حروف مقطعه
حروفِ مُقَطَّعَه، یک یا چند حرف که در آغاز ۲۹ سوره قرآن کریم، پس از بَسْمَلَه، قرار دارند و جداجدا و گسسته خوانده می‌شوند.
چرا در سوره‌هایی که با حروف مقطعه شروع می‌شود، بعد از حروف مقطعه سخن دربارة قرآن کریم، آغاز می‌شود؟
درباره تفسیر حروف مقطعه نظرات متعددی بیان شده، که یکی از آن تفسیرها این است که این حروف اشاره به این نکته دارد که کتاب آسمانی قرآن کریم با تمام عظمت و اهمیتی که دارد از نمونه همین حروفی است که در اختیار همگان قرار دارد. در عین حالی که قرآن از همین حروف "الفبأ" و کلمات معمولی ترکیب یافته، به قدری کلمات آن موزون است و معانی بزرگی را در بر دارد که در اعماق دل و جان انسان‌ها نفوذ می‌کند. برخی روایات اسلامی نیز مؤید همین تفسیر هستند چنان که حضرت امام سجاد(علیه السلام) می‌فرماید: "قریش و یهود به قرآن نسبت ناروا دادند گفتند: قرآن سحر است، آن را خودش ساخته و به خدا نسبت داده است، خداوند به آنها اعلام فرمود: "الَّم‌َّ # ذَ َلِکَ الْکِتََب;(بقره،12) یعنی ای محمد6! کتابی‌که بر تو فرو فرستادیم از همین حروف مقطعه (الف، لام، میم) و مانند آن که همان حروف الفبای شما می‌باشد، است".(بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 9، ص 173، مؤسسة الوفأ، بیروت.) در ضمن سخن به میان آمدن از قرآن کریم، در بیست و چهار مورد از سوره‌هایی که دارای حروف مقطعه هستند می‌باشد و همه سوره‌هایی که با حروف مقطعه شده‌اند چنین نیستند مانند: ابتدای سورة مریم، عنکبوت، روم و...(ر.ک: تفسیرنمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 1، ص 6166، دارالکتب الاسلامیة، تهران.) eporsesh.com
درباره تفسیر حروف مقطعه نظرات متعددی بیان شده، که یکی از آن تفسیرها این است که این حروف اشاره به این نکته دارد که کتاب آسمانی قرآن کریم با تمام عظمت و اهمیتی که دارد از نمونه همین حروفی است که در اختیار همگان قرار دارد. در عین حالی که قرآن از همین حروف "الفبأ" و کلمات معمولی ترکیب یافته، به قدری کلمات آن موزون است و معانی بزرگی را در بر دارد که در اعماق دل و جان انسان‌ها نفوذ می‌کند. برخی روایات اسلامی نیز مؤید همین تفسیر هستند چنان که حضرت امام سجاد(علیه السلام) می‌فرماید: "قریش و یهود به قرآن نسبت ناروا دادند گفتند: قرآن سحر است، آن را خودش ساخته و به خدا نسبت داده است، خداوند به آنها اعلام فرمود: "الَّم‌َّ # ذَ َلِکَ الْکِتََب;(بقره،12) یعنی ای محمد6! کتابی‌که بر تو فرو فرستادیم از همین حروف مقطعه (الف، لام، میم) و مانند آن که همان حروف الفبای شما می‌باشد، است".(بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 9، ص 173، مؤسسة الوفأ، بیروت.) در ضمن سخن به میان آمدن از قرآن کریم، در بیست و چهار مورد از سوره‌هایی که دارای حروف مقطعه هستند می‌باشد و همه سوره‌هایی که با حروف مقطعه شده‌اند چنین نیستند مانند: ابتدای سورة مریم، عنکبوت، روم و...(ر.ک: تفسیرنمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 1، ص 6166، دارالکتب الاسلامیة، تهران.) eporsesh.com
عنوان سوال:
چرا در سوره‌هایی که با حروف مقطعه شروع می‌شود، بعد از حروف مقطعه سخن دربارة قرآن کریم، آغاز می‌شود؟
پاسخ:
درباره تفسیر حروف مقطعه نظرات متعددی بیان شده، که یکی از آن تفسیرها این است که این حروف اشاره به این نکته دارد که کتاب آسمانی قرآن کریم با تمام عظمت و اهمیتی که دارد از نمونه همین حروفی است که در اختیار همگان قرار دارد.
