در پاسخ به مطالب ذیل توجه کنید : 1- بسته به روش شمارش و تعریف کلمه و نیز نحوهٔ رسمالخط, اعداد مختلفی برای تعداد کلمات و حروف قرآن گفته شده. مشهورترین آنها 77701 کلمه و 323671 حرف است. 2-درباره تعداد حروف قرآن رقم های متفاوتی در اسناد و مدارک مربوط به قرآن دیده میشود و با توجه به این مصادر، رقمهای: 300690 320210 321250 323015 323670 325072 1027000 (الاتقان، ج 1، ص 115 و 221. مقدمتان، ص 246 و 248 و 250. مجمعالبیان، ج 8، ص 406 چاپ صیدا. الکشکول، ج 1، ص 456)، در مورد حروف قرآن به چشم میخورد، و به جز رقم اخیر که یک میلیون و بیست و هفت هزار حرف است رقمی است که طبرانی در کتاب خود از عمربن خطاب نقل کرده است. ذهبی نیز همین حدیث را که حاکی از شمار و عدد مذکور درباره حروف قرآن است در کتاب خود آورده، و یادآور میشود، این رقم بزرگ که با رقمهای دیگر به مسافاتی زیاد فاصله دارد، شاید به رسمالخطِ معمولِ در زمان عمر مربوط باشد؛ چون بر حسب رسمالخط موجود، تعداد حروف قرآن به هیچوجه به این شماره و رقم نمیرسد. (الاتقان، ج 1، ص 121) به نظر نگارنده، شاید در رسمالخط عمر و یا پیش از آن، حرکات حروف نیز مانند رسمالخط لاتین و فرنگی بصورت حروف نگارش مییافت، و این حرکات در آغاز یا اثناء و یا پایان کلمه، بصورت حروف رسم میشد. با چنین محاسبهای بعید نیست که تعداد حروف قرآن به رقم مزبور برسد، بخصوص اگر قراآت مختلف نیز با آنها منظور شود. بهر حال توجیه این رقم، به بررسی و تحقیق فزونتری نیازمند است که در اینجا مجالی برای گفتگو درباره آن وجود ندارد و نیز چندان سودمند نیست، گروهی از دانشمندان علوم قرآنی با استفاده از منابع تاریخی و حدیث، عدد و شمار هر یک از حروف تهجی قرآن را با ارائه رقمهای مختلفی مشخص نمودهاند. ابن عطیه آمار هر یک از حروف تهجی قرآن را به صورت زیر در مقدمه تفسیر خود آورده است: الف 48800، باء 11201، تاء 10199، ثاء 1276، جیم 3272، حاء 3993، خاء 2416، دال 5642، ذال 4699، راء 11793، زاء 1570، سین 5891، شین 2253، صاد 2081، ضاد 2607، طاء 1274، ظاء 8042، عین 9020 ]غین 7499 (الکشکول، ج 1، ص 456)[، فاء 8497، قاف 6823، کاف 10354، لام 32522، میم 26135، ]نون 20360 (الکشکول، ج 1، ص 456)[، واو 25536، هاء 1909، یاء 25919 (مقدمتان، ص 249). بر حسب محاسبهای که از آمار مذکور بعمل آورده شده است، بترتیبی که در زیر یاد میشود، حروف تهجی از حروف بیش از حروف بعدی آن در قرآن بکار رفته است: الف ل م ی و ن ر ب ک ت ع ف ظ غ ق س د ذ ح ج ض خ ش ص ه ز ث ط. (البته باید متوجه باشیم که این ترتیب و آمار در مورد حروف غین و نون، مستفاد از کتاب الکشکول میباشد و در کتاب مقدمتان آماری و عددی از این دو حرف در نسخه چاپی دیده نمیشود) ولی در کتاب کشکول شیخ بهائی راجع به کلمات و حروف قرآن رقمهای زیر به چشم میخورد. الکلمات 76440، الحروف 322373. الالفات 40792، الباءات 1140، التاءات 1299، القاءات 1291، الجیمیات 3293، الحاءات 9997، الخاءات 2419، الدالات 10903، الذالات 4840، الراءات 10903، الزاءات 9583، السینات 4091، الشینات 20133، الصادات 1274، الضادات 1200، الطاءات 840، الظاءات 9220، العینات 7499، الغینات 1120، القافات 5240، الکافات 2500، اللامات 26091، المیمات 20560، النونات 203600، الواوات 13700، الهاءات 700، الیاءات 502. (الکشکول، ج 1، ص 456) چنانکه ملاحظه میشود این ارقام با ارقام موجود در مقدمه تفسیر ابن عطیه سخت متفاوت است . نوشتهاند که حجاج بن یوسف ثقفی، قُرّاء و نویسندگان قرآن را احضار و فراهم آورد و به آنها دستور داد، شمار آیات و کلمات و حروف قرآن را مشخص سازند. طبق محاسبه این گروه، تمام قرآن دارای 6220 یا 6204 کلمه و 325072 حرف میباشد. این گروه نویسندگان و قرّاء نیز تعداد آیات و کلمات و حروف هر سوره را نیز جداگانه مشخص ساختهاند (مقدمتان، ص 249 و 250) که در این مورد باید به کتب مفصل و یا در عنوانهای سورهها در قرآنهای مخلوط و مطبوع مراجعه نمود. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/100132005)
حروف قرآن چند تا است؟
در پاسخ به مطالب ذیل توجه کنید :
1- بسته به روش شمارش و تعریف کلمه و نیز نحوهٔ رسمالخط, اعداد مختلفی برای تعداد کلمات و حروف قرآن گفته شده. مشهورترین آنها 77701 کلمه و 323671 حرف است.
