در روایت است که دین داری در آخر الزمان، مثل گرفتن آتش در دست است، چرا دین داری در این زمان، سخت تر از زمان های دیگر است؟ اصولاً در عصر نزدیک به ظهور، مردم از دین فاصله می گیرند یا این که به طرف دین بیشتر می آیند؟
در ابتدا با استفاده از برخی روایات، تصویری از وضعیت دینی در آخرالزمان ارائه می شود:
(اسلام و ایمان، غریب می شود، همان طور که در ابتدا غریب بود)،
(مساجد از نظر ظاهری آباد، ولی از نظر هدایت خراب هستند)،
(انسان دین خود را می فروشد، به گونه ای که ممکن است صبح مؤمن باشد و عصر کافر شود یا عصر، مؤمن باشد و صبح کافر گردد)،
(جو عمومی و حاکم، جو کفر و بی دینی است ؛ به گونه ای که حتی بعضی از مؤمنان را نیز متزلزل کرده و به کفر دعوت می کند)،
(ملت های دیگر از ادیان خود، گمراه می شوند)،
(هر کس که پرچم گمراهی بلند کند، هوادارانی خواهد یافت)،
(با عقاید اسلامی - حتی ایمان به خدا - به طور علنی برخورد می شود)[1]،
(شنیدن حقایق قرآن، بر مردم گران آید ؛ اما شنیدن باطل آسان است)،
(مردم نسبت به وقت نماز، بی اعتنا می شوند)[2]،
(بدعت ها ظاهر و زیاد شود)،
(حلال، حرام شود و حرام، حلال) و...[3].
مجموع این جملات نورانی، بیانگر وجود نوعی تحیر، پس رفت اعتقادی، ظاهرسازی و رنگ باختن دینداری در آخرالزمان است. چنان که حضرت علی (علیه السلام) نیز به این مطلب اشاره فرموده است:
(یکون حیره و غیبه تضل فیها اقوام و تهتدی فیها آخرون)[4] ؛ (غیبت و حیرتی پیش خواهد آمد که گروه هایی گمراه می شوند و دسته ای دیگر هدایت می یابند).
وضعیت دینداری در آخرالزمان سخت و شکننده و میزان رویگردانی اغلب مردم از دستورات الهی، زیادتر است. این مسئله دلایل مختلفی می تواند داشته باشد، از جمله :
1. تحریف در آموزه های متعالی و راستین دین در این عصر فزونی می گیرد و ادیان و مکاتب مختلفی شکل می گیرد؛ این ادیان ساختگی، رنگ و بویی از حقیقت ندارند و تهی از معنویت و باورهای راستین حق گرایانه هستند.
در روایات نیز اشاره شده که سرگردانی در عقاید دینی، نتیجه جریانات باطلی است که با جهالت و کنار گذاشتن تفکر در میان امت ظاهر می شود[5].
2. غول های ارتباط جمعی و رسانه ای، به شدت با اسلام درگیر می شوند و با انواع تخریب ها و تحریف ها و سیاه نمایی ها، سعی بر آن دارند که چهره خشن و سیاهی از اسلام و دین نشان دهند و در این کار، چنان ماهرانه و شیطنت آمیز واقعیت ها را تحریف و تخریب می کنند که حتی برخی از مسلمانان نیز دچار تردید می شوند و گاه از دین خود شرمنده می شوند، و از طرفی دیگر، ظواهر دنیا را چنان فریبنده و زیبا جلوه می دهند و انواع فساد و فحشا را در جامعه پخش می کنند، به گونه ای که مردم در کنترل کردن امیال و غرایز خود باید مجاهدت و تلاش فراوان کنند. بازار فسادهای مالی و اخلاقی، چنان گرم می شود که برخی، همه چیز را به فراموشی می سپرند و حتی انسانیت را زیر پا قرار می دهند روشن است که با فساد علنی دنیای امروز، حفظ دین و معنویت، بسیار مشکل است.
3. مردم از محتوای اسلام و قرآن و حقیقت آن دور می شوند. این دور شدن به چند شکل اتفاق می افتد. توجه بیش از حد به ظاهر و غفلت از محتوا و پیام؛ یعنی، مردم به جای این که دنبال فهم معانی قرآن باشند، بیشتر به خواندن آن و لحن و صوت ارزش بدهند[6].