در عین حالی که قرآن از همین حروف "الفبأ" و کلمات معمولی ترکیب یافته، به قدری کلمات آن موزون است و معانی بزرگی را در بر دارد که در اعماق دل و جان انسان‌ها نفوذ می‌کند.
برخی روایات اسلامی نیز مؤید همین تفسیر هستند چنان که حضرت امام سجاد(علیه السلام) می‌فرماید: "قریش و یهود به قرآن نسبت ناروا دادند گفتند: قرآن سحر است، آن را خودش ساخته و به خدا نسبت داده است، خداوند به آنها اعلام فرمود: "الَّم‌َّ # ذَ َلِکَ الْکِتََب;(بقره،12) یعنی ای محمد6! کتابی‌که بر تو فرو فرستادیم از همین حروف مقطعه (الف، لام، میم) و مانند آن که همان حروف الفبای شما می‌باشد، است".(بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 9، ص 173، مؤسسة الوفأ، بیروت.)
در ضمن سخن به میان آمدن از قرآن کریم، در بیست و چهار مورد از سوره‌هایی که دارای حروف مقطعه هستند می‌باشد و همه سوره‌هایی که با حروف مقطعه شده‌اند چنین نیستند مانند: ابتدای سورة مریم، عنکبوت، روم و...(ر.ک: تفسیرنمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 1، ص 6166، دارالکتب الاسلامیة، تهران.)
eporsesh.com
- [سایر] آیا حروف مقطعه در قرآن با محتوای سوره‌هایی که با این حروف آغاز شده ربط دارد؟
- [سایر] چرا حروف مقطعه قرآن در آغاز سوره ها می باشد؟ آیا تاءویل این حروف جایز می باشد؟
- [سایر] هدف از آوردن حروف مقطعه در آغاز بعضی از سورههای قرآن چیست؟
- [سایر] حروف مقطعه قرآن چه معنایی دارد؟
- [سایر] منظور از حروف مقطعه در قرآن چیست؟
- [سایر] منظور از حروف مقطعه قرآن چیست؟
- [سایر] حروف مقطعه قرآن چه مفهوم و کاربردی دارند؟
- [سایر] جدید ترین نظرات درباره معانی حروف مقطعه قرآن چیست ؟
- [سایر] حروف مقطعه چیست ؟ و چند بار در قرآن آمده است ؟
- [سایر] حکمت حروف مقطعه چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] خواندن سوره‌هایی که سجده واجب ندارند و همراه داشتن قرآن و رساندن جایی از بدن به جلد یا حاشیه یا مابین خطهای قرآن و نیز خضاب کردن به حنا و مانند آن، بر حائض مکروه است.
- [آیت الله جوادی آملی] .ایستادن برای تکبیرةالاحرام باید به گونه ای باشد که یقیناً تمام حروف آن در حال قیام گفته شده باشد , برای حصول چنین یقینی , باید لحظهای پیش از شروع در گفتن و لحظهای پس از پایان آن, ایستاده باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .مبدأ سال خمسی و محاسبه خمس، برای کسانی که از شروع به کار , فایده و سود به دست می آورند, مانند کارگران روزانه، از زمان سوددهی است؛ ولی برای افرادی که میان هزینه های سرمایه گذاری و سوددهی آن فاصله هست، آغاز محاسبه هزینه او، آغاز به کار اوست؛ یعنی تمام هزینه هایی که پیش از سوددهی انجام داده است، آن ها را از سودِ به دست آمده کسر می کند و خمس سود مانده را در پایان سال پرداخت می‌کند.
- [آیت الله بهجت] تنوین اگر به کلمهای که با یکی از حروف (ی، ر، م، ل، و، ن) شروع می‌شود برسد، ادغام کند؛ یعنی نون را به آن حرف تبدیل کند و با تشدید بگوید و نون ساکن اگر به یکی از آنها برسد، احتیاط مستحب است که ادغام کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] نه چیز بر جنب مکروه است: اوّل و دوم خوردن وآشامیدن، ولی اگر وضو بگیرد و یا استنشاق ومضمضه نماید یا دستها را بشوید مکروه نیست، سوم خواندن بیشتر از هفت آیه از سوره‌هایی که سجدهواجب ندارد، بلکه بهتر ترک قرائت قرآن است، چهارم رساندن جایی از بدن به جلد وحاشیه وبین خطهای قرآن، پنجم همراه داشتن قرآن ششم خوابیدن، ولی اگر وضو بگیرد یا به واسطه نداشتن آب، بدل از غسل تیمّم کند مکروه نیست، هفتم خضاب کردن بحنا ومانند آن، هشتم مالیدن روغن به بدن، نهم جماع کردن بعد از آن که محتلم شده، یعنی در خواب منی از او بیرون آمده است.
