چرا قبر مطهر حضرت زهرا(س) مخفی است؟ چرا حضرت زهرا(س) وصیت کردند که ایشان را شبانه دفن کنند؟
فلسفه اصلی مخفی بودن قبر حضرت زهرا سلام الله علیها مربوط می شود به وقایع و جسارتهایی که از طرف خلفای وقت و اطرافیان خلفا، به آن بزرگوار وارد شده بود، در این زمینه نقل شده است که حضرت زهرا(س) زمانی که وقت رحلتشان نزدیک شد و در بستر به حالت احتضار بسر می‌بردند، حضرت علی علیه السّلام بر بالای بسترشان آمدند و بعد از صحبتهایی که با همدیگر کردند، حضرت فاطمه(س) اجازه خواستند تا چند وصیّت به همسرشان علی علیه السّلام کنند.( حجه اللّه النجفی الرضوی الامیری، احتجاج الزهرا فاطمه، انتشارات فروزان، چاپ دوم، ص210 )
از جملة وصایای حضرت زهرا(س) به علی علیه السّلام این بود که فرمودند: ای پسرعمو! اگر تا چند ساعت دیگر از دنیا رفتم جنازه‌ام را شبانه تشییع کن و مراسم تشییع مرا اعم از غسل و کفن و نماز خواندن و دفن کردن باید در محیطی مخفی و پنهان انجام دهید و فقط به کسانی اجازه در تشییع دهید که ظلم و جفا نسبت به من روا نداشته‌اند و حتّی به یک نقل، حضرت زهرا(س) تصریح کردند که نگذارید ابی‌بکر و عمر بر من نماز بخوانند و در تشییع جنازه من شرکت کنند. حال بحث در این‌است که علّت اجازه ندادن حضرت زهرا(س) در مراسم تشییع حضرت بیانگر چیست؟
یقیناً حضرت زهرا(س) با این کارشان می‌خواستند بار دیگر همانند جریان فدک مبارزه‌ی جدیدی را با وصیّت‌نامة سیاسی خویش شروع کنند که ضربة سهمگینی به حکومت وقت وارد سازند. (خشاوی، شهین، زندگانی سیاسی حضرت زهرا(س)، تهران، نشر عابد، چاپ اول، 1378، ص 280).
فاطمة اطهر(س) با وصیّت خویش افکار خفتة مردم مدینه را بیدار می‌ساختند و توجه افکار عمومی را نسبت به پایمال کردن حقّ خویش جلب می‌کردند( عاملی، سید جعفر مرتضی، رنجهای زهرا(س)، ترجمة محمد سپهری، قم، نشر ایام، چاپ اول، 1378، ص 223).
امیرالمؤمنین با عمل به وصیّت زهرا(س) اذهان جامعه را دچار شک و تردید کردند و مشروعیت خلیفه را زیر سؤال بردند و مظلومیت حضرت زهرا(س) را بیشتر آشکار ساختند و این سؤال را همیشه برای همگان مطرح کردند که چرا قبر زهرا(س) مخفی مانده است.
بدین طریق زمانیکه حضرت زهرا(س) از دنیا رفتند مردم سراسیمه به خانة حضرت زهرا(س) می‌آمدند و منتظر بیرون آمدن جنازه بودند که علی علیه السّلام به ابوذر فرمودند: برو و با صدای بلند اعلام کن که برگردند چرا که تشییع جنازة دختر رسول‌خدا امشب صورت نمی‌گیرد و به تأخیر افتاده‌است. مردم که متفرق شدند حضرت علی علیه السّلام با کمک اسماء بدن حضرت را غسل و کفن کردند و در نیمة شب با عده‌ای از نزدیکان و یاران خویش که عبارت بودند. از: سلمان، ابوذر، مقداد، عمار، عباس و زبیر و چند تن دیگر به همراه علی علیه السّلام جنازة دختر رسول‌خدا را شبانه تشییع کردند و شبانه به خاک سپردند و حضرت علی علیه السّلام قبر حضرت فاطمه(س) را هم‌سطح زمین کردند و حتی روایت شده در چند نقطه در بقیع حضرت، قبر درست کردند تا دشمنان متوجه نشوند که قبر حضرت فاطمه(س) کدام‌یک است و این راز مخفی ماندن قبر فاطمه(س) برای همیشه مانده است و کسانی هم که حضور داشتند دیگر بعدها محل اختفاء قبر فاطمه(س) را بیان نکردند. (مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ترجمة محمدجواد نجفی، انتشارات اسلامیه، 1354، جلد دهم، ص 195).
دانشمند ارجمند جعفر شهیدی می نویسد: ... به هر حال پنهان داشتن قبر دختر پیغمبر ناخشنود بودن او را از کسانی چند نشان می دهد و پیداست که او (فاطمه زهرا(س)) می خواسته است با این کار آن ناخشنودی را آشکار سازد.( جعفر شهیدی، زندگانی حضرت فاطمه، ص 165).