2-درباره تعداد حروف قرآن رقم های متفاوتی در اسناد و مدارک مربوط به قرآن دیده میشود و با توجه به این مصادر، رقمهای: 300690 320210 321250 323015 323670 325072 1027000 (الاتقان، ج 1، ص 115 و 221. مقدمتان، ص 246 و 248 و 250. مجمعالبیان، ج 8، ص 406 چاپ صیدا. الکشکول، ج 1، ص 456)، در مورد حروف قرآن به چشم میخورد، و به جز رقم اخیر که یک میلیون و بیست و هفت هزار حرف است رقمی است که طبرانی در کتاب خود از عمربن خطاب نقل کرده است. ذهبی نیز همین حدیث را که حاکی از شمار و عدد مذکور درباره حروف قرآن است در کتاب خود آورده، و یادآور میشود، این رقم بزرگ که با رقمهای دیگر به مسافاتی زیاد فاصله دارد، شاید به رسمالخطِ معمولِ در زمان عمر مربوط باشد؛ چون بر حسب رسمالخط موجود، تعداد حروف قرآن به هیچوجه به این شماره و رقم نمیرسد. (الاتقان، ج 1، ص 121)
به نظر نگارنده، شاید در رسمالخط عمر و یا پیش از آن، حرکات حروف نیز مانند رسمالخط لاتین و فرنگی بصورت حروف نگارش مییافت، و این حرکات در آغاز یا اثناء و یا پایان کلمه، بصورت حروف رسم میشد. با چنین محاسبهای بعید نیست که تعداد حروف قرآن به رقم مزبور برسد، بخصوص اگر قراآت مختلف نیز با آنها منظور شود.
بهر حال توجیه این رقم، به بررسی و تحقیق فزونتری نیازمند است که در اینجا مجالی برای گفتگو درباره آن وجود ندارد و نیز چندان سودمند نیست،
گروهی از دانشمندان علوم قرآنی با استفاده از منابع تاریخی و حدیث، عدد و شمار هر یک از حروف تهجی قرآن را با ارائه رقمهای مختلفی مشخص نمودهاند.
ابن عطیه آمار هر یک از حروف تهجی قرآن را به صورت زیر در مقدمه تفسیر خود آورده است:
الف 48800، باء 11201، تاء 10199، ثاء 1276، جیم 3272، حاء 3993، خاء 2416، دال 5642، ذال 4699، راء 11793، زاء 1570، سین 5891، شین 2253، صاد 2081، ضاد 2607، طاء 1274، ظاء 8042، عین 9020 ]غین 7499 (الکشکول، ج 1، ص 456)[، فاء 8497، قاف 6823، کاف 10354، لام 32522، میم 26135، ]نون 20360 (الکشکول، ج 1، ص 456)[، واو 25536، هاء 1909، یاء 25919 (مقدمتان، ص 249).
بر حسب محاسبهای که از آمار مذکور بعمل آورده شده است، بترتیبی که در زیر یاد میشود، حروف تهجی از حروف بیش از حروف بعدی آن در قرآن بکار رفته است:
الف ل م ی و ن ر ب ک ت ع ف ظ غ ق س د ذ ح ج ض خ ش ص ه ز ث ط. (البته باید متوجه باشیم که این ترتیب و آمار در مورد حروف غین و نون، مستفاد از کتاب الکشکول میباشد و در کتاب مقدمتان آماری و عددی از این دو حرف در نسخه چاپی دیده نمیشود)
ولی در کتاب کشکول شیخ بهائی راجع به کلمات و حروف قرآن رقمهای زیر به چشم میخورد.
الکلمات 76440، الحروف 322373.