همچنین به قدری معانی مختلف و برداشت های غیرمعقول از قرآن عرضه می شود و به قدری اختلاف قرائت ها و تکثرگرایی رواج و مقبولیت یابد که معنای اصلی قرآن و منظور الهی از نزول آن در بین مردم گم شود و کسی نداند که منظور خداوند از نزول فلان آیه یا سوره یا کل قرآن و اسلام چیست. در این صورت نیز از قرآن و اسلام، جز اسم چیزی نخواهد ماند، زیرا هر کس حرفی خواهد زد و آن را حرف اسلام و قرآن قلمداد خواهد کرد[7].
با این حال نباید از نظر دور داشت که اگر حفظ دین در آخرالزمان دشوار است به همان نسبت عوامل و زمینه های دیندار شدن نیز بهتر و بیشتر فراهم است. برای نمونه در هیچ زمانی به اندازه زمان ما ابزار و وسایلی که بتوان با کمک آنها دین را شناخت فراهم نبوده است ؛ مانند کتاب، صوت، تصویر و نیز گسترش دانش و معارف. اگر در گذشته شخصی برای استماع حدیثی فرسنگ ها راه بیابان را طی می نمود، امروز با زدن چند کلید رایانه و یا مراجعه ساده به کتاب ها و نیز امواج رادیویی و تصویری و... می تواند به همان اطلاعات دسترسی پیدا کند. علاوه بر آنکه مردم آخرالزمان از عقل و هوش بیشتری برخوردارند.
از امام سجاد (علیه السلام) نقل شده که فرمود: (خداوند آیات سوره توحید و نیز اول سوره حشر را برای مردم آخرالزمان نازل کرده است، چرا که مردم آخرالزمان از عقل و بینش بالاتری برخوردارند).
از طرف دیگر هر چند حفظ دین و عمل به وظیفه، در دنیای پرتلاطم و سراسر ظلم و فساد، کاری دشوار است ؛ ولی پاداش انسان های متدین و دین مدار نیز افزون است.
در روایتی پیامبر گرامی اسلام به اصحابش فرمود: (به زودی گروهی بعد از شما می آیند که یک نفر از آنان اجر پنجاه نفر از شما (صحابه) را دارد). اصحاب گفتند: (یا رسول الله! ما با تو در بدر و احد و حنین شرکت داشتیم و قرآن در میان ما نازل شد). پیامبر فرمود: (اگر بر شما وارد می شد آن چه آنان تحمل می کنند، مانند صبر آنان صبر نمی کردید)[8].
مؤمنان آخرالزمان، به فرموده امیرمؤمنان: (در کارها و فداکاری های نیک و بزرگ مسلمانان صدر اسلام شریک اند)[9]. (و اینان کسانی اند که پیامبر، آنان را برادر خود خوانده و آرزوی دیدار آنان را کرده است)[10] و (افرادی هستند که خداوند، آنان را اولیای خود خوانده است)[11].
بنابراین در این دوران عده ای از مردم، به اوج تقوا و دین داری رسیده و به آن پایبند هستند. اینان یاران و دوستداران حضرت مهدی(عج) هستند و تلاش می کنند تا زمینه ظهور و قیام آن حضرت را فراهم سازند و جامعه را آماده کنند.
پی نوشت ها
____________________
[1]. ر.ک: معجم احادیث امام مهدی، ج 1، صص 87، 71، 44، 31 و... از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) .
[2]. ر.ک: بحارالانوار، ج 52، ص 256- 260 ؛ حضرت مهدی از ظهور تا پیروزی، ص 250-249.
[3]. ر.ک: معجم احادیث امام مهدی، ج 3، ص 218 ؛ منتخب الاثر، ص 527، و...
[4]. الغیبة نعمانی، ص 104 ؛ تاریخ غیبت کبری، ص 246.
[5]. ر.ک: اشاره الاسلام، ص 86 ؛ بحارالانوار، ج 52، ص 228.
[6]. ر.ک: بحارالانوار، ج 52، ص 190.
[7]. ر.ک: تفسیر فرات کوفی، ص 139.
[8]. بحارالانوار، ج 52، ص 130، ح 26.
[9]. همان، ص 131، ح 32.
[10]. همان، ص 133، ح 36.
[11]. همان، ص 143، ح 59.
