کلمه شیعه در کلام الله مجید در سه معنا و اصطلاح به کار رفته است: اول به معنای فرقه و گروه مانند: ( ثُمَّ لَنَنْزِعَنَّ مِنْ کُلِّ شِیعَةٍ أَیُّهُمْ أَشَدُّ عَلَی الرَّحْمنِ عِتِیًّا)1 دوم به معنای پیرو و دوست پیامبر، چنان که در داستان حضرت موسی(ع) آمده: ( فَوَجَدَ فِیها رَجُلَیْنِ یَقْتَتِلانِ هذا مِنْ شِیعَتِهِ وَ هذا مِنْ عَدُوِّهِ)2 سوم به معنای پیرو و نگهدار مکتب و اعتقاد حق، آنجا که خدای تعالی حضرت ابراهیم(ع) را به راه و روش و اعتقاد توحیدی نوح(ع) معرفی میکند، میفرماید: ( وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ)3 در این آیه کریمه حضرت ابراهیم(ع) با همه شموخ مقام و عظمت نبوت شیعه حضرت نوح(ع) به حساب آمده است. شگفت از دوستان ناآگاه و دشمنان دانا، و مزدوران استعمار است که پیدایش این لغت و ظهور این واژه و معتقدان به آن را به زمان صفویه نسبت میدهند!! در کشاف زمخشری آمده: ( من شیعته ... یعنی از کسانی که در اصول دین با حضرت نوح(ع) همراه است گر چه شریعت نوح و ابراهیم با هم تفاوت دارد.) ابو محمد حسن بن موسی نوبختی که در قرن چهارم می زیسته در کتاب الفرق و المقالات چنین میگوید: ( ارکان فرق اسلامی چهار فرقه میباشند: شیعه، معتزله، مرجئه، خوارج. اما شیعه فرقه علیّ بن ابیطالب میباشند که در زمان حیات پیامبر و پس از مرگ او به شیعه علیّ موسوم بودند، و فقط او را امام میدانستند که از آن جمله مقداد بن اسود، سلمان فارسی، ابوذر جندب بن خباده غفاری، عمار بن یاسر و هر کس که علیّ را دوست میداشت، و اینان اولین کسانی هستند که در امت پیامبر به تشیع توصیف شدند زیرا نام تشیع از دیر زمان به پیروان ابراهیم و موسی و عیسی و دیگر پیامبران صلوات الله علیهم اجمعین اختصاص داشت.) در کتب لغت آمده: ( شیعة الرجل: یعنی پیروان و یاران مرد، شیعه یعنی گروه، به یک نفر و دو نفر شیعه گفته میشود و جمع آن شیع و اشیاع است و این نام غلبه دارد بر کسانی که علیّ و اهل بیتش را دوست دارند تا جائی که برای آنان نام ویژه شده. 4 دائرة المعارف الاسلامیه میگوید: تاریخ پیدایش شیعه تمامی برمیگردد به این که علیّ بن ابیطالب خلیفه شرعی، پس از درگذشت پیامبر است. 5 شیعه در حدیث و سنت پیامبر(ص) سیوطی در تفسیر الدر المنثور ضمن تفسیر آیه کریمه: (أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ)، آورده: ابنعساکر از جابربنعبدالله روایت کرده که گفت: نزد رسول خدا بودیم که علیّ روی آورد، پیامبر فرمود: سوگند به کسی که جانم به دست اوست، روز قیامت این و شیعیانش رستگارند. 6 فضلبنشاذان نیشابوری در کتاب پرقیمت الایضاح خطاب به اهل سنت میگوید: شمائید که روایت میکنید رسول خدا به علیّ(ع) فرمود: ای علیّ تو و شیعیانت در بهشت هستید. 7 و شما روایت میکنید از امسلمه همسر رسول خدا(ص) که گفت: از رسول خدا شنیدم که میفرمود: شیعیان علیّ رستگارانند، وای بر کسی که بر خدا کافر شود، آیا خرد را به کار نمیبندید، آیا میدانید چه حکم میکنید؟ آیا شیعیان علیّ به جز کسی که علیّ را دوست میدارند و دشمنانش را دشمن و از فرمانش اطاعت میکنند و به حکمش راضی هستند و اولاد صالحش را دوست دارند کسی دیگر است.8 اگر غیر شیعه کتبی هم چون ینابیع الموّده، نهج الحقّ علامه حلی، احقاق الحق قاضی نور الله، ملحقات احقاق آیتالله مرعشی در بیست و پنج جلد ضخیم، الغدیر علامه امینی، اثبات الهداة از شیخ محمدحسن حرّ جبل عاملی، تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام آیتالله صدر، المراجعات و النص و