افراد
حج افراد از اقسام حج است. از این عنوان در باب حج سخن گفته‌اند.
آیا دعای افراد گناهکار هم مستجاب میشود؟ شرایط قبولی دعا چیست؟
قطعا خداوند دعای گناهکاران را در صورتی که واقعا توبه کرده باشند استجابت خواهد نمود و امام علی(ع ) فرمود: گناهی که پس از ارتکاب آن فرصت گزاردن دو رکعت نماز و طلب عافیت و آمرزش از خدا را بیابم، مرا غمگین نسازد.[1] و اما شرایط استجابت دعا: خداوند تبارک و تعالی هر دعایی را مقرون اجابت قرار داده است.(وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الْدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَ لْیُؤمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ؛[بقره/186. ]و هرگاه بندگانم از تو درباره من پرسند (بگو:) همانا من نزدیکم؛ دعای نیایشگر را آنگاه که مرا می‌‌خواند پاسخ می‌‌گویم. پس باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، باشد که به رشد رسند.) ولی برای استجابت شرایطی است که به بیان برخی از آنها پرداخته میشود: 1- تمام وجود انسان مظهر خواستن و دعا باشد. قرآن می‌فرماید:(أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِیلًا مَّا تَذَکَّرُونَ؛[نمل/62] یا کسی که دعای مضطر را اجابت می‌کند و گرفتاری را برطرف می‌سازد، و شما را خلفای زمین قرار می‌دهد، آیا معبودی با خداست؟ کمتر متذکر می‌شوید!) 2- معرفت و شناخت خداوند. یعنی ایمان به این که رحمت خداوند بی منتها است و او بر همه چیز قادر است و از ناحیه او هیچ منعی از فیض نیست و درگاه الهی به روی هیچ بنده‌ای بسته نیست و هر قصوری باشد از ناحیه بنده است. رسول خدا(ص) فرمود: خداوند عزوجل می‌فرماید: (هر کس مرا بخواند و بداند که نفع و ضرر بدست من است اجابت می‌کنم)[2] 3- روح و دل پاک و صاف باشد. امام صادق(ع) فرمود:( مبادا از خدا تقاضایی کنید مگر این که نخست حمد و ثنای الهی را بجا آورد، و صلوات بر پیامبر و آل او بفرستد، بعد به گناه خود نزد خدا اعتراف کند(توبه نماید) سپس دعا کنید.)[3] 4- از مال حلال استفاده کند و خوراک و پوشاکش حلال باشد. رسول خدا(ص) فرمود: (هر کس دوست دارد دعایش مستجاب گردد باید کسب و خوراکش حلال باشد.)[4] 5- با حضور قلب دعا کند. رسول الله(ص) فرمود: (بدانید خداوند دعای دل غافل را نمی‌پذیرد)[5] برای دعا آدابی هم در کتاب‌های دعا ذکر شده است.[6] در روایات اوقاتی برای استجابت دعا ذکر شده است: الف- بعد از‌نمازهای واجب ب- هنگام نزول باران ج- وقت سحر د- موقع افطار.[7] [1]. میزان الحکمه، ج4. [2]. محمد محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمه، ماده، دعا شماره 5588. [3]. تفسیر نمونه، ج 1، ص 643. [4]. محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمه، ماده‌دعا، شماره 5598. [5]. همان، شماره 5606. [6]. برای اطلاع بیشتر ر.ک: اسدا‌لله حیدری، لذت حضور. [7]. بحارالانوار، ج 82، ص 321، تفسیر نمونه، ج 25، ص 174 و محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمهْْ ماده و صوم.
