آگاهی نسبت به آینده یک نوع علم غیب است. که انسان با ابزارهای ادراکی خود راهی به فهم آنها ندارد. و تنها در صورتی که وحی الهی اطلاعاتی در اختیار انسانها بگذارد (اعم از اینکه مخاطب وحی همگان باشند یا در اختیار امام و پیامبر قرار گرفته باشد)، می توانیم راجع به آینده آگاه باشیم. این در حالی است که تمام جزئیات نسبت به زمان ظهور بیان نشده است و حتی بسیاری از مطالبی که بیان شده؛ مطالب غیر قطعی هستند.
پس باید توجه کنیم که جواب این سوالها به صورت قطعی برایمان روشن نیست و تنها می توانیم به صورت احتمال مطالبی را مطرح کنیم. با توجه به این نکته عرض می کنم:
ممکن است ظهور به صورت یک امر تدریجی باشد. یعنی شرایط کم کم مهیا شده و جامعه جهانی مستعد حکومت مهدوی شود. مطابق این دیدگاه، حکومت های اسلامی پیش از ظهور باید رفته رفته تقویت شوند. تا از سویی جهان را متوجه نیکی های مکتب اسلام کنند و مردم مشتاق رهبری معصوم شوند و از سویی نیز نیروی لازم برای همراهی امام زمان (عج) مهیا شود تا با جهاد بتوانند موانع اصلی پیش روی حکومت مهدوی را بردارند.
این مطلب در کلام بعضی بزرگان بیان شده است و از آن به ظهور صغری تعبیر کرده اند. به عنوان نمونه آیت الله حسن زاده آملی می فرمایند: قرائن و شواهد نشان میدهد انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران "ظهور صغرای حضرت بقیه الله الاعظم" و بین الطلوعین حکومت جهانی امام زمان ارواحنا فداه میباشد.
همچنین آیت الله مکارم شیرازی نیز می فرمایند: در ظهور صغری توجه مردم به امام زمان علیه السلام زیاد می شود و همه جا صحبت از امام زمان علیه السلام است و جلسات امام زمان علیه السلام پرشور می شود و بحث های امام زمان علیه السلام همه جا را می گیرد. (فصلنامه علمی -تخصصی ویژه امام مهدی علیه السلام سال دوم شماره پنجم پاییز)
البته باید توجه کرد همان گونه که هر سخن حقی می تواند مورد سوء استفاده قرار گیرد، این مطلب نیز می تواند مورد سوء استفاده قرار گیرد و راه جلوگیری از سوء استفاده ها، انکار حقایق نیست بلکه تبیین صحیح و دقیق آنهاست.
با این دیدگاه اسلام و مسلمانان پیش از ظهور تقویت می شوند و این مطلب منافاتی با گسترش فساد ندارد. کما اینکه امروزه فساد در جهان بسیار گسترده شده اما در کنار این فساد عظیم، حق همچنان دارای حیات است و مسیر خود را طی می کند.
شاید در مقابل این دیدگاه کسانی معتقد شوند که همه چیز یکباره رخ می دهد! و نور از میان ظلمت محض می تابد. اما از لوازم این دیدگاه این است که ظهور امام زمان (عج) و پیروزی ایشان، همواره با معجزات عجیب و غریب همراه است. در حالی که بررسی سنت الهی و احادیث خلاف این نظر را اثبات می کند. اگر بنا بود همه چیز به طور غیر عادی انجام گیرد، اصلا نیازی به غیبت و آمادگی برای ظهور نبود و خدای متعال می توانست از همان روز اول، جبهه حق را پیروز کند! روشن است که پیشبرد امور حکومت مهدوی همراه با معجزاتی است اما این معجزات تمام امور عالم را به هم نمی ریزد. بلکه مانند جنگ بدر، خود مسلمانان با استقامت و تلاششان زمینه ساز نصرت الهی هستند. پس نمی توان گفت تمام حق از بین می رود و دیگر هیچ قوتی برای سپاه حق نمانده و یک باره آنها احیا می شوند.