الاجتهاد سید شرفالدین، و اصل الشیعه کاشف الغطاء، و عبدالله بن سبا و احادیث عایشه و خمسون و مأة صحابی مختلق از علامه عسگری به دقت میخواند و کتب روائی و فقهی شیعه هم چون دوره کافی، تهذیب، استبصار، من لا یحضره الفقیه، وسائل، وافی، شافی و آثار درخشان این طایفه را با به کار گرفتن عقل مطالعه میکرد، 9 باب افترا و تهمت به روی شیعه بسته میشد، و فضای آلوده و تاریک اختلاف که غیر شیعه بر امت اسلام تحمیل کرده از میان میرفت و هوای سالم وحدت و اتحاد بر امت سایه میافکند و قدرت شگفتآوری از مسلمانان به وجود میآمد که همه دشمنان شرقی و غربی را از هوس تسلّط بر آنان باز میداشت، و تمام مشکلات حل میشد و گره از کارهای امت گشوده میگشت، و درهای رحمت و فیوضات حق به روی آنان باز میشد.10 ___________________ پی نوشت ها: 1- مریم 69. 2- قصص 15. 3- صافات 83 و 84. 4- المنجد ص 411، طبع 1956 میلادی. 5- دائرة المعارف، ج 14، ص 57. 6- الدر المنثور. 7- الایضاح، ص 476. 8- همان مدرک، ص 476. 9- شیعه میپرسد، 22. 10- برای آگاهی بیشتر مراجعه شود : تشیع مولود طبیعی اسلام، سید محمد باقر صدر؛ شیعه در اسلام ،علامه طباطبایی؛ رهبری امام علی(ع) در قرآن و سنت پیامبر(ص) ترجمه: المراجعات، علامه سید شرف الدین، ترجمه: محمدجعفر امامی؛ شیعه و تهمتهای ناروا، علامه جواد شری؛ آنگاه هدایت شدم تیجانی سماوی، ترجمه: سید جواد مهری؛ اهل سنت واقعی تیجانی سماوی، ترجمه سید جواد مهری؛ بررسی مسایل کلی امامت، ابراهیم امینی؛ امامت و رهبری، شهید مطهری؛ شیعه پاسخ می گوید، سید رضا حسینی نسب؛ عبدالله بن سبا، علامه عسکری؛ نقش ایمان در احیای دین، علامه عسکری؛ تفسیر موضوعی پیام قرآن، ناصر مکارم شیرازی، ج 9. غلامرضا کاویان - خرداد 94
کلمه شیعه در کلام الله مجید در سه معنا و اصطلاح به کار رفته است:
اول به معنای فرقه و گروه مانند:
( ثُمَّ لَنَنْزِعَنَّ مِنْ کُلِّ شِیعَةٍ أَیُّهُمْ أَشَدُّ عَلَی الرَّحْمنِ عِتِیًّا)1
دوم به معنای پیرو و دوست پیامبر، چنان که در داستان حضرت موسی(ع) آمده:
( فَوَجَدَ فِیها رَجُلَیْنِ یَقْتَتِلانِ هذا مِنْ شِیعَتِهِ وَ هذا مِنْ عَدُوِّهِ)2
سوم به معنای پیرو و نگهدار مکتب و اعتقاد حق، آنجا که خدای تعالی حضرت ابراهیم(ع) را به راه و روش و اعتقاد توحیدی نوح(ع) معرفی میکند، میفرماید:
( وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ)3
در این آیه کریمه حضرت ابراهیم(ع) با همه شموخ مقام و عظمت نبوت شیعه حضرت نوح(ع) به حساب آمده است.
شگفت از دوستان ناآگاه و دشمنان دانا، و مزدوران استعمار است که پیدایش این لغت و ظهور این واژه و معتقدان به آن را به زمان صفویه نسبت میدهند!!
در کشاف زمخشری آمده:
( من شیعته ... یعنی از کسانی که در اصول دین با حضرت نوح(ع) همراه است گر چه شریعت نوح و ابراهیم با هم تفاوت دارد.)
ابو محمد حسن بن موسی نوبختی که در قرن چهارم می زیسته در کتاب الفرق و المقالات چنین میگوید:
( ارکان فرق اسلامی چهار فرقه میباشند: شیعه، معتزله، مرجئه، خوارج.
اما شیعه فرقه علیّ بن ابیطالب میباشند که در زمان حیات پیامبر و پس از مرگ او به شیعه علیّ موسوم بودند، و فقط او را امام میدانستند که از آن جمله مقداد بن اسود، سلمان فارسی، ابوذر جندب بن خباده غفاری، عمار بن یاسر و هر کس که علیّ را دوست میداشت، و اینان اولین کسانی هستند که در امت پیامبر به تشیع توصیف شدند زیرا نام تشیع از دیر زمان به پیروان ابراهیم و موسی و عیسی و دیگر پیامبران صلوات الله علیهم اجمعین اختصاص داشت.)
