معنای اعلی در ذکر سجده چیست؟
ذکر رکوع وسجود اشاره به مقام ربوبیت خداوندوفقروبیچارگی بنده است. ربوبیت خداوند بسیار گسترده و فراگیر است و همه نظام هستی و کل موجودات را شامل می شود .
در چندین آیه از قرآن کریم عمومیت و گستردگی این ربوبیت بی کران بیان شده است . مثلا در آیه 66 سوره ص آمده است : رب السموات و الارض و ما بینهما ، خداوندی که مربی و کارگردان و تربیت کننده آسمان ها و زمین و هر آن چه در میان این دو است .
اعلی از ((علو)) مشتق شده است که به معنای نوعی برتری می باشد, اما در توصیف خداوند به اعلی , تنها در مقام انتساب موجود مخلوق که در برابر او پست و دنی می باشد, این واژه و واژه های دیگری چون ((علی )) و ((متعالی )) به کار گرفته می شود, (نگا: رسائل توحیدی , علامه طباطبایی , ترجمه أا علی شیروانی , تهران , الزهرائ, چاپ اول , 1370 ش , ص 64).
اما از آنجا که حضرت حق علو بالذات داشته و در واقع این برتری ذاتی اوست و مخلوقات و موجودات علو و برتری شان بالغیر و بواسطه افاضه علو خداوند به آنها می باشد, اصلا نمی توان برتری مخلوقات را با برتری خداوند متعال نسبت سنجی کرد و در این نسبت سنجی گفت که خدا برتر از مخلوقاتش که برترند می باشد. در این جا مقایسه معنی و مفهوم ندارد, (نگا: شرح توحید صدوق : قاضی سعید قمی , تصحیح و تعلیق دکتر نجفقلی حبیبی , تهران , وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی , چاپ اول , 1415 ق , ج اول , ص 88).
بر این اساس , این واژه حکایتگر این حقیقت است که خداوند متعال برتر از آن است که در فکر مخلوقات خود بگنجد, به مقام ذات او راهی نیست , نه فکر بدان مقام راه دارد و نه عقل و نه وهم و کشف ارباب شهود ((یعلم ما بین ایدیهم و ما خلفهم و لا یحیطون به علما)), (طه / 110).
عنقا شکار کس نشود دام بازچین ==کاینجا همیشه باد به دست است دام را==
برای مطالعه در زمینه معارف دینی علاوه بر کتابهای شهید مطهری کتاب ((آموزش کلام اسلامی )) دکتر سعیدی مهر انتشارات طه قم و کتابهای استاد شجاعی مثل ((بازگشت به هستی )), عروج روح نیز معرفی می شود. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 2/142)
عنوان سوال:
معنای اعلی در ذکر سجده چیست؟
پاسخ:
ذکر رکوع وسجود اشاره به مقام ربوبیت خداوندوفقروبیچارگی بنده است. ربوبیت خداوند بسیار گسترده و فراگیر است و همه نظام هستی و کل موجودات را شامل می شود .
در چندین آیه از قرآن کریم عمومیت و گستردگی این ربوبیت بی کران بیان شده است . مثلا در آیه 66 سوره ص آمده است : رب السموات و الارض و ما بینهما ، خداوندی که مربی و کارگردان و تربیت کننده آسمان ها و زمین و هر آن چه در میان این دو است .
اعلی از ((علو)) مشتق شده است که به معنای نوعی برتری می باشد, اما در توصیف خداوند به اعلی , تنها در مقام انتساب موجود مخلوق که در برابر او پست و دنی می باشد, این واژه و واژه های دیگری چون ((علی )) و ((متعالی )) به کار گرفته می شود, (نگا: رسائل توحیدی , علامه طباطبایی , ترجمه أا علی شیروانی , تهران , الزهرائ, چاپ اول , 1370 ش , ص 64).
اما از آنجا که حضرت حق علو بالذات داشته و در واقع این برتری ذاتی اوست و مخلوقات و موجودات علو و برتری شان بالغیر و بواسطه افاضه علو خداوند به آنها می باشد, اصلا نمی توان برتری مخلوقات را با برتری خداوند متعال نسبت سنجی کرد و در این نسبت سنجی گفت که خدا برتر از مخلوقاتش که برترند می باشد. در این جا مقایسه معنی و مفهوم ندارد, (نگا: شرح توحید صدوق : قاضی سعید قمی , تصحیح و تعلیق دکتر نجفقلی حبیبی , تهران , وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی , چاپ اول , 1415 ق , ج اول , ص 88).
بر این اساس , این واژه حکایتگر این حقیقت است که خداوند متعال برتر از آن است که در فکر مخلوقات خود بگنجد, به مقام ذات او راهی نیست , نه فکر بدان مقام راه دارد و نه عقل و نه وهم و کشف ارباب شهود ((یعلم ما بین ایدیهم و ما خلفهم و لا یحیطون به علما)), (طه / 110).
عنقا شکار کس نشود دام بازچین ==کاینجا همیشه باد به دست است دام را==
برای مطالعه در زمینه معارف دینی علاوه بر کتابهای شهید مطهری کتاب ((آموزش کلام اسلامی )) دکتر سعیدی مهر انتشارات طه قم و کتابهای استاد شجاعی مثل ((بازگشت به هستی )), عروج روح نیز معرفی می شود. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 2/142)
