در روایت است که دین داری در آخر الزمان، مثل گرفتن آتش در دست است، چرا دین داری در این زمان، سخت‌تر از زمان‌های دیگر است؟ اصولاً در عصر نزدیک به ظهور، مردم از دین فاصله می‌گیرند یا این که به طرف دین بیشتر می‌آیند؟

در روایت است که دین داری در آخر الزمان، مثل گرفتن آتش در دست است، چرا دین داری در این زمان، سخت‌تر از زمان‌های دیگر است؟ اصولاً در عصر نزدیک به ظهور، مردم از دین فاصله می‌گیرند یا این که به طرف دین بیشتر می‌آیند؟

در ابتدا با استفاده از برخی روایات، تصویری از وضعیت دینی در آخرالزمان ارائه می‌شود:
(اسلام و ایمان، غریب می‌شود، همان طور که در ابتدا غریب بود)،
(مساجد از نظر ظاهری آباد، ولی از نظر هدایت خراب هستند)،
(انسان دین خود را می‌فروشد، به گونه‌ای که ممکن است صبح مؤمن باشد و عصر کافر شود یا عصر، مؤمن باشد و صبح کافر گردد)،
(جو عمومی و حاکم، جو کفر و بی‌دینی است؛ به گونه‌ای که حتی بعضی از مؤمنان را نیز متزلزل کرده و به کفر دعوت می‌کند)،
(ملت‌های دیگر از ادیان خود، گمراه می‌شوند)،
(هر کس که پرچم گمراهی بلند کند، هوادارانی خواهد یافت)،
(با عقاید اسلامی - حتی ایمان به خدا - به طور علنی برخورد می‌شود) ر.ک: معجم احادیث امام مهدی، ج 1، صص 87، 71، 44، 31 و... از پیامبر اکرم(ص).،
(شنیدن حقایق قرآن، بر مردم گران آید؛ اما شنیدن باطل آسان است)،
(مردم نسبت به وقت نماز، بی‌اعتنا می‌شوند) ر.ک: بحارالانوار، ج 52، ص 256- 260؛ حضرت مهدی از ظهور تا پیروزی، ص 250-249.،
(بدعت‌ها ظاهر و زیاد شود)،
(حلال، حرام شود و حرام، حلال) و... ر.ک: معجم احادیث امام مهدی، ج 3، ص 218 ؛ منتخب الاثر، ص 527، و....
مجموع این جملات نورانی، بیانگر وجود نوعی تحیر، پس رفت اعتقادی، ظاهرسازی و رنگ باختن دینداری در آخرالزمان است. چنان که حضرت علی(ع) نیز به این مطلب اشاره فرموده است:
(یکون حیره و غیبه تضل فیها اقوام و تهتدی فیها آخرون)؛ الغیبة نعمانی، ص 104 ؛ تاریخ غیبت کبری، ص 246.؛ (غیبت و حیرتی پیش خواهد آمد که گروه‌هایی گمراه می‌شوند و دسته‌ای دیگر هدایت می‌یابند).
وضعیت دینداری در آخرالزمان سخت و شکننده و میزان رویگردانی اغلب مردم از دستورات الهی، زیادتر است. این مسئله دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد، از جمله:
1. تحریف در آموزه‌های متعالی و راستین دین در این عصر فزونی می‌گیرد و ادیان و مکاتب مختلفی شکل می‌گیرد؛ این ادیان ساختگی، رنگ و بویی از حقیقت ندارند و تهی از معنویت و باورهای راستین حق گرایانه هستند.
در روایات نیز اشاره شده که سرگردانی در عقاید دینی، نتیجه جریانات باطلی است که با جهالت و کنار گذاشتن تفکر در میان امت ظاهر می‌شود ر.ک: اشاره الاسلام، ص 86؛ بحارالانوار، ج 52، ص 228..
2. غول‌های ارتباط جمعی و رسانه‌ای، به شدت با اسلام درگیر می‌شوند و با انواع تخریب‌ها و تحریف‌ها و سیاه نمایی‌ها، سعی بر آن دارند که چهره خشن و سیاهی از اسلام و دین نشان دهند و در این کار، چنان ماهرانه و شیطنت‌آمیز واقعیت‌ها را تحریف و تخریب می‌کنند که حتی برخی از مسلمانان نیز دچار تردید می‌شوند و گاه از دین خود شرمنده می‌شوند، و از طرفی دیگر، ظواهر دنیا را چنان فریبنده و زیبا جلوه می‌دهند و انواع فساد و فحشا را در جامعه پخش می‌کنند، به گونه‌ای که مردم در کنترل کردن امیال و غرایز خود باید مجاهدت و تلاش فراوان کنند. بازار فسادهای مالی و اخلاقی، چنان گرم می‌شود که برخی، همه چیز را به فراموشی می‌سپرند و حتی انسانیت را زیر پا قرار می‌دهند روشن است که با فساد علنی دنیای امروز، حفظ دین و معنویت، بسیار مشکل است.