قطعا خداوند دعای گناهکاران را در صورتی که واقعا توبه کرده باشند استجابت خواهد نمود و امام علی(ع ) فرمود: گناهی که پس از ارتکاب آن فرصت گزاردن دو رکعت نماز و طلب عافیت و آمرزش از خدا را بیابم، مرا غمگین نسازد.[1] و اما شرایط استجابت دعا: خداوند تبارک و تعالی هر دعایی را مقرون اجابت قرار داده است.(وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الْدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَ لْیُؤمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ؛[بقره/186. ]و هرگاه بندگانم از تو درباره من پرسند (بگو:) همانا من نزدیکم؛ دعای نیایشگر را آنگاه که مرا می‌‌خواند پاسخ می‌‌گویم. پس باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، باشد که به رشد رسند.) ولی برای استجابت شرایطی است که به بیان برخی از آنها پرداخته میشود: 1- تمام وجود انسان مظهر خواستن و دعا باشد. قرآن می‌فرماید:(أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِیلًا مَّا تَذَکَّرُونَ؛[نمل/62] یا کسی که دعای مضطر را اجابت می‌کند و گرفتاری را برطرف می‌سازد، و شما را خلفای زمین قرار می‌دهد، آیا معبودی با خداست؟ کمتر متذکر می‌شوید!) 2- معرفت و شناخت خداوند. یعنی ایمان به این که رحمت خداوند بی منتها است و او بر همه چیز قادر است و از ناحیه او هیچ منعی از فیض نیست و درگاه الهی به روی هیچ بنده‌ای بسته نیست و هر قصوری باشد از ناحیه بنده است. رسول خدا(ص) فرمود: خداوند عزوجل می‌فرماید: (هر کس مرا بخواند و بداند که نفع و ضرر بدست من است اجابت می‌کنم)[2] 3- روح و دل پاک و صاف باشد. امام صادق(ع) فرمود:( مبادا از خدا تقاضایی کنید مگر این که نخست حمد و ثنای الهی را بجا آورد، و صلوات بر پیامبر و آل او بفرستد، بعد به گناه خود نزد خدا اعتراف کند(توبه نماید) سپس دعا کنید.)[3] 4- از مال حلال استفاده کند و خوراک و پوشاکش حلال باشد. رسول خدا(ص) فرمود: (هر کس دوست دارد دعایش مستجاب گردد باید کسب و خوراکش حلال باشد.)[4] 5- با حضور قلب دعا کند. رسول الله(ص) فرمود: (بدانید خداوند دعای دل غافل را نمی‌پذیرد)[5] برای دعا آدابی هم در کتاب‌های دعا ذکر شده است.[6] در روایات اوقاتی برای استجابت دعا ذکر شده است: الف- بعد از‌نمازهای واجب ب- هنگام نزول باران ج- وقت سحر د- موقع افطار.[7] [1]. میزان الحکمه، ج4. [2]. محمد محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمه، ماده، دعا شماره 5588. [3]. تفسیر نمونه، ج 1، ص 643. [4]. محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمه، ماده‌دعا، شماره 5598. [5]. همان، شماره 5606. [6]. برای اطلاع بیشتر ر.ک: اسدا‌لله حیدری، لذت حضور. [7]. بحارالانوار، ج 82، ص 321، تفسیر نمونه، ج 25، ص 174 و محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمهْْ ماده و صوم.
پاسخ:
قطعا خداوند دعای گناهکاران را در صورتی که واقعا توبه کرده باشند استجابت خواهد نمود و امام علی(ع ) فرمود: گناهی که پس از ارتکاب آن فرصت گزاردن دو رکعت نماز و طلب عافیت و آمرزش از خدا را بیابم، مرا غمگین نسازد.[1]
و اما شرایط استجابت دعا:
خداوند تبارک و تعالی هر دعایی را مقرون اجابت قرار داده است.(وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الْدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَ لْیُؤمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ؛[بقره/186. ]و هرگاه بندگانم از تو درباره من پرسند (بگو:) همانا من نزدیکم؛ دعای نیایشگر را آنگاه که مرا می‌‌خواند پاسخ می‌‌گویم. پس باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، باشد که به رشد رسند.) ولی برای استجابت شرایطی است که به بیان برخی از آنها پرداخته میشود:
1- تمام وجود انسان مظهر خواستن و دعا باشد.
قرآن می‌فرماید:(أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِیلًا مَّا تَذَکَّرُونَ؛[نمل/62] یا کسی که دعای مضطر را اجابت می‌کند و گرفتاری را برطرف می‌سازد، و شما را خلفای زمین قرار می‌دهد، آیا معبودی با خداست؟ کمتر متذکر می‌شوید!)
2- معرفت و شناخت خداوند.