الالفات 40792، الباءات 1140، التاءات 1299، القاءات 1291، الجیمیات 3293، الحاءات 9997، الخاءات 2419، الدالات 10903، الذالات 4840، الراءات 10903، الزاءات 9583، السینات 4091، الشینات 20133، الصادات 1274، الضادات 1200، الطاءات 840، الظاءات 9220، العینات 7499، الغینات 1120، القافات 5240، الکافات 2500، اللامات 26091، المیمات 20560، النونات 203600، الواوات 13700، الهاءات 700، الیاءات 502. (الکشکول، ج 1، ص 456)
چنانکه ملاحظه میشود این ارقام با ارقام موجود در مقدمه تفسیر ابن عطیه سخت متفاوت است . نوشتهاند که حجاج بن یوسف ثقفی، قُرّاء و نویسندگان قرآن را احضار و فراهم آورد و به آنها دستور داد، شمار آیات و کلمات و حروف قرآن را مشخص سازند. طبق محاسبه این گروه، تمام قرآن دارای 6220 یا 6204 کلمه و 325072 حرف میباشد. این گروه نویسندگان و قرّاء نیز تعداد آیات و کلمات و حروف هر سوره را نیز جداگانه مشخص ساختهاند (مقدمتان، ص 249 و 250) که در این مورد باید به کتب مفصل و یا در عنوانهای سورهها در قرآنهای مخلوط و مطبوع مراجعه نمود. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/100132005)
- [سایر] حروف مقطعه قرآن چه معنایی دارد؟
- [سایر] آیا حروف مقطعه در قرآن با محتوای سورههایی که با این حروف آغاز شده ربط دارد؟
- [سایر] چرا حروف مقطعه قرآن در آغاز سوره ها می باشد؟ آیا تاءویل این حروف جایز می باشد؟
- [سایر] چرا در سورههایی که با حروف مقطعه شروع میشود، بعد از حروف مقطعه سخن دربارة قرآن کریم، آغاز میشود؟
- [سایر] منظور از حروف مقطعه در قرآن چیست؟
- [سایر] منظور از حروف الم در قرآن چیست؟
- [سایر] منظور از حروف مقطعه قرآن چیست؟
- [سایر] حروف مقطعه قرآن چه مفهوم و کاربردی دارند؟
- [سایر] جدید ترین نظرات درباره معانی حروف مقطعه قرآن چیست ؟
- [سایر] حروف مقطعه چیست ؟ و چند بار در قرآن آمده است ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] گفتن (الله اکبر) در اول هر نماز واجب و رکن است و باید حروف الله و حروف اکبر و دو کلمه (الله) و (اکبر) را پشت سرهم بگوید و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود و اگر به عربی غلط بگوید یا مثلاً ترجمه آن را به فارسی بگوید صحیح نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] گفتن الله اکبر در اول هر نماز واجب و رکن است و باید حروف الله و حروف اکبر و دو کلمه الله اکبر را پشت سر هم بگوید و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود و اگر به عربی غلط بگوید یا ترجمه ان را بگوید باطل است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] گفتن اللّه اکبر در اول هر نماز واجب و رکن است و باید حروف اللّه و حروف اکبر و دو کلمه اللّه و اکبر را پشت سر هم بگوید و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود و اگر به عربی غلط بگوید؛ یا مثلا ترجمه آن را به فارسی بگوید صحیح نیست.
- [آیت الله خوئی] گفتن" الله اکبر" در اول هر نماز واجب و رکن است و باید حروف" الله" و حروف" اکبر" و دو کلمه" الله" و" اکبر" را پشتسر هم بگوید و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود، و اگر به عربی غلط بگوید، یا مثلًا ترجمه آن را به فارسی بگوید صحیح نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] گفتن اللهُ اکبَر در اول هر نماز واجب و رکن است و باید حروف (الله) و حروف (اکبر) و دو کلمة (اللهُ اکبر )را پشت سر هم بگوید و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود و اگر به عربی غلط بگوید یا مثلاً ترجمة آن به فارسی بگوید ، صحیح نیست .
- [آیت الله جوادی آملی] .هرگاه نمازگزار سهواً بین حروف یک کلمه یا کلمات، یک جمله فاصله بیندازد, بدون آنکه صورت نماز عرفاً محو شده باشد، اگر وارد رکن بعدی نشده, باید آن حروف یا کلمات را پشت سر هم بیاورد و اگر وارد رکن بعدی شده, نمازش صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] گفتن اللّه اکبر در اول هر نماز واجب و رکن است و باید حروف (الله) و حروف (اکبر) و دو کلمه (الله و اکبر) را پشت سر هم بگوید و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود و اگر به عربی غلط بگوید، یا مثلا ترجمه آن را به فارسی بگوید صحیح نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . گفتن "اللهُ أکْبَرْ" در اول هر نماز واجب و رکن است، و باید حروف "الله" و حروف "أکْبَر" و دو کلمه " الله" و "أکْبَر" را پشت سر هم بگوید و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود و اگر به عربی غلط بگوید، یا مثلاً ترجمه آن را به فارسی بگوید صحیح نیست.
- [آیت الله بروجردی] گفتن (اَللهُ اَکبرُ) در اوّل هر نماز واجب و رکن است و باید حروف (الله) و حروف (اکبر) و دو کلمة (الله) و (اکبر) را پشت سر هم بگوید و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود و اگر به عربی غلط بگوید، یا مثلاً ترجمهی آن را به فارسی بگوید صحیح نیست.
- [امام خمینی] گفتن "الله اکبر" در اول هر نماز، واجب و رکن است و باید حروف"الله" و حروف "اکبر" و دو کلمه "الله" و "اکبر" را پشت سر هم بگوید. و نیز باید این دو کلمه به عربی صحیح گفته شود، و اگر به عربی غلط بگوید یا مثلا ترجمه آن را به فارسی بگوید صحیح نیست.