پیامبران و امامان بدان جهت که بندگان شایسته خداوند هستند، سزاوار احترام و محبت هستند.
احترام و ابراز ارادت به آنان، بدان جهت نیست که برای آنان در مقابل خدا، مقام و ارزشی مستقل قائل باشیم بلکه آنان مستقل از خدا هیچ ندارند و همه عظمت آنان و عشق و محبت ما به ایشان، ناشی از آن است که آنان در اوج معرفت، بندگی و عبودیت حضرت حق قرار دارند و مورد عنایت خاص پروردگار می باشند.
بوسیدن ضریح امامان (ع) و اولیای الهی، برخاسته از عشق و محبت نسبت به آنان است همان گونه که عاشق، هر چیزی را که منتسب به معشوق است، می‌‌بوید و می‌‌بوسد و به سینه می‌‌چسباند.
برای زائر امام معصوم (ع)، خود سنگ و چوب ارزشی ندارد. بوسیدن ضریح و در و دیوار حرم، از آن جهت است که منسوب به محبوبش یعنی، امام معصوم است.
به تصریح قرآن کریم، حضرت یعقوب، لباس یوسف را بر چشم خود نهاد و بینایی خود را باز یافت: ( فَلَمَّا أَنْ جاءَ الْبَشِیرُ أَلْقاهُ عَلی وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِیراً قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنِّی أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ؛[1] پس چون مژده رسان آمد، آن پیراهن را بر چهره او انداخت، پس بینا گردید. گفت: آیا به شما نگفتم که بی شک من از [عنایت] خدا چیزهایی می دانم که شما نمی‌دانید؟) تبرّک و استشفا به پیراهن یوسف، نمونه‌ای از تبرّک و استشفا به چیزی است که به شکلی منسوب به اولیای الهی است.
بر اساس روایات معتبر نزد شیعه و سنی، اصحاب پیامبر اکرم (ص) هنگام وضو گرفتن ایشان، هجوم می‌آوردند تا هر کسی قطره ای از آب وضوی ایشان را به عنوان تبرّک برگیرد به گونه ای که نمی گذاشتند قطره ای از آب وضوی پیامبر (ص) بر زمین بریزد و اگر به کسی چیزی نمی رسید، از رطوبت دست دیگری استفاده می کرد.[2] اگر تبرّک جستن به قطرات آب، شرک و حرام بود، وظیفه آن حضرت نهی و بازداشتن اصحاب از این عمل بود.
سیره اصحاب، تبرّک جستن به ظرف غذای پیامبر (ص)، چاه‌هایی که آن حضرت از آن آب نوشیده اند و -چه در زمان حیات ایشان و چه بعد از رحلت ایشان- بوده است.[3]
بنابراین بوسیدن و تبرّک جستن، بدون اعتقاد به الوهیت یا ربوبیت (فاعلیت استقلالی) شرک نیست. بر اساس داوری وهابیان- که صرف بوسیدن و تبرّک جستن به آثار اولیای الهی شرک و حرام است- پیامبر اکرم و اصحابشان و نیز یعقوب نبی و همه انسان‌ها- حتی خود وهابیان که فرزندان خود را می بوسند- مرتکب شرک و حرام شده اند.
و با توجه به روایتی از پیامبر (ص) فرق این گونه اعمال با بت پرستی روشن می شود، که در بت پرستی امری واسطه قرار داده می شود که هیچ دستوری برای آن از جانب خدا بیان نشده، در حالی که مسلمانان به دلیل دستور خدا به سمت کعبه نماز می خوانند یا تبرک و توسل به اهل بیت می جویند:
رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله به گروهی از بت پرستان (که بت پرستی خود را شبیه رو به کعبه بودن مسلمانان معرفی کرده بودند) فرمود: شما جماعت مسلمان را با خودتان مقایسه نمودید، در حالی که ما همچون شما نیستیم. زیرا ما بندگان خدا، آفریده و دست پرورده اوئیم، گوش بفرمان و تسلیم نواهی او هستیم، و خداوند را همان گونه که اراده فرموده عبادت می‌کنیم، و چون ما را به کاری امر فرمود همان را انجام دهیم و نباید از آن اوامر تجاوز کرده و بنا بر میل و تشخیص خودمان عمل کنیم، زیرا در این صورت ممکن است با آن خصوصیات پسندیده واقع شود ولی امکان دارد با نحوه دیگر در نهایت درجه کراهیت یا حرمت قرار گیرد. با اینکه ما را از اظهار نظر در مقابل دستوراتش نهی فرموده است.
آری چون فرموده است هنگام عبادت به جانب کعبه متوجّه باشیم، امتثال امر نموده و اطاعت می کنیم، سپس فرموده در سایر شهرها نیز به محاذات کعبه او را عبادت کنیم ما نیز پذیرفتیم و از حدود اوامر او تجاوز نکردیم. و در ... آنگاه پیامبر فرمود: اگر کسی شما را در روز معیّنی به خانه اش دعوت کند، آیا این حقّ را دارید که پس از قبول دعوت در روز دیگری به خانه او بروید؟ و یا به خانه دیگر او بی دعوت بروید؟ و یا اگر کسی به شما لباس، یا برده، یا مرکبی عطا کند می توانید برگیرید؟ گفتند: آری. فرمود: آیا می شود لباس، برده، یا مرکب دیگر او را تصرّف خیر، زیرا معلوم نیست در قسمت دوم مانند قسمت نخست مجاز باشیم.
فرمود: آیا تصرّف بی اجازه در امور خداوند بدتر است، یا در امور بندگان خدا؟ گفتند: بلکه خداوند مقدّم و اولی است که بی اجازه او در امورش تصرّف نکنیم.
فرمود: پس برای چه این گونه عمل می کنید و چه زمان شما را امر به سجده این صورتها نمود؟! بت پرستان گفتند: در کار خود بدقّت می اندیشیم، و لب فرو بستند.[4]
[1]. یوسف آیه 96.
[2]. صحیح بخاری، ج 1، ص 33 و ج 7، ص 50 مسند احمد، ج 4، ص 329 و 330.
[3]. صحیح بخاری، ج 3، ص 35.
[4]. احتجاج-ترجمه جعفری، ج1، ص: 37.
