مثله کردن
بريدن گوش، بينی يا لب كسی
آیا دستور قرآن برای قطع گردن کفار، مثله کردن نیست؟
(فَإِذا لَقیتُمُ الَّذینَ کَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقابِ حَتَّی إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ؛[محمد/4] و هنگامی که با کافران (جنایت پیشه) در میدان جنگ رو به رو شدید گردنهایشان را بزنید، (و این کار را هم چنان ادامه دهید) تا به اندازه کافی دشمن را در هم بکوبید.) بدیهی است گردن زدن کنایه از قتل است، بنا براین ضرورتی ندارد که جنگجویان کوشش خود را برای انجام خصوص این امر به کار برند، هدف این است که دشمن از پای درآید، ولی چون گردن زدن روشنترین مصداق قتل بوده روی آن تکیه شده است. بنابراین این آیه در صدد بیان اصل وجوب کشتن کفار محارب با اسلام است و ربطی به مثله کردن ندارد. و تعبیر اسراف در قتل که در آیات از آن نهی شده، مربوط به حکم مثله کردن می باشد و قرآن نهی از مثله کردن را با این تعبیر بیان کرده است: (وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً؛[اسراء/33] و کسی را که خداوند خونش را حرام شمرده، نکشید، جز بحق! و آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولیش سلطه (و حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نکند، چرا که او مورد حمایت است.) اسحاق بن عمار از امام رضا(ع) درباره معنای اسراف در قتل می پرسد که امام(ع) می فرمایند: منظور کشتن شخصی غیر از قاتل و یا مثله کردن قاتل است.[1] همچنین در قرآن از هر گونه تعدی نهی شده است: (وَ قَاتِلُواْ فیِ سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَ لَا تَعْتَدُواْ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ؛[بقره/190] و در راه خدا، با کسانی که با شما می جنگند، نبرد کنید! و از حدّ تجاوز نکنید، که خدا تعدّی کنندگان را دوست نمی دارد!) انسانی که جان دیگر انسان ها برایش ارزش دارد و تنها در جایی که چاره ای برایش نمانده و ضرورتها ایجاب کرده است که دندان پوسیده ای را بکشد، عملش از روی حکمت و منطق است و جایی برای واکنش های غضب آلود غیر منطقی ندارد و هر گونه فراتر عمل کردن از ضرورت ها نوعی تعدی برایش به شمار می آید که طبق نهی قرآنی باید از آن پرهیز کند. [1]. تفسیر نور الثقلین، ج3، ص: 162.
(فَإِذا لَقیتُمُ الَّذینَ کَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقابِ حَتَّی إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ؛[محمد/4] و هنگامی که با کافران (جنایت پیشه) در میدان جنگ رو به رو شدید گردنهایشان را بزنید، (و این کار را هم چنان ادامه دهید) تا به اندازه کافی دشمن را در هم بکوبید.) بدیهی است گردن زدن کنایه از قتل است، بنا براین ضرورتی ندارد که جنگجویان کوشش خود را برای انجام خصوص این امر به کار برند، هدف این است که دشمن از پای درآید، ولی چون گردن زدن روشنترین مصداق قتل بوده روی آن تکیه شده است. بنابراین این آیه در صدد بیان اصل وجوب کشتن کفار محارب با اسلام است و ربطی به مثله کردن ندارد. و تعبیر اسراف در قتل که در آیات از آن نهی شده، مربوط به حکم مثله کردن می باشد و قرآن نهی از مثله کردن را با این تعبیر بیان کرده است: (وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً؛[اسراء/33] و کسی را که خداوند خونش را حرام شمرده، نکشید، جز بحق! و آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولیش سلطه (و حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نکند، چرا که او مورد حمایت است.) اسحاق بن عمار از امام رضا(ع) درباره معنای اسراف در قتل می پرسد که امام(ع) می فرمایند: منظور کشتن شخصی غیر از قاتل و یا مثله کردن قاتل است.[1] همچنین در قرآن از هر گونه تعدی نهی شده است: (وَ قَاتِلُواْ فیِ سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَ لَا تَعْتَدُواْ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ؛[بقره/190] و در راه خدا، با کسانی که با شما می جنگند، نبرد کنید! و از حدّ تجاوز نکنید، که خدا تعدّی کنندگان را دوست نمی دارد!) انسانی که جان دیگر انسان ها برایش ارزش دارد و تنها در جایی که چاره ای برایش نمانده و ضرورتها ایجاب کرده است که دندان پوسیده ای را بکشد، عملش از روی حکمت و منطق است و جایی برای واکنش های غضب آلود غیر منطقی ندارد و هر گونه فراتر عمل کردن از ضرورت ها نوعی تعدی برایش به شمار می آید که طبق نهی قرآنی باید از آن پرهیز کند. [1]. تفسیر نور الثقلین، ج3، ص: 162.
