در قرآن می خوانیم : ( اٌدعونی أستَجِب لکم ) (1) مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم . اگر شخصی به دیگری گفت : به هنگام برخورد با مشکل به من تلفن کن تا تو را کمک کنم ، این جمله لوازم و شرایطی دارد از جمله : 1- رفاقتت را با من حفظ کنی . 2- شماره تلفن مرا گم نکنی و شماره را درست بگیری . 3- به هنگام بازگو کردن مشکلات ، حرف هایی بی ربط نزنی و توقعات نابجا نداشته باشی و به وظیفه خود عمل کرده باشی . 4- آنچه می گویی واقعاً مشکل باشد ، نه خیالات و توهمات . 5- برای حل مشکل خود ، انتظار نداشته باشی تمام مقررات و نظام را بهم بریزم . 6- حل این مشکل ، سبب پیدایش مشکل دیگری برای شما یا دیگران نشود . 7- در بازگو کردن مشکلات ، صادق باشی و دروغ نگویی . آیا ما در دعا و طرح مشکلات خود با خدا ، این شرایط را مراعات کرده ایم ؟ آیا رفاقت و بندگی خود را با خدا حفظ کرده ایم ؟ قرآن می فرماید : ( و یَستَجیبٌ الذین آمنوا و عملوا الصالحات )(2) پاسخ مثبت به کسانی داده می شود که با ایمان و عمل شایسته رابطه خود را با خدا حفظ کرده باشند . آیا شماره تلفن را درست گرفته ایم ؟ در روایات می خوانیم : دعا آدابی دارد ، از جمله : ابتدا ( بسم الله ) بگویید ، با وضو و حضور قلب و در مکان مقدس مثل مسجد باشید ، قبل از دعا از خداوند با صفات و اسماءالحسنی تجلیل کنید ، ده مرتبه ( یا الله ) ، ( یا رب ) بگویید ، گوشه ای از نعمت های الهی را به زبان آورید ، از خداوند تشکر کنید ، بر محمد و آل محمد صلوات بفرستید ، لغزش های خود را مطرح و استغفار کنید ، دعا و خواسته خود را میان دو صلوات وطرح کنید و امیدوار باشید . آیا در دعاهای خود توقعات نابجا نداریم و به وظیفه خود عمل کرده ایم ؟ دانش آموز درس نخوانده ، دعا می کند که قبول شود . می گویند : دانش آموزی به خانه آمد و وارد اتاق جلویی شد و مشغول دعا شد . به خدا گفت : پروردگارا ! کوه هیمالیا را در فلان کشور قرار بده و دریاچه ارومیه را در نیشابور قرار بده . مادرش گفت : این چه دعایی است که می کنی ؟ ! گفت : من در امتحان جغرافیا پاسخ سؤالات را اشتباه نوشته ام ، حالا به خدا می گویم کوه و دریا را جابجا کند تا من نمره بیاورم ! آیا زمان دعا و شرایط دیگر را در نظر گرفته ایم ؟ در اسلام زمان هایی برای دعا سفارش شده است ، از جمله : شب های جمعه ، سحرها ، بعد از نماز ، غروب جمعه ، بعد از خطبه های نماز جمعه ، هنگام نزول باران و جاری شدن اشک و .... آیا مشکلات ما واقعاً مشکل است یا خیال می کنیم که مشکل است ؟ بسیاری مشکلات ، لازمه نظام طبیعت است و رفع آن ، به معنای به هم زدن نظام عالم . همچون فقیری که سقف خانه اش خراب است و باران که می آید ، سقفش چکه می کند . برای رفع مشکلات او ، یا باید خداوند باران نفرستد یا بر بام خانه او باران نبارد و با آب باران در پشت بام خانه اش نفوذ نکند و یا ... که هر کدام از اینها به معنای نادیده گرفتن قوانین حاکم بر طبیعت است . پی نوشت: 1- سوره غافر ، آیه 60. 2- سوره شوری ، آیه 25. منبع: پرسش های مهم پاسخ های کوتاه، حجت الاسلام محسن قرائتی
چرا خداوند گاهی دعای ما را مستجاب نمی کند ؟
در قرآن می خوانیم : ( اٌدعونی أستَجِب لکم ) (1) مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم . اگر شخصی به دیگری گفت : به هنگام برخورد با مشکل به من تلفن کن تا تو را کمک کنم ، این جمله لوازم و شرایطی دارد از جمله :
1- رفاقتت را با من حفظ کنی .
2- شماره تلفن مرا گم نکنی و شماره را درست بگیری .
