از منظر اسلام رفتار بین زن و شوهر چگونه باید باشد؟

کسی که اندک آشنایی با اسلام داشته باشد، از جایگاه رفیع خانواده در آن با خبر است. از نقطه آغاز تشکیل خانواده و اهمیت ازدواج، تا روابط فرزندان با والدین و روابط همسران با یکدیگر که هر کدام از این ها، بخشی از استحکام نهاد خانواده را تامین می کند.

کلید واژه مورد تاکید قرآن برای روابط بین همسران، که بسیار مکرر بیان شده است، واژه "معروف" است که روابط باید حتی در بدترین شرایط و موارد اختلاف باید به صورت شایسته و متناسب با کرامت باشد:

 عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ (19 نساء) و با آنان، بطور شایسته رفتار کنید.

این کلید واژه برای بیان وضعیت روابط بین همسران در آیات 228 – 229 – 231- 232- 234 – 236 – 240- 241 سوره مبارکه بقره، آیه 25 سوره نساء، آیه 2 سوره طلاق و ... نیز بیان شده است.

همچنین در اداره امور خانواده، در مواری قرآن به مشورت بین زن و شوهر و هماهنگ شدن آنها، اشاره کرده است:

وَ أْتَمِرُوا بَیْنَکُمْ بِمَعْرُوفٍ  (6 طلاق) و (درباره فرزندان، کار را) با مشاوره شایسته انجام دهید.  

و همچنین آیه 233 سوره بقره بر امر مشورت زن و شوهر تاکید کرده است.

و بر خلاف عرف امروز که مدام بین زن و شوهر تقابل سازی می کنند و یکی را علیه دیگری تحریک می کنند، قرآن لطف های آنها نسبت به یکدیگر را یادآوری می کند که به پاسداشت خوبی هایشان در مقابل یکدیگر، از هر گونه ستم بپرهیزند و مراقب عهدی که در ابتدای زندگی با یکدیگر بسته اند، باشند:

وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضی‌ بَعْضُکُمْ إِلی‌ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ میثاقاً غَلیظاً (21 نساء) و چگونه آن مال را باز پس می‌گیرید و حال آنکه هر یک از شما از دیگری بهره‌مند شده است و زنان از شما پیمانی استوار گرفته ‌اند.

مطالب موجود در احادیث نیز بسیار است. از توصیه ها برای عشق ورزی بین زن و شوهر و خدمت آنها به یکدیگر، تا نهی از آزار و اذیت یکی از آنها توسط دیگری که در ذیل بخش کوچکی از این احادیث را ذکر می کنم:

لزوم عشق ورزی:
1- پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : این سخن مرد به زن که (دوستت دارم) هرگز از دل زن بیرون نرود( الکافی : 5/569/59)

2- پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : نشستن مرد نزد زن و فرزندش ، نزد خدای متعال محبوبتر است از اعتکاف او در این مسجد من .( تنبیه الخواطر : 2/122)
لزوم خدمت زن و شوهر به یکدیگر:
1- امام زین العابدین علیه السلام : خداوند از آن کس از شما خشنودتر است که خانواده خود را بیشتر در رفاه و نعمت قرار دهد .( بحار الأنوار : 78/136/13)

2- امام کاظم علیه السلام : هیچ زنی نیست که جرعه ای آب به شوهرش بنوشاند مگر آن که این عمل او برایش بهتر از یک سال باشد که روزهایش را روزه بگیرد و شبهایش را به عبادت سپری کند ( إرشاد القلوب : 175)
توصیه به مدارا در مقابل بد اخلاقی های همسر
1- پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : هر مردی که به خاطر خدا و به امید پاداش او در برابر بداخلاقی همسرش صبر کند ، خداوند متعال برای هر روز و شبی که او شکیبایی می ورزد، همان ثوابی را به وی دهد که به ایّوب علیه السلام در قبال گرفتاری اش، عطا کرد ( ثواب الأعمال : 339/1)

2- پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : هر زنی که در برابر بداخلاقی شوهرش شکیبایی ورزد ، خداوند همانند ثواب آسیه بنت مزاحم (همسر فرعون) به او عطا کند .( بحار الأنوار : 103/247/30)
نهی شدید از اذیت همسر
1- پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : بدانید که خداوند عز و جل و رسول او بیزارند از کسی که زنش را چنان بیازارد تا آن زن طلاق خلع بگیرد( ثواب الأعمال : ص 338 ح1) (یعنی همان کاری که امروزه شایع شده و متاسفانه زن را اذیت می کنند تا مهریه اش را ببخشد که آن را طلاق خلع می نامند. )

2- پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : هر کسی زنی داشته باشد که آن زنْ وی را بیازارد ، خداوند نه نماز آن زن را قبول کند و نه کار نیکش را ، هر چند همه عمر روزه بگیرد تا زمانی که به شوهرش کمک کند و او را خشنود سازد (وسائل الشیعة : 14/116/1)