یعنی ایمان به این که رحمت خداوند بی منتها است و او بر همه چیز قادر است و از ناحیه او هیچ منعی از فیض نیست و درگاه الهی به روی هیچ بنده‌ای بسته نیست و هر قصوری باشد از ناحیه بنده است. رسول خدا(ص) فرمود: خداوند عزوجل می‌فرماید: (هر کس مرا بخواند و بداند که نفع و ضرر بدست من است اجابت می‌کنم)[2]
3- روح و دل پاک و صاف باشد.
امام صادق(ع) فرمود:( مبادا از خدا تقاضایی کنید مگر این که نخست حمد و ثنای الهی را بجا آورد، و صلوات بر پیامبر و آل او بفرستد، بعد به گناه خود نزد خدا اعتراف کند(توبه نماید) سپس دعا کنید.)[3]
4- از مال حلال استفاده کند و خوراک و پوشاکش حلال باشد.
رسول خدا(ص) فرمود: (هر کس دوست دارد دعایش مستجاب گردد باید کسب و خوراکش حلال باشد.)[4]
5- با حضور قلب دعا کند.
رسول الله(ص) فرمود: (بدانید خداوند دعای دل غافل را نمی‌پذیرد)[5] برای دعا آدابی هم در کتاب‌های دعا ذکر شده است.[6] در روایات اوقاتی برای استجابت دعا ذکر شده است:
الف- بعد از‌نمازهای واجب ب- هنگام نزول باران ج- وقت سحر د- موقع افطار.[7]
[1]. میزان الحکمه، ج4.
[2]. محمد محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمه، ماده، دعا شماره 5588.
[3]. تفسیر نمونه، ج 1، ص 643.
[4]. محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمه، ماده‌دعا، شماره 5598.
[5]. همان، شماره 5606.
[6]. برای اطلاع بیشتر ر.ک: اسدا‌لله حیدری، لذت حضور.
[7]. بحارالانوار، ج 82، ص 321، تفسیر نمونه، ج 25، ص 174 و محمدی‌ری‌شهری، میزان الحکمهْْ ماده و صوم.
- [سایر] آیا مردگان نیز در حق زندگان خود دعا می‌کنند و دعای آنها مستجاب میشود؟
- [سایر] چرا با آنکه دعای امام زمان(علیه السلام) مستجاب می شود ، ایشان برای ظهور دعا نمی کنند ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که می خواهیم به او دعا کنیم اگر گناهکار باشد آیا دعای به او هم کفایت می کند؟
- [سایر] مستجاب الدعوة بودن چه شرایطی دارد؟ ویژگی های افرادی که مستجاب الدعوه می شوند چیست آیا می شود یک گناهکار هم گاهی دعایش مستجاب شود؟
- [سایر] سلام آقای مرادی . با تبریک سال نو, وقتی به سایت شما سر می زنم احساس آرامش می‌کنم حاج آقا چرا دعا مستجاب نمیشه (من شرایط استجابت دعا رو می دونم و عمل می‌کنم اما بازم مستجاب نمی شه)
- [سایر] اینکه دعا بعد از تمجید خدا مستجاب است یعنی اینکه خدا نیاز به این تمجید دارد تا دعای ما را برآورده بکند ؟
- [سایر] برای مستجاب شدن دعا ما نیاز به واسطه داریم ؟ آیا دعا با واسطه مستجاب می شود ؟
- [سایر] دعای چه افرادی در حق انسان مستجاب است ؟
- [سایر] آیا مستجاب شدن سریع دعا دلیل خوبی دعا کننده است؟
- [سایر] چرا خداوند گاهی دعای ما را مستجاب نمی کند ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر اعراضنمودن وترک معاشرت با گناهکار موجب تخفیف معصیت میشود یا احتمال تخفیف دادهشود، واجب است اعراض شود; هرچند بداند که گناهکار معصیت را بطور کلی ترک نخواهد کرد. واین امر در صورتیاست که با مراتب دیگر نتواند از معصیت جلوگیری کند. مرتبه دوم امر به معروف ونهیاز منکر را با زبان انجام دهد; پس با احتمال تأثیر ووجود دیگر شرایط واجب است گنهکار را از انجام گناه نهی کند، وبه کسی که واجب را ترک کرده به انجام آن دستور دهد.
