در باره ایمان اَبوطالِب به گفتار زیر توجه نمائید.
اَبوطالِب، عبدمناف (عمران) بن عبدالمطّلب بن هاشم بن عبد مناف قرشی (متولد سال دهم بعثت برابر با 620 م)، عمو و حامی پیامبر (ص).
چون محمد (ص) به پیامبری مبعوث شد، ابوطالب با گروش فررندش علی (ع) به اسلام مخالفت نکرد و حتّی او را به همراهی با پیامبر فرمان داد محمد (ص) را نیز از پشتیبانی خود مطمئن ساخت (1)، اما خود در پاسخ به دعوت پیامبر که او را سزاوارترین فرد برای قبول اسلام می دانست، ظاهراً به سالخوردگی خود و ملامت و کینة قریش اشاره کرد. آنگاه که پیامبر (ص) دعوت خود را آشکار کرد، کسانی از سران قریش نزد ابوطالب آمدند و از وی خواستند یا برادر زاده اش را از این کار بازدارد، یا حمایت خود را از محمد (ص) برگیرد. ابوطالب گاهی با لحنی ملایم با ایشان سخن می گفت و زمانی با محمد (ص) در این باره به گفت و گو می نشست (2).
پشتیبانی آشکار ابوطالب از محمد (ص) بر کافران گران آمد و چون می پنداشتند که غمخواری او از محمد (ص) که در کودکی به (یتیم ابوطالب) شهرت داشت، فقط به خاطر فرزند خواندگی اوست. کفار، عُمارة بن ولید را که جوانی خردمند و خوشرو بود، همراه گرفتند و به قصد مبادله با حضرت محمد (ص) پیش ابوطالب آمدند. ابوطالب سخت برآشفت و آنان را براند. (3)
ابوطالب سرانجام در هشتاد و چند سالگی درگذشت. به اعتقاد شیعه، ابوطالب به محمد (ص) و دین او ایمان آورد، اما مصلحت را در کتمان آن دانست (4)، زیرا اگر ایمانش را آشکار می کرد، همچون دیگر مسلمانان مکه، دیدگاه او مشخص می گردید و نمی توانست به عنوان سرپرست قبیله، حکم و داور مشرکان گردد و از مقام شیخوخت خود در حمایت از رسول اکرم و نصرت دین او سود جوید. (5)
درباره اسلام ابوطالب که از مباحث عقیدتی کلامی بین مذاهب اسلامی است، روایات و اخبار فراوان در دست است و کتابها و رساله ها و مقالات بی شماری تدوین شده است که از جملة کهن ترین آنها باید از کتاب ایمان ابی طالب اثر شیخ مفید (د 413 ق) نام برد.
جمهور علما و مفسران شیعه و عده ای از بزرگان اهل سنّت، به اعتبار روایات اهل بیت (ع)، یا اجتهاد و استنباط خود، عقیده به اسلام ابوطالب دارند و اسناد راویان حدیث گروهی از مورخان و مفسران اهل تسنن را که انکار ایمان ابوطالب کرده اند. ضعیف و یا مرسل می دانند. (6)
اشعار منسوب به ابوطالب به سبب دربرداشتن حوادث مکه در طلوع اسلام و همچنین به سبب منزلت خاص وی، مورد عنایت ادبای عصر نخستین اسلامی قرار گرفت. بیشتر قصاید منسوب به او در مدح پیامبر و دفاع از اسلام و تأیید مسلمانان و نیز حاوی برخی نکات تاریخی و قومی است.(7)
مثلا در این شعر چنین آمده است:
امین حبیب فی العباد مسوّم .....
(محمد)درستکار و بندگان، دوستدار او و برتر از همگان است- به حق پروردگاری که حاکم بر همه چیز است- از نزد پروردگار به او وحی می رسد- وهر کس چنین اعتقادی نداشته باشد انگشت ندامت خواهد گزید.
داستان دیگری که دلیل بر اسلام حضرت ابی طالب است مسئله ی استسقای ابوطالب است که در تاریخ آمده است که اهل مکه زمانی به آنان قحطی رسید و دو سال باران نبارید حضرت عبدالمطلب ابوطالب را امر کرد که حضرت محمد را که کودک شیرخواری بود روی دست بلند کرده رو به کعبه به ایستد و خدا را بحق آن کودک خواند ساعتی نگذشت که ابر آمده و باران شدیدی نازل شد و این داستان دلیل است بر اعتقاد ابوطالب به توحید و شناخت وی درباره ی کودکی که از مقامی رفیع برخوردار بوده و به رسالت خواهد رسید.
دلیلهای بسیار دیگری درباره ی اسلام ابی طالب هست که می توان آنها را در الغدیر جلد هفتم صفحه 340 به بعد مطالعه کرد.
پی نوشت ها:
1. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج 1 ، ص113، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، 1959 م؛ابن هشام، السیرة النبوی‌ة، ج1، ص263 264،بیروت، دار احباء التراث العربی؛ ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، بیروت، 1390 ق.
2. طبری، تاریخ؛ علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج 2،ص322 326، بیروت، 1976 م.
3. ابن سعد، محمد، طبقات الکبری، ج 2، ص322 326،بیروت، 1957 1960 م؛ طبری، 2ص326 327؛ ابن قدامه، 352.
4. راوندی، سعید بن هب‌ة الله، الخرائج و الجرائح، ج3،ص1078، قم، 1409ق.
5. ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هب‌ة الله، شرح نهج البلاغ‌ة، ج 14، ص81 82، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، 1959 1963 م؛ امین، محسن، اعیان الشیع‌ة،ج8، ص117، بیروت، 1403ق.
6. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج 2، به کوشش محمد باقر محمودی، ج2، ص82 29بیروت، 1394ق، ص 1974 م.
7. دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج5، ص618، ناشر مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی،چاپ اول تهران سال1372ش.