بنابراین با توجه به مطالبی که عرض شد، علت مخفی ماندن قبر آن حضرت را می توان در امور زیر خلاصه کرد:
1. اینکه، دشمنان و غاصبان حق آن مظلومه به قبر آن حضرت دسترسی نداشته باشند تا روزی در صدد نبش آن برنیانید.
2. اینکه، خود آن حضرت خواستند که شبانه و مخفیانه، دفن شوند که به تبع آن قبرشان مخفی بماند.
3. با توجه به محتوای وصیت ایشان در مورد دفن آن حضرت؛ می توان گفت که می خواستند با این کار، افکار عمومی را بیدار کرده و مردم را نسبت به ظلم حکام زمانشان نسبت به ایشان و علی(ع)، آگاه سازند، و لذا، این سوال را که چرا قبر حضرت فاطمه(س) مخفی ماند را برای همیشه در اذهان مردم زنده نگه دارند.
همچنین با توجه به مطالبی که عرض شد علت شبانه دفن شدن حضرت زهرا نیز روشن شد، آنحضرت تا آخرین لحظات عمر شریفشان دست از مبارزه برای احقاق حق و یاری امیرالمومنین بر نداشت و نارضایتی خود را از مردم بیعت شکن مدینه آشکار کرد چنان که حضرت در بستر بیماری از مردم شکایت نموده و فرمود: به خدا دنیای شما را دوست نمی دارم و از مردان شما بیزارم! درون و بیرونشان را آزمودم و از آنچه کردند ناخشنودم! ... نفرین بر این مکّاران... وای بر آنان! چرا نگذاشتند حق (ولایت امام علی) در مرکز خود قرار یابد و خلافت بر پایه های نبوت استوار ماند؟.( اعیان الشیعه، ج 2، ص 469؛ بحارالانوار، ج 43، ص 206 - 207؛ جعفر شهیدی،زندگانی حضرت فاطمه(س)، ص 150 – 151).
از امام صادق(ع) سؤال شد که چرا حضرت زهرا (س) شبانه دفن شد؟ حضرت فرمود: لانّها أوصت أن لا یصلّی علیها الرّجلان العربیان؛(علل الشرایع، ج1، ص185، الصدوق، تحقیق: السید محمد صادق بحر العلوم؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج 1، ص 504): حضرت زهرا (س) وصیت نمود که آن دو مرد (ابوبکر و عمر) بر او نماز نخوانند. امام علی(ع) نیز طبق وصیت فاطمه زهرا (س) عمل نمود و او را شب دفن نمود.( طبقات الکبری، ج 8، ص 18 – 19) در صحیح بخاری آمده است: شوی او شبانه او را به خاک سپرد و رخصت نداد تا ابوبکر بر جنازة او حاضر شود.( صحیح بخاری، ج 5، ص 177).
مرحوم صاحب مدارک رضوان الله تعالی علیه می‌گوید: علت مخفی بودن محل دفن فاطمه سلام الله علیها آن گونه که مخالف و موافق نقل کرده‌اند این است که آن حضرت به امیرمؤمنان علیه السلام سفارش کرد تا او را شبانه دفن کند تا آنان که او را اذیت کرده و از ارث پدرش محروم کرده بودند بر وی نماز نخوانند. (الموسوی العاملی، السید محمد بن علی (متوفای1009ه)، مدارک الأحکام فی شرح شرائع الاسلام، ج 8، ص279، نشر و تحقیق مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، الطبعة: الأولی، 1410ه).
بنابراین، با این وصیت، حضرت زهرا(س) خواست نارضایتی خود از مردم، (به ویژه ابابکر و عمر) را اعلام نموده و افکار عمومی را در طول تاریخ به این نکته جلب کند که دختر پیامبر از برخی مسلمانان راضی نبوده و دستگاه غاصب حکومت نسبت به خاندان پیامبر(ص) ستم روا داشته است. هم چنین از این طریق، مظلومیت حضرت علی، غصب خلافت او و غصب فدک فهمیده شود.
همچنین شبانه دفن شدن حضرت این پرسش را در اذهان عمومی به وجود می آورد که چرا تنها باقیمانده و یادگار پیامبر اسلام(ص) با آن عظمت شبانه دفن شد؟ مگر چه ستمی بر او روا داشته شده است؟
به هر حال این روشن است که حضرت زهرا سلام الله علیها با این وصیت خود نارضایتی شدید خود را از غاصبان خلافت نشان داده است و این روایت صحیحه را نیز همه به آن اعتراف دارند که نارضایتی فاطمه زهرا سلام الله علیها مساوی است با نارضایتی پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و نارضایتی پیامبر مساوی است با خشم و غضب خدا. پس غاصبان خلافت به یقین مورد خشم و غضب خدا هستند.