3- به هنگام بازگو کردن مشکلات ، حرف هایی بی ربط نزنی و توقعات نابجا نداشته باشی و به وظیفه خود عمل کرده باشی .
4- آنچه می گویی واقعاً مشکل باشد ، نه خیالات و توهمات .
5- برای حل مشکل خود ، انتظار نداشته باشی تمام مقررات و نظام را بهم بریزم .
6- حل این مشکل ، سبب پیدایش مشکل دیگری برای شما یا دیگران نشود .
7- در بازگو کردن مشکلات ، صادق باشی و دروغ نگویی .
آیا ما در دعا و طرح مشکلات خود با خدا ، این شرایط را مراعات کرده ایم ؟
آیا رفاقت و بندگی خود را با خدا حفظ کرده ایم ؟ قرآن می فرماید : ( و یَستَجیبٌ الذین آمنوا و عملوا الصالحات )(2) پاسخ مثبت به کسانی داده می شود که با ایمان و عمل شایسته رابطه خود را با خدا حفظ کرده باشند .
آیا شماره تلفن را درست گرفته ایم ؟ در روایات می خوانیم : دعا آدابی دارد ، از جمله :
ابتدا ( بسم الله ) بگویید ، با وضو و حضور قلب و در مکان مقدس مثل مسجد باشید ، قبل از دعا از خداوند با صفات و اسماءالحسنی تجلیل کنید ، ده مرتبه ( یا الله ) ، ( یا رب ) بگویید ، گوشه ای از نعمت های الهی را به زبان آورید ، از خداوند تشکر کنید ، بر محمد و آل محمد صلوات بفرستید ، لغزش های خود را مطرح و استغفار کنید ، دعا و خواسته خود را میان دو صلوات وطرح کنید و امیدوار باشید .
آیا در دعاهای خود توقعات نابجا نداریم و به وظیفه خود عمل کرده ایم ؟
دانش آموز درس نخوانده ، دعا می کند که قبول شود . می گویند : دانش آموزی به خانه آمد و وارد اتاق جلویی شد و مشغول دعا شد . به خدا گفت : پروردگارا ! کوه هیمالیا را در فلان کشور قرار بده و دریاچه ارومیه را در نیشابور قرار بده . مادرش گفت : این چه دعایی است که می کنی ؟ ! گفت : من در امتحان جغرافیا پاسخ سؤالات را اشتباه نوشته ام ، حالا به خدا می گویم کوه و دریا را جابجا کند تا من نمره بیاورم !
آیا زمان دعا و شرایط دیگر را در نظر گرفته ایم ؟ در اسلام زمان هایی برای دعا سفارش شده است ، از جمله : شب های جمعه ، سحرها ، بعد از نماز ، غروب جمعه ، بعد از خطبه های نماز جمعه ، هنگام نزول باران و جاری شدن اشک و ....
آیا مشکلات ما واقعاً مشکل است یا خیال می کنیم که مشکل است ؟ بسیاری مشکلات ، لازمه نظام طبیعت است و رفع آن ، به معنای به هم زدن نظام عالم . همچون فقیری که سقف خانه اش خراب است و باران که می آید ، سقفش چکه می کند . برای رفع مشکلات او ، یا باید خداوند باران نفرستد یا بر بام خانه او باران نبارد و با آب باران در پشت بام خانه اش نفوذ نکند و یا ... که هر کدام از اینها به معنای نادیده گرفتن قوانین حاکم بر طبیعت است .
پی نوشت:
1- سوره غافر ، آیه 60.
2- سوره شوری ، آیه 25.