در کتب لغت آمده: ( شیعة الرجل: یعنی پیروان و یاران مرد، شیعه یعنی گروه، به یک نفر و دو نفر شیعه گفته میشود و جمع آن شیع و اشیاع است و این نام غلبه دارد بر کسانی که علیّ و اهل بیتش را دوست دارند تا جائی که برای آنان نام ویژه شده. 4
دائرة المعارف الاسلامیه میگوید:
تاریخ پیدایش شیعه تمامی برمیگردد به این که علیّ بن ابیطالب خلیفه شرعی، پس از درگذشت پیامبر است. 5
شیعه در حدیث و سنت پیامبر(ص)
سیوطی در تفسیر الدر المنثور ضمن تفسیر آیه کریمه:
(أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ)، آورده: ابنعساکر از جابربنعبدالله روایت کرده که گفت: نزد رسول خدا بودیم که علیّ روی آورد، پیامبر فرمود: سوگند به کسی که جانم به دست اوست، روز قیامت این و شیعیانش رستگارند. 6
فضلبنشاذان نیشابوری در کتاب پرقیمت الایضاح خطاب به اهل سنت میگوید: شمائید که روایت میکنید رسول خدا به علیّ(ع) فرمود: ای علیّ تو و شیعیانت در بهشت هستید. 7
و شما روایت میکنید از امسلمه همسر رسول خدا(ص) که گفت: از رسول خدا شنیدم که میفرمود: شیعیان علیّ رستگارانند، وای بر کسی که بر خدا کافر شود، آیا خرد را به کار نمیبندید، آیا میدانید چه حکم میکنید؟ آیا شیعیان علیّ به جز کسی که علیّ را دوست میدارند و دشمنانش را دشمن و از فرمانش اطاعت میکنند و به حکمش راضی هستند و اولاد صالحش را دوست دارند کسی دیگر است.8
اگر غیر شیعه کتبی هم چون ینابیع الموّده، نهج الحقّ علامه حلی، احقاق الحق قاضی نور الله، ملحقات احقاق آیتالله مرعشی در بیست و پنج جلد ضخیم، الغدیر علامه امینی، اثبات الهداة از شیخ محمدحسن حرّ جبل عاملی، تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام آیتالله صدر، المراجعات و النص و الاجتهاد سید شرفالدین، و اصل الشیعه کاشف الغطاء، و عبدالله بن سبا و احادیث عایشه و خمسون و مأة صحابی مختلق از علامه عسگری به دقت میخواند و کتب روائی و فقهی شیعه هم چون دوره کافی، تهذیب، استبصار، من لا یحضره الفقیه، وسائل، وافی، شافی و آثار درخشان این طایفه را با به کار گرفتن عقل مطالعه میکرد، 9 باب افترا و تهمت به روی شیعه بسته میشد، و فضای آلوده و تاریک اختلاف که غیر شیعه بر امت اسلام تحمیل کرده از میان میرفت و هوای سالم وحدت و اتحاد بر امت سایه میافکند و قدرت شگفتآوری از مسلمانان به وجود میآمد که همه دشمنان شرقی و غربی را از هوس تسلّط بر آنان باز میداشت، و تمام مشکلات حل میشد و گره از کارهای امت گشوده میگشت، و درهای رحمت و فیوضات حق به روی آنان باز میشد.10
___________________
پی نوشت ها:
1- مریم 69.
2- قصص 15.
3- صافات 83 و 84.
4- المنجد ص 411، طبع 1956 میلادی.
5- دائرة المعارف، ج 14، ص 57.
6- الدر المنثور.
7- الایضاح، ص 476.
8- همان مدرک، ص 476.
9- شیعه میپرسد، 22.
10- برای آگاهی بیشتر مراجعه شود :
تشیع مولود طبیعی اسلام، سید محمد باقر صدر؛ شیعه در اسلام ،علامه طباطبایی؛ رهبری امام علی(ع) در قرآن و سنت پیامبر(ص) ترجمه: المراجعات، علامه سید شرف الدین، ترجمه: محمدجعفر امامی؛ شیعه و تهمتهای ناروا، علامه جواد شری؛ آنگاه هدایت شدم تیجانی سماوی، ترجمه: سید جواد مهری؛ اهل سنت واقعی تیجانی سماوی، ترجمه سید جواد مهری؛ بررسی مسایل کلی امامت، ابراهیم امینی؛ امامت و رهبری، شهید مطهری؛ شیعه پاسخ می گوید، سید رضا حسینی نسب؛ عبدالله بن سبا، علامه عسکری؛ نقش ایمان در احیای دین، علامه عسکری؛ تفسیر موضوعی پیام قرآن، ناصر مکارم شیرازی، ج 9.