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که امر به معروف و نهی از منکر متوقّف به برخورد عملی با افراد و ایجاد محدودیت بر آنها و یا اتلاف مال و یا تعرّض به جان و آبروی آنها باشد، امر به معروف و نهی از منکر باید با اجازه مجتهد آگاه و جامع شرایط انجام گیرد و در صورتی که جامعه بر اساس قانون شرع و یا قانونی که مخالف شرع نیست اداره گردد، برخورد عملی با گناهکار باید با حکم دادگاه صالح انجام پذیرد، بلکه آمر به معروف و ناهی از منکر باید به گونهای عمل کند که ظاهر و باطن این عمل موجب توهین به اسلام و یا هرج و مرج و خودسری نگردد.
- [آیت الله اردبیلی] شرکت در جهاد ابتدایی یا دفاعی واجب کفایی است؛ پس اگر افراد به اندازه کافی شرکت نکنند، بر همه کسانی که شرایط آن را داشته باشند، واجب است که به جهاد بروند.
- [آیت الله سبحانی] مضاربه ای که بانکها با پول افراد انجام می دهند چنانچه شرایط شرعیه در آن رعایت شود و تنها صورت کاغذبازی نداشته باشد صحیح است و سود حاصل از آن مشروع می باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مضاربه ای که بانکها با پول افراد انجام می دهند چنانچه شرایط شرعیه بالا در آن رعایت شود و تنها صورت کاغذ بازی نداشته باشد صحیح است و سود حاصل از آن مشروع می باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در قنوت، ذکر و دعای مخصوصی شرط نیست، همچنین بلند کردن دستها، ولی بهتر آن است دستها را تا مقابل صورت بلند کند بطوری که کف دست رو به آسمان باشد و آنها را به یکدیگر بچسباند و ذکر خدا بگوید و یا دعا کند و هر ذکری در قنوت بخواند جایز است حتی گفتن یک (سبْحان الله)، ولی بهتر است دعاهایی مانند دعای زیر را بخواند: (لا اله إلا الله الْحلیم الْکریم لا اله إلا الله الْعلی الْعظیم سبْحان الله رب السموات السبْع و رب الاْرضین السبْع و ما فیهن و ما بیْنهن و رب الْعرْش الْعظیم والْحمْد لله رب الْعالمین) وحوائج دنیاو آخرت را از خدا طلب کند.
- [امام خمینی] اگر گرگ گلوی گوسفند را بطوری بکند که از چهار رگی که در گردن است و باید بریده شود، چیزی نماند، آن حیوان حرام میشود، ولی اگر مقداری از گردن را بکند و چهار رگ باقی باشد، یا جای دیگر بدن را بکند، در صورتی که گوسفند زنده باشد و به دستوری که گفته میشود سر آن را ببرند حلال و پاک می‌باشد. شرایط سر بریدن حیوان
- [آیت الله اردبیلی] غنا و هر آوازی که مشتمل بر باطل بوده یا موجب برانگیختن و تحریک شهوت شده و به نظر عرف، مناسب با مجالس فسق و فجور باشد، به تنهایی یا همراه با نواختن چیزی باشد، خواندن و گوش دادن و نیز یاد دادن و شغل قرار دادن آن حرام است. در روایات اسلامی (مَلاهی و غِنا) بسیار مذّمت شدهاند، از جمله در روایتی آمده: (خانهای که در آن شراب و آلات لَهْو و غِنا و قمار باشد، ملائکه به آن خانه وارد نمیشوند و دعای اهل خانه مستجاب نمیگردد و برکت از آن خانه برداشته میشود.)(1)
- [آیت الله جوادی آملی] .مستحب است بین اذان و اقامه در غیر نماز مغرب , دو رکعت نماز بخواند؛ یا یک گام بردارد؛ ی ا بنشیند؛ یا سجده نماید؛ یا ذکری بگوید; یا دعا کند و در نماز مغرب, به یکی از این امور اکتفا میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] تکبیر و حمد و سوره و ذکر و دعا را باید طوری بخواند که خودش بشنود و اگر به واسطه سنگینی یا کری گوش یا سر و صدای زیاد نمیشنود، باید طوری بگوید که اگر افراد متعارف بگویند و مانعی نباشد خودشان بشنوند.