یا انشائی بودن این مطلب اختلاف نظر وجود دارد. چون اگر حکم شرعی باشد و ازدواج با زن زناکار حرام باشد، باید جمله معنای انشائی داشته باشد، در حالی که هر دو آیه بیان خبری دارند. به همین دلیل اختلاف نظری به وجود آمده است.

( بدون شک قانون" نوریان مر نوریان را طالبند" و" ناریان مر ناریان را جاذبند" و ضرب المثل معروف" کند همجنس با همجنس پرواز" و همچنین ضرب المثلی که در عربی معروف است:" السنخیة علة الانضمام" همه اشاره به یک سنت تکوینی است که" ذره ذره موجوداتی را که در ارض و سما است در بر می‌گیرد که جنس خود را همچو کاه و کهرباء جذب می ‌کنند". به هر حال همه جا همنوعان سراغ همنوعان می‌روند و هر گروه و هر دسته‌ای با هم‌سنخان خود گرم و صمیمی ‌اند.
اما این واقعیت مانع از آن نخواهد بود که آیه بالا همانند آیه"الزَّانِیَةُ لا یَنْکِحُها إِلَّا زانٍ أَوْ مُشْرِکٌ" اشاره به یک حکم شرعی باشد که ازدواج با زنان آلوده حد اقل در مواردی که مشهور و معروف به عمل منافی عفتند ممنوع است. مگر همه احکام تشریعی ریشه تکوینی ندارد؟ مگر سنتهای الهی در تشریع و تکوین هماهنگ نیستند؟ )[1]

( در اینکه این آیه بیان یک حکم الهی است، یا خبر از یک قضیه خارجی و طبیعی؟ در میان مفسران گفتگو است: بعضی معتقدند آیه تنها یک واقعیت عینی را بیان می‌ کند که آلودگان همیشه دنبال آلودگان می‌ روند، و همجنس با همجنس پرواز می ‌کند، اما افراد پاک و با ایمان هرگز تن به چنین آلودگیها و انتخاب همسران آلوده نمی ‌دهند، و آن را بر خویشتن تحریم می ‌کنند، شاهد این تفسیر همان ظاهر آیه است که به صورت" جمله خبریه" بیان شده.
ولی گروه دیگر معتقدند که این جمله بیان یک حکم شرعی و الهی است مخصوصا می ‌خواهد مسلمانان را از ازدواج با افراد زناکار باز دارد، چرا که بیماریهای اخلاقی همچون بیماریهای جسمی غالبا واگیردار است. و از این گذشته این کار یک نوع ننگ و عار برای افراد پاک محسوب می ‌شود. بعلاوه فرزندانی که در چنین دامانهای لکه‌ دار یا مشکوکی پرورش می ‌یابند سر نوشت مبهمی دارند.

روی این جهات اسلام این کار را منع کرده است. شاهد این تفسیر جمله و حُرِّمَ ذلِکَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ است که در آن تعبیر به تحریم شده. و شاهد دیگر روایات فراوانی است که از پیامبر اسلام ص و سایر پیشوایان معصوم(ع) در این زمینه به ما رسیده و آن را به صورت یک حکم تفسیر کرده ‌اند. حتی بعضی از مفسران بزرگ در شان نزول آیه چنین نوشته ‌اند:" مردی از مسلمانان از پیامبر(ص) اجازه خواست که با" ام مهزول"- زنی که در عصر جاهلیت به آلودگی معروف بود و حتی پرچمی برای شناسایی بر در خانه خود نصب کرده بود!- ازدواج کند، آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت"

در حدیث دیگری نیز از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) می‌ خوانیم:" این آیه در مورد مردان و زنانی است که در عصر رسول خدا(ص) آلوده زنا بودند، خداوند مسلمانان را از ازدواج با آنها نهی کرد، و هم اکنون نیز مردم مشمول این حکمند هر کس مشهور به این عمل شود، و حد الهی به او جاری گردد، با او ازدواج نکنید تا توبه‌اش ثابت شود"  این نکته نیز لازم به یاد آوری است که بسیاری از احکام به صورت" جمله خبریه" بیان شده است، و لازم نیست همیشه احکام الهی به صورت جمله" امر" و" نهی" باشد.)[2]

[1]. تفسیر نمونه، ج‌14، ص: 424.
[2]. تفسیر نمونه، ج‌14، ص: 362.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین