اولا باید به عنوان یک اصل کلی بپذیریم که ما نمیتوانیم همه حکمتهای احکام را بفهمیم و اساسا نیاز اصلی به وحی در اموری است که عقل ما به آنها نمیرسد. پس ادعا نمی کنیم که میتوان علل و حکمتهای همه احکام شرع را فهمید و اثبات کرد. ولی در مورد این سؤال میتوان به عنوان حکمت این نکته را در نظر گرفت که با توجه به این که اسلام به عنوان یک دین جهانی برای همه و همیشه نازل شده، باید عناصر مشترکی بین همه اقوام واهل زبانهای گوناگون وجود داشته باشد تا پایه مشترک فرهنگ آنها را تشکیل دهد و چون بر اساس حکمت الهی، قرآن در عربستان و به زبان عربی نازل شده است، دستمایه این وحدت فرهنگی همان زبان قرآن قرار داده شده است. خواندن نماز به عربی، حکمتهای متفاوتی دارد که به برخی از انها اشاره می شود: 1. غنای زبان عربی از جهت واژگانی، ساختاری و معنایی به ویژه در حوزه معارف دینی به گونه ای است که با دیگر زبانها قابل قیاس نیست. بررسی های انجام شده ،نشان می دهد که برخی از مفاهیم قرآنی، در زبانهای دیگر معادل ندارد. رایج ترین آیه قرآن یعنی بسم الله الرحمن الرحیم به هیچ زبانی ترجمه دقیق نشده است و گویی هیچ مترجمی نمی تواند معادل دقیق برای برخی از واژه های به کار رفته در متون دینی رابیابد. 2. لطایف و زیبایی و اعجازین بودن سوره های قرآن، در صورت ترجمه از دست خواهد رفت و زیباترین ترجمه های بشری، هرگز جانشین لطایف و زیبایی کلام خداوند و آهنگ دلنشین و دل نواز آن نخواهد شد. 3. زبان عربی نه تنها زبان یک قوم، بلکه زبان دین ما است و آشنانی با آن ما را مستقیما با پیام خدا و سنت قولی پیامبر و ائمه هدی آشنا می سازد. عربی بودن نماز ،موجب انس و ارتباط دائمی مسلمانان با زبان دین و کتاب آسمانی می شود و زمینه آشنایی هر چه بهتر و مستقیم تر از معارف دینی را فراهم می آورد. 4. از منظر جامعه شناسی، زبان، یکی از مهم ترین ابزارهای انتقال و پویایی فرهنگی است. فرهنگ پذیری و جامعه پذیری در حد بسیار بالایی وامدار زبان می باشد. اگر استعمار جدید با تمام توان در بسط زبان خود می کوشد، از این رو است که بهترین راه تحمیل فرهنگ و بیگانه سازی ملت ها با هویت خویش، در گرو تغییر زبان و ادبیات آنها است. برای مسلمانان، پیوند دائمی و فزاینده با زبان عربی که حاوی فرهنگ، ادبیات و معارف دینی است یک ضرورت اجتناب نا پذیر است و بدون آن جامعه اسلامی با شتاب بیشتری دستخوش استحاله فرهنگی خواهد شد. از این رو شارع مقدس اسلام از طریق نمازهای پنج گانه، پیوند با زبان دین نهادینه و دائمی ساخته تا به این وسیله انتقال و پویایی فرهنگ اسلامی. در همه نسلها و صیانت آن در برابرتهاجمات فرهنگی بیگانگان، در حد بالایی تضمین شود. 5. یکی از ابزارهای وحدت انسانها اشتراک در زبان است و نماز است و نماز الگویی بسیار زیبا از وحدت بشری را به نمایش می گذارد. پرستش خدای یگانه در سراسر جهان با افعال، اذکارو زبان واحد، چیزی است که در هیچ جای جهان، نظیری برای آن نمی توان یافت.
اولا باید به عنوان یک اصل کلی بپذیریم که ما نمیتوانیم همه حکمتهای احکام را بفهمیم و اساسا نیاز اصلی به وحی در اموری است که عقل ما به آنها نمیرسد. پس ادعا نمی کنیم که میتوان علل و حکمتهای همه احکام شرع را فهمید و اثبات کرد.
ولی در مورد این سؤال میتوان به عنوان حکمت این نکته را در نظر گرفت که با توجه به این که اسلام به عنوان یک دین جهانی برای همه و همیشه نازل شده، باید عناصر مشترکی بین همه اقوام واهل زبانهای گوناگون وجود داشته باشد تا پایه مشترک فرهنگ آنها را تشکیل دهد و چون بر اساس حکمت الهی، قرآن در عربستان و به زبان عربی نازل شده است، دستمایه این وحدت فرهنگی همان زبان قرآن قرار داده شده است.
خواندن نماز به عربی، حکمتهای متفاوتی دارد که به برخی از انها اشاره می شود:
1. غنای زبان عربی از جهت واژگانی، ساختاری و معنایی به ویژه در حوزه معارف دینی به گونه ای است که با دیگر زبانها قابل قیاس نیست. بررسی های انجام شده ،نشان می دهد که برخی از مفاهیم قرآنی، در زبانهای دیگر معادل ندارد. رایج ترین آیه قرآن یعنی بسم الله الرحمن الرحیم به هیچ زبانی ترجمه دقیق نشده است و گویی هیچ مترجمی نمی تواند معادل دقیق برای برخی از واژه های به کار رفته در متون دینی رابیابد.
2. لطایف و زیبایی و اعجازین بودن سوره های قرآن، در صورت ترجمه از دست خواهد رفت و زیباترین ترجمه های بشری، هرگز جانشین لطایف و زیبایی کلام خداوند و آهنگ دلنشین و دل نواز آن نخواهد شد.
3. زبان عربی نه تنها زبان یک قوم، بلکه زبان دین ما است و آشنانی با آن ما را مستقیما با پیام خدا و سنت قولی پیامبر و ائمه هدی آشنا می سازد. عربی بودن نماز ،موجب انس و ارتباط دائمی مسلمانان با زبان دین و کتاب آسمانی می شود و زمینه آشنایی هر چه بهتر و مستقیم تر از معارف دینی را فراهم می آورد.
4. از منظر جامعه شناسی، زبان، یکی از مهم ترین ابزارهای انتقال و پویایی فرهنگی است. فرهنگ پذیری و جامعه پذیری در حد بسیار بالایی وامدار زبان می باشد. اگر استعمار جدید با تمام توان در بسط زبان خود می کوشد، از این رو است که بهترین راه تحمیل فرهنگ و بیگانه سازی ملت ها با هویت خویش، در گرو تغییر زبان و ادبیات آنها است. برای مسلمانان، پیوند دائمی و فزاینده با زبان عربی که حاوی فرهنگ، ادبیات و معارف دینی است یک ضرورت اجتناب نا پذیر است و بدون آن جامعه اسلامی با شتاب بیشتری دستخوش استحاله فرهنگی خواهد شد. از این رو شارع مقدس اسلام از طریق نمازهای پنج گانه، پیوند با زبان دین نهادینه و دائمی ساخته تا به این وسیله انتقال و پویایی فرهنگ اسلامی. در همه نسلها و صیانت آن در برابرتهاجمات فرهنگی بیگانگان، در حد بالایی تضمین شود.
5. یکی از ابزارهای وحدت انسانها اشتراک در زبان است و نماز است و نماز الگویی بسیار زیبا از وحدت بشری را به نمایش می گذارد. پرستش خدای یگانه در سراسر جهان با افعال، اذکارو زبان واحد، چیزی است که در هیچ جای جهان، نظیری برای آن نمی توان یافت.
- [آیت الله بهجت] آیا می توانیم در قنوت شعری که به صورت فارسی می باشد بخوانیم؟
- [سایر] سلام چرا ما باید قران را به عربی بخوانیم مگر خداوند قران را برای هدایت ما نفرستاده وقتی اکثر مردم تسلط کامل به زبان عربی ندارن چرا ما فارسی ان را نخوانیم واگر ما فارسی ان را بخوانیم مثلا در ماه رمضان ثواب ان مثل خواندن عربی ان است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] به عقیده من نماز برای پیامبر به زبان عربی نازل شده چون زبان پیامبر عربی بوده است و آن را درک می کرده اند، اما ما که زبان فارسی داریم چرا نتوانیم به زبان فارسی بخوانیم که بهتر آن را درک کنیم؟
- [سایر] علت اینکه نمیتوانیم برای تهجّد و خواندن نماز شب بلند شویم چیست؟
- [سایر] چرا باید نماز بخوانیم؟
- [سایر] چرا باید نماز بخوانیم؟ چرا باید اینگونه بخوانیم؟! اگر قرار به عبادت باشد،نوع دیگری هم می شود عبادت کرد.
- [سایر] چرا باید نماز را سروقت بخوانیم؟
- [سایر] چگونه با حضور قلب نماز بخوانیم؟
- [سایر] نماز زیارت را به چه نیت بخوانیم؟
- [سایر] اگر دعا را به زبان فارسی بگوییم یعنی یه جایی که عربی آن را بخوانیم و هیچ چیز نفهمیم میتوانیم معنی آن را بخوانیم مثل صلوات.دعاعها . قرآن و اگر صلوات را تنوین دهیم یا ندهیم فرقی هم دارد یعنی روی کلمه محمدٍ
- [آیت الله نوری همدانی] خواندن قرآن در نماز ، غیر از چهار سوره ای که سجدة واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد (1) ، و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد .
- [امام خمینی] خواندن قرآن در نماز غیر از چهار سوره ای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
- [آیت الله اردبیلی] خواندن قرآن در نماز به قصد قرائت قرآن، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارند و در احکام جنابت گفته شد، اشکال ندارد و همچنین دعا کردن در نماز جایز است، اگرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .ذکر رکوع باید بدون فاصله و به عربی صحیح باشد و ترجمه فارسی آن, کافی نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان و اقامه باید به عربی صحیح, نه به غیر آن مانند فارسی، ترکی و... و نه به عربی غیر صحیح گفته شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اذان و اقامه باید به عربی صحیح گفته شود، بنابراین اگر غلط بگوید، یا ترجمه آنها را به فارسی یا زبان دیگر بگوید صحیح نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] صیغه طلاق خلع ومبارات باید به عربی صحیح خوانده شود ولیاگر زن برای آن که مال خود را به شوهر ببخشد مثلاً به فارسی بگوید برایطلاق، فلان مال را به تو بخشیدم اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اذان و اقامه باید به عربی صحیح گفته شود؛ پس اگر به عربی غلط بگوید یا به جای حرفی حرف دیگر بگوید، یا مثلاً ترجمه آنها را به فارسی بگوید صحیح نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مس نمودن خط قرآن؛ یعنی رساندن جائی از بدن به خط قرآن برای کسی که وضو ندارد حرام است. ولی اگر قرآن را به زبان فارسی یا به زبان دیگر ترجمه کنند مس آن اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] مّس نمودن خط قرآن ، یعنی رساندن جائی از بدن به خط قرآن برای کسی که وضو ندارد حرام است . ولی اگر قرآن را به زبان فارسی یا به زبان دیگر ترجمه کنند ، مس آن اشکال ندارد .