پاسخ:
(فَإِذا لَقیتُمُ الَّذینَ کَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقابِ حَتَّی إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ؛[محمد/4] و هنگامی که با کافران (جنایت پیشه) در میدان جنگ رو به رو شدید گردنهایشان را بزنید، (و این کار را هم چنان ادامه دهید) تا به اندازه کافی دشمن را در هم بکوبید.)
بدیهی است گردن زدن کنایه از قتل است، بنا براین ضرورتی ندارد که جنگجویان کوشش خود را برای انجام خصوص این امر به کار برند، هدف این است که دشمن از پای درآید، ولی چون گردن زدن روشنترین مصداق قتل بوده روی آن تکیه شده است. بنابراین این آیه در صدد بیان اصل وجوب کشتن کفار محارب با اسلام است و ربطی به مثله کردن ندارد.
و تعبیر اسراف در قتل که در آیات از آن نهی شده، مربوط به حکم مثله کردن می باشد و قرآن نهی از مثله کردن را با این تعبیر بیان کرده است:
(وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً؛[اسراء/33] و کسی را که خداوند خونش را حرام شمرده، نکشید، جز بحق! و آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولیش سلطه (و حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نکند، چرا که او مورد حمایت است.)
اسحاق بن عمار از امام رضا(ع) درباره معنای اسراف در قتل می پرسد که امام(ع) می فرمایند: منظور کشتن شخصی غیر از قاتل و یا مثله کردن قاتل است.[1]
همچنین در قرآن از هر گونه تعدی نهی شده است:
(وَ قَاتِلُواْ فیِ سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَ لَا تَعْتَدُواْ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ؛[بقره/190] و در راه خدا، با کسانی که با شما می جنگند، نبرد کنید! و از حدّ تجاوز نکنید، که خدا تعدّی کنندگان را دوست نمی دارد!)
انسانی که جان دیگر انسان ها برایش ارزش دارد و تنها در جایی که چاره ای برایش نمانده و ضرورتها ایجاب کرده است که دندان پوسیده ای را بکشد، عملش از روی حکمت و منطق است و جایی برای واکنش های غضب آلود غیر منطقی ندارد و هر گونه فراتر عمل کردن از ضرورت ها نوعی تعدی برایش به شمار می آید که طبق نهی قرآنی باید از آن پرهیز کند.
[1]. تفسیر نور الثقلین، ج3، ص: 162.
- [سایر] چرا قرآن دستور می دهد کفار را بکشیم؟
- [سایر] اگر مثله کردن حرام است، پس چرا حضرت علی (ع) سر عمر بن عبدو را قطع کرد؟
- [سایر] چرا مردم ایران بر علیه عراق که مسلمان هستند , جنگیدند ولی بر علیه کفار اروپا و امریکا و اسرائیل که دستور قرآن است نمی جنگند؟
- [سایر] آیا روایاتی که می‌گویند امام حسین(ع) و چند نفر دیگر ابن ملجم را مثله کردند و امام حسن(ع) دستور داد او را بسوزانند، صحیح است؟!
