مناسب است چند مطلب بعنوان مقدمه ذکر شود:
1- ابراز غم و اندوه و گریه بر عزیزان از دست رفته از نظر شیعه و سنی جایز است و شخص رسول گرامی اسلام(ص) در شهادت عمویش حمزه[1]، در شهادت جعفربن ابی‌طالب[2]، در غم مرگ فرزند عزیزشان ابراهیم[3]، در اندوه رحلت یکی از نوادگانشان، در کنار قبر مادرشان و ...[4] گریستند.
2- بر اساس روایات فریقین پیامبر اکرم(ص) بارها از شهادت اباعبدالله حسین(ع) خبر دادند و در غم و اندوه شهادت و مظلومیت آن حضرت گریستند؛ در روز ولادت[5]، در منزل ام سلمه[6]، در منزل زینب[7]
3- ائمه معصومین: بر مظلومیت و شهادت امام حسین(ع) می گریستند و در ایام شهادت آن حضرت به برگزاری مراسم عزا می پرداختند. امام سجاد(ع) با همه صبر و شکیبایی در بقیه عمر شریفش پس از حادثه کربلا همواره گریان و اندوهگین بود، به گونه ای که امام صادق(ع) می فرماید: (امام علی بن حسین(ع) بیست سال گریه کرد و غذایی در نزد او گذاشته نمی شد مگر اینکه گریه می‌کرد.)[8] امام باقر و امام صادق(علیهم السلام) و امام رضا(ع) که از آزادی بیشتری برخوردار بودند در حکومتهای وقت خویش مجالس سوگواری بپا می کردند و از شعرا می‌خواستند در مصایب و فضایل اباعبدالله شعر بخوانند و آنان گریه می‌کردند.[9]
4- پاداش وثواب عزاداری وگریه برای امام حسین(ع):
از منابع شیعه استفاده می‌شود که گریه بر امام حسین(ع) نه تنها جایز و مشروع است بلکه مطلوب و پسندیده است و از ثواب فوق العاده ای برخوردار است،
پیامبر گرامی اسلام فرمود: (کُلُّ عیْنٍ باکِیْ اِلاّ عَینٌ بَکَتْ عَلی مَصائِبِ الحُسَین فَاِنَّها ضاحِکَ مُسْتَبِشَرْ بِنَعیمِ الجَنّْه؛[10] هر چشمی در روز قیامت گریان است مگر چشمی که بر مصیبت حسین(ع) گریه کرده است که چنین کسی خندان است و بر نعمتهای بهشت بشارت داده می‌شود.)
امام رضا(ع) فرمودند:(گریه برامام حسین(ع)گناهان بزرگ را محو می کند.)[11]
امام صادق(ع) فرمودند: (کسی که به یاد امام حسین(ع) به مقدار بال مگسی، اشک از چشمانش جاری شود، ثوابش بر خداوند است، و خداوند به کمتر از بهشت برای او راضی نمی شود.)[12]
و روایات فراوان دیگری که برای ثواب گریه بر امام حسین(ع) وارد شده است.
5- لازمه ابراز عشق و ارادت و محبت به اهل‌بیت شادی در شادمانی آنها و سوگواری بر مصایب و غمو اندوه آنان است چرا که اهل‌بیت رسول خدا(ص) همان مصداق (قربی) هستند در آیه شریفه:(قُلْ لااَسْئَلُکُم عَلَیْهِ اَجْراً اِلاَّ المَوَدَّه فیِ‌القُربی؛[13] (ای پیامبر! به مردم) بگو: من از شما بر این (رسالت خود) هیچ مزدی جز مودّت نزدیکانم را نمی خواهم)
6- امام حسین(ع) با قیام و شهادتش درس چگونه زیستن و چگونه مردن را به انسانها آموخت و با شهادتش چهره پلید طاغوت زمان خویش را بر ملا ساخت و چهره کریه یزید را روشن نمود پس باید قیام و شهادتش بزرگ داشته شود.
اینک با توجه به مقدمات فوق در پاسخ این سؤال می‌گوییم شیعه در ایام شهادت امام حسین(ع) گریه و عزاداری می کند تا بدین وسیله:
1: به سنت رسول خدا(ص) و سیره ائمه تمسک نموده باشد.
2: عشق و ارادت خویش را به خاندان رسالت ابراز دارد.
3: درسهای نهضت عاشورا و اهداف امام حسین(ع) را تبیین نماید.
4: از شهدا و مجاهدانی که برای احیای اسلام از جان خویش دریغ نکردند تقدیر نماید.
5: زمینه تبلیغ دین و بیان احکام اسلامی را فراهم کند.
6- یاد و تاریخ پرشکوه نهضت حسینی، را زنده نگاه دارد.
7- الهام بخش روح انقلابی و ستم ستیزی باشد.
8- پیوند عمیق عاطفی بین امت و الگوهای راستین برقرار نماید.
9- پالایش روح و تزکیه نفس، را با اتصال به پاکان تامین کند.
10- در مقابل ظلم ظالم ساکت ننشته باشد.
[1]. طبقات ابن سعد، ترجمه حمزه.
[2]. استیعاب و اسدالغابه، ترجمه جعفربن ابی‌طالب.
[3]. صحیح بخاری، کتاب الخبائز، باب قول النبی(ص) (انابک لمحزونون).
[4]. صحیح مسلم، ج 2، ص 1(ع)(ص)، کتاب الخبائز، باب (ص)(س)، حدیث 108.
[5]. مقتل خوارزمی، ج 1، ص (ع)8.
[6]. الجامع الصحیح، ج (س)1، ص (س)19.
[7]. المجمع الزواید، ج 9، ص 188.
[8]. مناقب، شهر آشوب، ج 4، ص 5(ص)1.
[9]. کامل الزیادات، ص 4(ع)1؛ امالی صدوق و رجال کشی.
[10]. وسایل الشیعه، ج 2، ص 924.
[11]. مسند امام رضا(ع)/ج2ص27.
[12]. بحارالانوار/ ج44 ص285.
[13]. سوره شوری، آیه (س)23.