- [آیت الله مظاهری] نه چیز بر جنب مکروه است: اوّل و دوّم: خوردن و آشامیدن، ولی اگر وضو بگیرد مکروه نیست. سوّم: خواندن بیشتر از هفت آیه از سوره‌هایی که سجده واجب ندارد. چهارم: رساندن جایی از بدن به جلد و حاشیه و بین خطهای قرآن. پنجم: همراه داشتن قرآن. ششم: خوابیدن، ولی اگر وضو بگیرد یا به واسطه نداشتن آب، به جای غسل، تیمّم کند، مکروه نیست. هفتم: خضاب کردن به حنا و مانند آن. هشتم: مالیدن روغن به بدن. نهم: جماع کردن بعد از آنکه محتلم شده، یعنی در خواب منی از او بیرون آمده.
- [آیت الله اردبیلی] نُه چیز بر جنب مکروه است: اوّل و دوم: خوردن و آشامیدن، ولی اگر وضو بگیرد یا دستهایش را بشوید، مکروه نیست. سوم: خواندن بیشتر از هفت آیه از سوره‌هایی که سجده واجب ندارند. چهارم: رساندن جایی از بدن به جلد و حاشیه و بین خطهای قرآن. پنجم: همراه داشتن قرآن. ششم: خوابیدن، ولی اگر وضو بگیرد یا به واسطه نداشتن آب، به جای غسل تیمّم کند، مکروه نیست. هفتم: خضاب کردن به حنا و مانند آن. هشتم: مالیدن روغن به بدن. نهم: جماع کردن بعد از آن که محتلم شده، یعنی در خواب منی از او بیرون آمده است.
- [آیت الله سیستانی] - انسان میتواند از آغاز هنگام نیتِ اعتکاف در غیر اعتکافِ واجبِ معین شرط کند که اگر مشکلی پیش آمد اعتکاف را رها کند. بنابراین وی میتواند با قرار دادن این شرط، در وقت پیش آمدن مشکل و مانع، اعتکاف را رها کند و اشکالی هم ندارد حتّی در روز سوّم، اما اگر معتکف شرط کند بدون عارض شدن هیچ سببی بتواند اعتکاف را قطع نماید، صحّت چنین شرطی، محلّ اشکال است. شایان ذکر است قرار دادن شرط مذکور (شرط رها کردن اعتکاف در اثنای آن) بعد از شروع اعتکاف یا قبل از شروع آن صحیح نیست بلکه باید همزمان و مقارن با نیت اعتکاف باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نه چیز بر جنب مکروه است: اول و دوم: خوردن و آشامیدن ولی اگر وضو بگیرد یا دستها را بشوید مکروه نیست. سوم: خواندن بیشتر از هفت آیه از سوره‌هایی که سجده واجب ندارند. چهارم: رساندن جایی از بدن به جلد و حاشیه و بین خطهای قرآن. پنجم: همراه داشتن قرآن. ششم: خوابیدن، مگر وضو بگیرد، همچنین اگر برای غسل آب نداشته باشد و بدل از غسل تیمّم کند یا برای وضو هم آب نداشته باشد و بدل از وضو تیمّم کند. هفتم: خضاب کردن به حنا و مانند آن. هشتم: مالیدن روغن به بدن. نهم: نزدیکی کردن بعد از آن که محتلم شده؛ یعنی در خواب منی از او بیرون آمده است.
- [آیت الله بهجت] چند چیز بر جنب مکروه است: 1 و 2 خوردن و آشامیدن؛ ولی اگر وضو بگیرد مکروه نیست؛ و اگر دست و صورت را بشوید و مضمضه و استنشاق کند کراهت کمتر می‌شود. 3 خواندن بیشتر از هفت آیه تا هفتاد آیه از سوره‌هایی که سجده واجب ندارد، بنابر احوط؛ ولی بیشتر از هفتاد آیه کراهت شدیدتری دارد. 4 رساندن جایی از بدن به جلد و حاشیه و بین خطهای قرآن. 5 همراه داشتن قرآن. 6 خوابیدن ولی اگر وضو بگیرد یا بهواسطه اینکه نمیتواند غسل کند بدل از غسل، تیمم کند خوابیدن او مکروه نیست. 7 خضاب کردن به حنا و مانند آن.