- [سایر] آیا قرآن به کفار توهین کرده است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] بعد از فری اوداج اربعه اگر گردن قربانی را در حالی که هنوز زنده است قطع نمود چه صورتی دارد
- [آیت الله علوی گرگانی] گوسفندی در حال خفه شدن است به دلیل نبودن چاقو صاحبش گردن آن را با بیل نیمه قطع می‌کند و شکّ دارد که آیا اوداج اربعه را قطع کرده یا خیر آیا حلال است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا فروش قرآن به کفار و اهل کتاب جایز است؟ بخصوص اگر بدانیم آنان قصد توهین به قرآن را ندارند، بلکه جهت مطالعه آن را تهیه می کنند؟
- [سایر] چرا در قرآن برای تحدّی با کفار عرب و اهل کتاب آوردن یک سوره خواسته شده نه آوردن یک آیه؟
- [سایر] کفّار در چه مکانی تصمیم گرفتند پیامبراکرم(ص) را به قتل برسانند، نظر قرآن نسبت به این مسأله چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] دستور سر بریدن حیوان آن است که چهار رگ بزرگ گردن آن را از پایین برآمدگی زیر گلو بطور کامل ببرند و اگر آنها را بشکافند کافی نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه به و سیله دام یا چوب یا سنگ یا چیز دیگری که شکار کردن با آن صحیح نیست حیوانی را دو قسمت کند قسمتی که سر و گردن ندارد در هر حال حرام است و اما قسمتی که سر و گردن دارد اگر هنوز زنده است و سر آن را مطابق دستور شرع ببرد حلال است.
- [امام خمینی] دستور سر بریدن حیوان آن است که چهار رگ بزرگ گردن آن را از پایین برآمدگی زیر گلو به طور کامل ببرند، و اگر آنها را بشکافند کافی نیست.
- [آیت الله اردبیلی] دستور سر بریدن حیوان آن است که چهار رگ بزرگ گردن آن یعنی: (نای (راه نفس))، (مِری (راه غذا)) و دو شاهرگ حیوان را از زیر بر آمدگی گلو به طور کامل ببرند و اگر آنها را بشکافند، کافی نیست.
- [آیت الله بروجردی] دستور سر بریدن حیوان، آن است که چهار رگ بزرگ گردن آن را از پایین برآمدگی زیر گلو به طور کامل ببرند و اگر آنها را بشکافند کافی نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . یاد گرفتن و یاددادن علوم و صنایعی که مورد احتیاج عموم است و هم چنین علوم و صنایعی که سبب قوت و شوکت جامعه مسلمین، و برتری قوای دفاعی آنها بر کفار می شود، بر همه واجب مؤکد است به وجوب کفایی و باید مسلمانان بنحوی قوی شوند که قطع طمع کفار را از بلاد و نوامیس و اعراض و اموال و معادن و ثروت خود بنمایند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مسلمانان به دستور امام معصوم با کفار جنگ کنند و چیزهایی در جنگ به دست آورند باید خمس آن را بدهند، اما مخارجی را که برای حفظ غنیمت و حمل و نقل آن کرده اند از آن کم می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دفن مسلمان درقبرستان کفار ودفن کافردرقبرستان مسلمانان جائز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] دفن مسلمان در قبرستان کفار چنانچه اهانت به وی باشد و دفن کفار در قبرستان مسلمانان چنانچه اهانت به مسلمین باشد، جایز نیست و احتیاط واجب آن است که اگر اهانت نیز نباشد، مسلمان را در قبرستان کفار و کافر را در قبرستان مسلمانان دفن نکنند.
- [آیت الله سبحانی] خرید و فروش گوشت هایی که از بازار مسلمانان یا از دست شخص مسلمان گرفته شود اشکال ندارد، ولی اگر بداند مسلمانی که آن را از دست کافر گرفته یا از بلاد کفّار آورده تحقیق نکرده که آن حیوان مطابق دستور شرع ذبح شده یا نه، خرید و فروش آن باطل و حرام است ولی اگر از مسلمانی گرفته که ظاهراً پایبند شرع است و احتمال می دهد تحقیق کرده باشد معامله اش صحیح است; اما خریدن چرم هایی که از بلاد کفّار می آورند جایز و پاک است. هر چند نماز با آن صحیح نیست.