منبع: پرسش های مهم پاسخ های کوتاه، حجت الاسلام محسن قرائتی
- [سایر] اینکه دعا بعد از تمجید خدا مستجاب است یعنی اینکه خدا نیاز به این تمجید دارد تا دعای ما را برآورده بکند ؟
- [سایر] دعای چه افرادی در حق انسان مستجاب است ؟
- [سایر] آیا مردگان نیز در حق زندگان خود دعا میکنند و دعای آنها مستجاب میشود؟
- [سایر] آیا دعای افراد گناهکار هم مستجاب میشود؟ شرایط قبولی دعا چیست؟
- [سایر] چرا با آنکه دعای امام زمان(علیه السلام) مستجاب می شود ، ایشان برای ظهور دعا نمی کنند ؟
- [سایر] من چطور می توانم بصیرتی در روح خودم پرورش بدهم که اگر دعای من مستجاب نشد ، آنرا به حساب به نفع نبودن خودم بگذارم ؟
- [سایر] زنی هستم که مبتلا به خود ارضایی هستم و می دانم که این عمل گناه است. حالا تصمیم به ترک آن دارم حکم خداوند در رابطه با این عمل چیست و آیا برای اینکه نماز بخوانم باید غسل کنم و چه غسلی؟ و آیا پس از ترک آن خداوند دعای مرا مستجاب خواهد کرد؟
- [سایر] مشکل خیلی بزرگی در زندگی دارم ،چرا خدا دعایم را مستجاب نمی کند ؟
- [سایر] یک چیز ذهنمو مشغول کرده. من خانواده خوبی دارم و در محله سرشناس هستیم. من تمام نگرانیم اینه که دعاهایم مستجاب نمیشه؛ من دعا کردم که هر چه زودتر ازدواج کنم ولی هنوز به خواستم نرسیدم؛ ماینه که می ترسم خدا با هام قهره یا توبه هامو قبول نکرده، چون تو بعضی از امتحانای الهی شکست خوردم. باور کنید خیلی سعی کردم جبران کنم، اما مدام ترسم اینه نکنه خدا باهام قهره، چون سه ساله هیچوقت دعاهایم مستجاب نشده، نه این دعا بلکه هر دعای دیگه حتی درخواسته های کوچیکم. من چکار کنم؟
- [سایر] مستجاب الدعوة بودن چه شرایطی دارد؟ ویژگی های افرادی که مستجاب الدعوه می شوند چیست آیا می شود یک گناهکار هم گاهی دعایش مستجاب شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] .در صورت ادای دو کلمه (االله اکبر ) به عربی صحیح، اتصال آن به دعای قبل یا ذ کر و دعای بعد جایز است , هرچند احتیاط در ترک اتصال آن به سابق و لاحق است.
- [آیت الله اردبیلی] غنا و هر آوازی که مشتمل بر باطل بوده یا موجب برانگیختن و تحریک شهوت شده و به نظر عرف، مناسب با مجالس فسق و فجور باشد، به تنهایی یا همراه با نواختن چیزی باشد، خواندن و گوش دادن و نیز یاد دادن و شغل قرار دادن آن حرام است. در روایات اسلامی (مَلاهی و غِنا) بسیار مذّمت شدهاند، از جمله در روایتی آمده: (خانهای که در آن شراب و آلات لَهْو و غِنا و قمار باشد، ملائکه به آن خانه وارد نمیشوند و دعای اهل خانه مستجاب نمیگردد و برکت از آن خانه برداشته میشود.)(1)
- [آیت الله جوادی آملی] .تمام کلمات، حروف و حرکتهای قرائت، ذکر و دعای واجب نماز باید بدون غلط ادا شود . ترک یا جابه جایی عمدی آن ها موجب بطلان نماز است.
- [آیت الله علوی گرگانی] خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد3 و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد، ولی احتیاط واجب آن است که در نمازهای واجب دعای غیر عربی نخواند.
- [آیت الله مظاهری] طول دادن رکوع و سجود و قیام و قنوت و تشهّد در صورتی که موالات را به هم بزند نماز را باطل میکند مثل آنکه سوره بقره را بعد از حمد و یا دعای ابوحمزه را در قنوت بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] جنب وقتی که دعای کمیل میخواند، نباید آیه (أفمن کان مؤمنا کمن کان فاسقا لا یستوون) را که آیه هجدهم سوره سجده میباشد، بخواند؛ ولی اگر آن را به قصد قرآن نخواند، اشکال ندارد، اگرچه نخواندن آن بهتر است.
- [امام خمینی] نذر آن است که انسان ملتزم شود که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است شهادتین و اقرار به دوازده امام علیهم السلام و سایر عقاید حقه را به کسی که در حال جان دادن است طوری تلقین کنند که بفهمد و همچنین مستحب است چیزهایی را که ذکر شد تا وقت مرگ تکرار کنند و نیز دعای فرج را به محتضر تلقین نمایند
- [آیت الله جوادی آملی] .تکبیرةالاحرام، حم د و سوره، ذکر و دعای واجب (مانند صلوات تشهد ) باید به گونه ای گفته شود که قابل شنیدن باشد , هرچند بر اثر وجود مانعی از درون مانند (کری) یا از بیرون مانند طوفان یا همهمه زیاد شنیده نشود.
- [آیت الله جوادی آملی] .قنوت نماز، کیفیت ویژه دارد که با مطلق ذکر و دعای مشروع در نماز متفاوت است و آن این است که نمازگزار دستها را تا مقابل صورت بلند کند و کف دستها را رو به آسمان قرار دهد و به امید ثواب, انگشتها را به جز انگشت شست, به هم بچسباند و نگاه وی در حال قنوت به کف دستهایش باشد.