3. مردم از محتوای اسلام و قرآن و حقیقت آن دور می‌شوند. این دور شدن به چند شکل اتفاق می‌افتد. توجه بیش از حد به ظاهر و غفلت از محتوا و پیام؛ یعنی، مردم به جای این که دنبال فهم معانی قرآن باشند، بیشتر به خواندن آن و لحن و صوت ارزش بدهند ر.ک: بحارالانوار، ج 52، ص 190..
همچنین به قدری معانی مختلف و برداشت‌های غیرمعقول از قرآن عرضه می‌شود و به قدری اختلاف قرائت‌ها و تکثرگرایی رواج و مقبولیت یابد که معنای اصلی قرآن و منظور الهی از نزول آن در بین مردم گم شود و کسی نداند که منظور خداوند از نزول فلان آیه یا سوره یا کل قرآن و اسلام چیست. در این صورت نیز از قرآن و اسلام، جز اسم چیزی نخواهد ماند، زیرا هر کس حرفی خواهد زد و آن را حرف اسلام و قرآن قلمداد خواهد کرد ر.ک: تفسیر فرات کوفی، ص 139..
با این حال نباید از نظر دور داشت که اگر حفظ دین در آخرالزمان دشوار است به همان نسبت عوامل و زمینه‌های دیندار شدن نیز بهتر و بیشتر فراهم است. برای نمونه در هیچ زمانی به اندازه زمان ما ابزار و وسایلی که بتوان با کمک آنها دین را شناخت فراهم نبوده است؛ مانند کتاب، صوت، تصویر و نیز گسترش دانش و معارف. اگر در گذشته شخصی برای استماع حدیثی فرسنگ‌ها راه بیابان را طی می‌نمود، امروز با زدن چند کلید رایانه و یا مراجعه ساده به کتاب‌ها و نیز امواج رادیویی و تصویری و... می‌تواند به همان اطلاعات دسترسی پیدا کند. علاوه بر آنکه مردم آخرالزمان از عقل و هوش بیشتری برخوردارند.
از امام سجاد(ع) نقل شده که فرمود: (خداوند آیات سوره توحید و نیز اول سوره حشر را برای مردم آخرالزمان نازل کرده است، چرا که مردم آخرالزمان از عقل و بینش بالاتری برخوردارند).
از طرف دیگر هر چند حفظ دین و عمل به وظیفه، در دنیای پرتلاطم و سراسر ظلم و فساد، کاری دشوار است؛ ولی پاداش انسان‌های متدین و دین‌مدار نیز افزون است.
در روایتی پیامبر گرامی اسلام به اصحابش فرمود: (به زودی گروهی بعد از شما می‌آیند که یک نفر از آنان اجر پنجاه نفر از شما (صحابه) را دارد). اصحاب گفتند: (یا رسول الله! ما با تو در بدر و احد و حنین شرکت داشتیم و قرآن در میان ما نازل شد). پیامبر فرمود: (اگر بر شما وارد می‌شد آن چه آنان تحمل می‌کنند، مانند صبر آنان صبر نمی‌کردید) بحارالانوار، ج 52، ص 130، ح 26..
مؤمنان آخرالزمان، به فرموده امیرمؤمنان: (در کارها و فداکاری‌های نیک و بزرگ مسلمانان صدر اسلام شریک‌اند) همان، ص 131، ح 32.. (و اینان کسانی‌اند که پیامبر، آنان را برادر خود خوانده و آرزوی دیدار آنان را کرده است) همان، ص 133، ح 36. و (افرادی هستند که خداوند، آنان را اولیای خود خوانده است) همان، ص 143، ح 59..
بنابراین در این دوران عده‌ای از مردم، به اوج تقوا و دین‌داری رسیده و به آن پایبند هستند. اینان یاران و دوستداران حضرت مهدی(عج) هستند و تلاش می‌کنند تا زمینه ظهور و قیام آن حضرت را فراهم سازند و جامعه را آماده کنند. (مهدویت2، رحیم کارگر، کد: 1/500028)