خدا برای رسانیدن پیام خویش، پیامبرانی را از بین مردم برگزیده است و در هر زمان این شخص برگزیده دارای بالاترین فضائل اخلاقی است و بین مردم زمان خویش عالم‌ترین و با کمال‌ترین و شایسته ترین انسان برای رساندن پیام الهی و به دست گرفتن این مسئولیت بزرگ میباشد. وی بین مردم به تقوا و علم معروف میباشد و شایستگی لازم را برای دریافت وحی و به دوش گرفتن بار مسئولیت الهی دارد. طبق نص صریح قرآن بین پیامبر و مردم هیچ تفاوتی از جهت انسان بودن نیست.
(قل انما أنا بشر مثلکم؛[کهف/110] ای پیامبر ما، به مردم بگو: من انسانی همانند شما هستم).
پس پیامبر، هیچ تفاوتی با انسانهای دیگر در انسان بودن ندارد، مثلاً پیامبر گرامی اسلام (ص) بسان سایر انسانها دارای زندگی عادی و طبیعی بود که در عین زندگی عادی، با مجاهدت و کوشش فراوان، بندگی خود را به اثبات رساند.
وقتی با چله نشینی در غار حرا و عبادت خدا و محمد امین شدن بین مردم و ترک گناه، شایستگی خود را ثابت کرد و از هر جهت آماده دریافت وحی و پیام خداوند شد در چهل سالگی به پیامبری مبعوث شد. قبل از آن با الهام الهی و ارتباط قلبی با خدا، عمر میگذراند. مقاماتی که پیامبر بدان‌ها رسید، اکتسابی بود، نه این که مجبور باشد گناه نکند، بلکه با کمال اختیار، در مسیر الهی گام مینهاد، و از دیگر سو، طبق آیه قرآن:
(الله یعلم حیث یجعل رسالته؛[انعام/124] خداوند آگاهتر است که رسالت خویش را کجا قرار دهد!)
خداوند این مقام را در جایی قرار میدهد که شایستگی لازم فراهم آمده باشد حال در زمان ما دیگر پیامبری مبعوث نمیشود، چرا که دین پیامبر خاتم ادیان است. راه وحی تشریعی بسته شده اما راه دل و ضمیر خداشناسی باز است و اگر انسان بتواند با خودسازی، هرگونه گناه و پلیدی را از خود دور نماید، بدان جا میرسد که میتواند کاری پیامبر گونه انجام دهد و به مقامی عظیم برسد. برای هر انسانی امکان آن است که به مقام عصمت نایل گردد و عقلاً هیچ محذوری ندارد و عصمت چیزی نیست که به کسی تفویض شده باشد، بلکه هر کسی میتواند شایستگی رسیدن به این مقام را در سایه علم و عمل داشته باشد و به آن دست یابد.
از دیگر سو، میزان مسئوولیت با مقام، ارتباط مستقیم دارد و هر چه مقام بالا رود، مسئولیت سنگین تر میشود و تلاش و مجاهدت بسیار میطلبد. این گونه نیست که این مقام را به کسی بدهند و او دیگر خیالش راحت و آسوده باشد، بلکه هر چه مقام بالاتر رود، مسئولیت‌ها بیش تر، تکالیف سنگین تر، وسوسه‌های شیطانی بیشتر و تلاش و سختی و مصیبت و امتحان افزایش مییابد، بلکه تنها با گذراندن سختیها و تلاش‌ها و امتحان‌ها میتواند به آن مقام دست یابد، مانند داستان امتحان های سنگین حضرت ابراهیم (ع) که تا آخر عمر ایشان نیز ادامه داشت.
