آیه وسط قرآن چیست؟

آیه وسط قرآن ودر سوره کهف آیه 19 مشهود می باشد
ترجمه آیه : همینگونه ما آنها را ( از خواب ) بر انگیختیم تا از یکدیگر سوال کنند یکی از آنها گفت چه مدت خوابیدید ؟ آنها گفتند یک روز یا بخشی از یک روز گفتند پروردگارتان از مدت خوابتان آگاهتر است اکنون یک نفر را با این سکه ای که دارید به شهر بفرستید تا بنگرد کدامین نفر از آن ها غذای پاک تری دارند از آن مقداری برای روزی شما بیاورد اما باید نهایت دقت را به خرج دهد و هیچ کس را از وضع شما آگاه نسازد .
جمله( لیتطف) که طبق مشهور درست نقطه وسط قرآن مجید از نظر شما کلمات است خود دارای لطف خاص و معنی بسیار لطیفی است زیرا از ماده (لطف و لطافت ) گرفته شده که در این جا به معنی دقت وظرافت به0خرج داده است (1)
و در جواب این که چرا قرآن به ترتیب نزول نوشته نشده است می گوئیم که علت آن است که خوب ترتیب آیات توقیفی بوده است مرحوم جلال الدین سیوطی می نویسد : اجماع و نصوص مترادف بر آن است که ترتیب آیات توقیفی است و شبهه اسرار آن نیست اما اجماع را بسیاری نقل کرده اند : از جمله زرکشی در البرهان و ابوجعفر ابن الزبید در کتاب مناسبات خود آورده و عبارت وی چنین است : ترتیب آیات از سوره ها با توقیف و آگاهی خدا پیامبر و امر آن حضرت واقع شده بدون این که اختلافی در این باره دربین مسلمین باشد .
مرحوم دکتر راهیار در این زمینه می نویسد : سخن مسلم و قطعی درباره ترتیب آیه ها و طرز گرفتن آنها در سوره ها به این صورتی که امروزه در مصاحف موجود می بینیم. بی گفتگو اینست که این ترتیب وابسته به توقیف نبی اکرم و فرود آمده از جانب خدای متعال است و برای رای و اجتهاد در این زمینه مجال و جولانگاهی باقی نمانده است .
این جبرئیل بوده که طبق روایات وارده هر گاه فرود می آمد و آیاتی به همراه داشت موضع و جایگاه هر آیه ای را در سوره مربوطه اش تعیین می کرد آن گاه رسول خدا آن را بر یارانش می خواند و به نویسندگان وحی فرمان می داد که آن را در جایی نگهدارد (3) صاحب تفسیر نمونه در جواب به این سوال که چرا الیوم ئیس الذین کفرو ...در آیه 3 سوره مائده قرار گرفته است می گوید :
صاحب تفسیر نمونه می نویسد: می دانیم که آیات قرآن و هم چنین سوره های آن بر طبق تاریخ نزول جمع آوری نشده است بلکه بسیاری از سوره هایی که در این زمینه نازل شده مشتمل بر آیاتی است که در مکه نازل گردیده است و به عکس آیات مدنی را در سوره های مکی مشاهده می کنیم .
ثانیا ممکن است قرار دادن آیه مربوطه به غدیر در لابلای احکام مربوط به غذاهای حلال و حرام برای محافظت از تحریف و حذف و تغییر بوده باشد زیرا بسیاری می شود که برای محفوظ ماندن یک شی نفیس آن را با مطالب ساده ای می آمیزد تا کمتر جلب توجه کند (4) نظر مرحوم علم الهدی سید مرتضی هم چنین است که قرآن در زمان رسول خدا با همین کیفیتی که اکنون در دست ما است جمع آوری و مرتب گردیده بود زیرا قرآن عصر تدریس می شد (5)
نتیجه آن که علت این که قرآن به ترتیب نزول نوشته است این است که این امر یک امر توقیفی می باشد و ثانیا همانطور که در باره آیه غدیر گفتیم به خاطر حفظ از تحریف آیات می باشد .
البته در جواب سوال آخر باید گفته شود که قرآنی که امیر المومنین نوشته اند در اختیار امام زمان است اما آیا آن قرآن با این قرآن ها فرق دارد براساس نزول است یا ترتیب فعلی معلوم نیست .
منابع :
1- تفسیر نمونه ج 12 ص 376 ، آیت الله ناصر مکارم شیرازی .
2- ترجمه الاتفاق فی علوم القرآن ، جلال الدین عبد الرحمن سیرطی ج 1، ص 209.
3- تاریخ قرآن ، دکتر محمود راهیار .ص 574.
4- تفسیر نمونه ج 4 ص 270 ، آیت الله ناصر مکارم شیرازی .
5- قرآن و کتابها دیگر آسمانی ، مرحوم شهید دفتر هاشمی نژاد. ص 86.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 72/400008)