غلامرضا کاویان - خرداد 94
- [سایر] آیا در زمان حیات پیامبر اکرم مسأله شیعه و غیر شیعه مطرح بوده است؟
- [سایر] آیا به مسأله رجعت درقرآن اشاره شده است؟
- [سایر] روابط اجتماعی به چه شکل درقران تعریف شده است؟
- [سایر] آیا ولایتی که در تصوف و عرفان مطرح شده است، همان ولایتی است که ما در خصوص امامان(علیهم السلام) مطرح می کنیم؟
- [سایر] واژه معین به معنی یاور که ازاسماءخدواند است چندبار درقرآن ودرچه سوره وآیه ای وجود دارد.
- [سایر] آیا هر دو غیبت امام زمان (عج)، توسط امامان قبلی مطرح شده است؟
- [سایر] درقرآن آمده است که لعنت کردن عمل زشتی است، پس چرا در زیارت عاشورا لعنت میفرستیم؟
- [سایر] درقرآن آمده است که لعنت کردن عمل زشتی است، پس چرا در زیارت عاشورا لعنت میفرستیم؟
- [سایر] شنیده می شود که درقرآن کریم در بعضی قسمت ها پیوستگی وجود ندارد آیا این امر صحت دارد؟
- [سایر] چه مانعی دارد زنان در برابر مردان سالخورده بی حجاب باشند مگر چنین چیزی درقرآن نیامده است ؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شخصی از عامه بمیرد و از او یک دختر عامی مذهب بماند و برادری داشته باشد اگر برادر شیعه باشد و یا پس از مرگ برادرش شیعه شود بنا به قاعده الزام برادر شیعه می تواند انچه از ترکه میت زیاد می اید از باب تعصیب بگیرد هر چند تعصیب در مذهب شیعه باطل است و همچنین اگر شخصی از عامه یک خواهر عامی مذهب وارث داشته باشد و عموی ابوینی داشته باشد چنانچه عموی او شیعه باشد و یا بعد از مرگ پسر برادرش شیعه شود بنا به قاعده الزام می تواند انچه از باب تعصیب به او می رسد بگیرد و همچنین است حکم در سایر موارد تعصیب
- [آیت الله بروجردی] کسی که زکات میگیرد باید شیعه دوازده امامی باشد و اگر انسان کسی را شیعه بداند و به او زکات بدهد، بعد معلوم شود شیعه نبوده، باید دوباره زکات بدهد.
- [آیت الله بهجت] مسلمانی که مستبصر (شیعه) شد عباداتی که موافق مذهب خودش انجام داده اعاده ندارد، مگر زکات که باید آن را به فقیر شیعه بدهد، ولی اگر از اول آن را به فقیر شیعه و با قصد قربت داده باشد، اعاده ندارد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که زکات می گیرد باید شیعه دوازده امامی باشد و اگر با حجت شرعی، شیعه بودن کسی ثابت و به او زکات بدهد، و زکات تلف شود بعد معلوم شود شیعه نبوده لازم نیست دوباره زکات بدهد. و در عین حال در صورتی که مصلحت شرعی ایجاب کند می توان از سهم (سبیل الله) به غیر شیعه امامی زکات داد.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که زکاْ میگیرد باید شیعه دوازده امامی باشد و اگر انسان کسی را شیعه بداند و به او زکاْ بدهد، بعد معلوم شود شیعه نبوده، باید دوباره زکاْ بدهد با تفصیلی که در )مسأله 1951) گذشت.
- [آیت الله علوی گرگانی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده، فطره بر او واجب نیست ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکاْ فطره را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شود، فطره بر او واجب نیست، ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه، شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کافری که بعد از مغرب شب عید فطر مسلمان شده فطره بر او واجب نیست، ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] :اگرچه امامان (ع) ،انفال را برای شیعیان حلال کرده اند؛ ولی تصرف در آن باید به اذن ولیّ مسلمین باشد . ولیّ مسلمین گاهی مجانی اذن می دهد و گاهی برای رعایت حال محرومان جامعه، با دریافت عوض , اجازه میدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که زکات می گیرد باید شیعه دوازده امامی باشد و اگر انسان کسی را شیعه بداند و به او زکات بدهد، بعد معلوم شود شیعه نبوده، باید دوباره زکات بدهد.